به گزارش قدس آنلاین به نقل از خبرآنلاین: کارشناسان می‌گویند ترکیه با حضور در شمال موصل و ایجاد پایگاه بعشیقه به دنبال اهدافی خاصی است. جدای از تحرکات میدانی، اظهارنظرها و دل نگرانی‌های پیدا و پنهان مقامات ترکیه قبل از شروع عملیات موصل در عراق و همچنین در حین این عملیات تا اندازۀ زیادی موید همین است.

رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه به تازگی در سخنانی با انتقاد از مخالفت ها با حضور کشورش در کارزار نظامی حمله به موصل تاکید کرد که مرزهای کنونی با عراق و سوریه با رضایت خاطر ترکیه نبوده و شهر موصل به لحاظ تاریخی متعلق به ترکیه بوده است.

 ترکیه سقف اظهارات خود با هدف فراهم ساختن شرایط نقش آفرینی مستقیم در عملیات نینوا و مرکز آن موصل بالا برد تا جایی که «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور این کشور توصیه کرد برای پی بردن به رابطه کشورش با این منطقه و ساکنان ترکمن و عرب و نیز کُردها باید تاریخ مطالعه شود. 

این سخنان اردوغان در بحبوبۀ عملیات موصل پیام‌های زیادی داشت. ترکیه و دیگر بازیگران منطقه‌ای می دانند که تعلق تاریخی منطقه ای در گذشته به یک کشور نمی تواند دلیلی بر ادعای مالکیت آن کشور در عصر حاضر باشد.

در این میان افزایش رفت و آمدهای دیپلماتیک میان آنکارا و واشنگتن به منظور چگونگی نقش آفرینی ترکیه در عملیات موصل نیز شائبه‌های زیادی را برانگیخت. وزیر دفاع ایالات متحده که به ترکیه سفر کرده بود، از «موافقت اصولی» آمریکا برای ایفای نقش ترکیه در عملیات بازپس‌گیری شهر موصل عراق از کنترل تروریست‌های داعش خبر داد و ابراز امیدواری کرد اختلاف بغداد و آنکارا در این زمینه حل و فصل شود.

اما ماجرا به این سادگی نبود. توافق ترکیه و آنکارا بر سر عملیات موصل با واکنش‌های منطقه‌ای همراه شد. بغداد، این توافق را تکذیب کرد و روسیه نیز به این موضوع واکنش نشان داد. متعاقباً به دنبال تشدید اختلاف ها بین آنکارا و بغداد پس از لشگرکشی ترکیه به خاک عراق و تهدید این کشور به دادن پاسخ قاطع، روسیه دو طرف را به خویشتنداری و پرهیز از ادامه تنش آفرینی های نظامی فراخواند. 

وزارت خارجه عراق با تاکید بر اطمینان خود به نیروهایش در عملیات موصل اعلام کرد که طرح‌های ارائه شده از سوی هیئت ترکیه‌ای مطالبات بغداد را برآورده نکرده است. 

مقامات ترکیه، متقابلاً بحث حضور ارتش ترکیه در عراق را با موضوع امنیت داخلی اش گره زدند و توافق با اقلیم کردستان عراق را در ایجاد منطقه امن پیش کشیدند. روزنامه ملیت ترکیه در گزارشی نوشت: موضوع تشکیل منطقه حائل به عمق 10 کیلومتر در داخل خاک عراق و در طول مرز350 کیلومتری ترکیه با آن کشور یکی از طرح ها و تدابیری است که رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه آن را به عنوان طرح های آ، ب، ج. د، این کشور در خصوص چگونگی مشترک این کشور در عملیات آزاد سازی موصل و مقابله با تبعات احتمالی آن برای ترکیه، عنوان کرده است.

آنکارا، برای توجیه اقداماتش دست به دامن کشور دیگری هم شد؛ ایران. بینالی ییلدریم، نخست وزیر ترکیه در اظهارنظری با تاکید بر تماس نزدیک و گفت و گوی مستمر بین آنکارا و تهران گفت: ما کشورهای منطقه نباید حل مشکلات منطقه را به کشورهای فرامنطقه ای محول کنیم، چرا که این بحران را بزرگتر می‌کند.

ناظران بر این باورند که جدای از نگرانی‌های امنیتی آنکارا در مرزهایش با عراق، ترکیه، ایران را به عنوان رقیبی منطقه ای برای خود می بیند که در صورت پیروزی در عملیات موصل، و تسلط نیروهای مقاومت در دو سوی عراق و سوریه، می تواند نقشی بلامنازع در این منطقه داشته باشد و دایرۀ نفوذش را گسترش دهد. به نظر می‌رسید طرح مباحث تاریخی پیرامون تعلق موصل به قلمرو ترکیه در همین چارچوب قابل ارزیابی است. 

این در حالیست که ایران از زاویۀ دیگری به موضوع می‌نگرد؛ تهران بر این باور است که تروریسم و مقابله با آن در منطقه و حتی در سطح جهان بحث مهمی است و هر دولتی که می‌تواند باید در حد توانش برای مبارزه با آن اقدام کند. این اظهارات را سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در آخرین نشست خبری خود با خبرنگاران مطرح کرد. بهرام قاسمی تأکید کرد: البته به هیچ وجه قابل قبول نیست که کشوری به بهانه مبارزه با تروریسم و هر جنایت دیگری حاکمیت ملت‌های دیگر را لغو کند و بدون اجازه و مجوز دولت مرکزی آن کشور بخواهد به صورت یک‌جانبه عمل کرده و حاکمیت آن کشور را نقض کند. هرگونه مشارکت در موضع مبارزه با تروریسم در عراق باید با هماهنگی، اطلاع و مجوز دولت مرکزی این کشور صورت بگیرد.

برکسی پوشیده نیست که ترکیه و عربستان در استان های غربی عراق نفوذ قابل توجهی دارند و در سالهای گذشته توانسته اند به مدد نیروهای محلی و سران طائفه‌ها، ائتلاف‌های جدی در این مناطق تشکیل دهند.

در چنین شرایطی آنکارا و ریاض در تلاش برای تبدیل نینوا و الانبار به مناطق مستقل، شبیه اقلیم کردستان عراق هستند که از زمان نفوذ داعش در عراق مرزهای آن به میزان زیادی گسترده شده است. اینکه این طرح تا چه اندازه قابلیت اجرا را داشته باشد، هنوز جای شک و تردید است. 

در هر روی حضور نیروهای حشد الشعبی که در بین آنان نیروهای سنی فراوانی هم وجود دارد، می تواند در اتحاد و پیوستگی ساکنان این مناطق تاثیر گذار باشد. فضای بعد از رانده شدن داعش از موصل فضایی ویژه و حساس است و رفتار نیروهای موثر در این پیروزی می تواند بر اتحاد و یگانگی عراق یا گسست دوباره آن تعیین کننده باشد.