قدس آنلاین - «استارت‌آپ‌ها» یا به قول اهالی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، «کسب و کارهای نوپا» در بستر فناوری ظرف ۲ سال گذشته و به صورت مستقیم و غیرمستقیم ۱۰۰ هزار شغل ایجاد کرده‌اند، هم اکنون معروف ترین استارت آپ‌های ایرانی در زمینه خرده فروشی کالا، فنی و مهندسی-آموزشی، بانک ویدیویی آموزش تخصصی تعمیرات و عیب یابی، سامانه پخش زنده رویدادها، همایش‌ها و کلاس‌ها، فروشگاه‌های آنلاین تخصصی قطعات صنعتی، سلامت، فرهنگی و مذهبی، گردشگری، معرفی کتابِ خوب و...فعال هستند و با فرصت‌های شغلی در کسب و کارهای مختلف متفاوت است عنصر خلاقیت و ابتکار عمل از ویژگی‌های این کارآفرینی نوپاست.
دولت بارها اعلام کرده حامی این نوع کسب و کار است و برای نشان دادن تعهدش به شکوفایی و توسعه آن یک سال پیش «مرکز توانمندسازی کسب و کارهای نوپای فاوا» را در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات راه اندازی کرد.
در حالی که مشکل شماره یک اقتصاد کشور، بیکاری است وارقام متفاوتی از۲میلیون و۵۰۰ هزار تا۶ میلیون نفر را دربرمی‌گیرد و برای حل این معضل سالانه باید بین ۸۰۰ هزار تا یک میلیون فرصت شغلی در کشور ایجاد شود، استارت‌آپ‌ها به میدان آمده‌اند.
البته بر اساس پیش‌بینی‌ها درآمد استارت‌آپ‌های کشور تا پایان سال به ۳۰ هزار میلیارد تومان خواهد رسید. سال گذشته هم وزارت ارتباطات، گردش مالی فناوری اطلاعات را در جهان ۳۸۰۰ میلیارد دلار اعلام کرد که سهم ایران از این رقم نزدیک به ۷ میلیارد دلار بوده است.
گفتنی است بر اساس آخرین گزارش «آنکتاد» وابسته به سازمان ملل، ایران در سال‌های اخیر با تکیه بر دانش و فناوری از اقتصاد نفتی فاصله گرفته و هم اکنون بیش از ۲۷۰۰ شرکت دانش بنیان در کشور ۷۰ هزار شغل مستقیم ایجاد کرده‌اند که میزان فروش این شرکت‌ها سالانه ۶/۶ میلیارد دلار است که به دست آمدن این ارقام ناشی از جهت‌گیری مردم، شرکت‌ها و دولت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان است.
*اشتغالزایی ۲۲۰ هزار نفری
به گفته رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس استارت‌آپ‌ها سالانه ۳۰ هزار شغل در کشور ایجاد کرده‌اند. سلمان خدادادی عملکرد این نوع کسب‌وکار را موفق ارزیابی می‌کند و می‌گوید: خلق ۱۰۰ هزار شغل در ۲ سال تحولی عظیم در بازار اشتغال کشور است و با این رشد صعودی، پیش‌بینی‌می‌شود تا سال آینده از طریق این کسب‌وکارهای نوپا، ۲۲۰ هزار نفردیگر نیز وارد بازار کار شوند.
خدادادی اضافه می‌کند: کسب‌وکارهای نوپا، تأثیرات مطلوبی بر بدنه اقتصاد کشور دارند، چرا که هم در روند سرعت بخشیدن به زندگی روزمره مردم تاثیرگذار بوده‌اند و هم در اشتغالزایی برای جوانان نقش مثبتی ایفا کرده و از طرف دیگر سبب شده‌اند درآمد قابل توجهی برای مردم تولید شود.
رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس با اشاره به آخرین جلسه شورای عالی اشتغال، خاطر نشان می‌سازد: مقرر شد دولت تمام‌قد از این واحدهای نوپا، حمایت کند. همچنین در این جلسه، چندین بند تصویب شد که پیش از این نیز در لایحه دولت پیش‌بینی‌های لازم برای آن انجام شده بود و اخیراً نیز در جلسه شورای عالی اشتغال و در برنامه ششم توسعه مصوباتی در این خصوص مطرح شد که قرار است به اجرا درآید.
به باور وی این نوع کسب و کارهای توأم با خوش‌فکری و خلاقیت، گامی در جهت جلوگیری از خروج نخبگان از کشور و محقق کننده‌اهداف اقتصاد مقاومتی و توسعه است.
*اشتغال غیر رسمی ۸ میلیون نفر
بر اساس برآوردهای رسمی هم اکنون از مجموع حدود ۲۳ میلیون شاغل در کشور ۸ میلیون نفر در مشاغل غیررسمی فعال هستند و بر اساس افق ۱۴۰۴ آمار شاغلان باید به ۳۵ میلیون نفر برسد. برای تحقق اشتغالزایی ۸۰۰ هزار نفری در سال لازم است رشد اقتصادی به ۸ درصد و یا حداقل ۷ درصد برسد اما واقعیت این است که در حال حاضر هزینه خلق پایین‌ترین شغل در کشور ۷۰ میلیون تومان و در بالاترین سطح تا ۲ میلیارد تومان برآورد شده است.
بنا به اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی متوسط هزینه لازم برای ایجاد یک شغل در شرایط کنونی کشور بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان است که با این تفاسیر خلق یک شغل در پایین‌ترین سطح با احتساب سالی ۸۰۰ هزار شغل ۵۶ هزار میلیارد تومان و با محاسبه هزینه ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومانی یک شغل، بین ۲۴۰ هزار میلیارد تا ۳۲۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
* گزینه فرار از بحران بیکاری
صاحب‌نظران با توجه به ضرورت توسعه اشتغال در کشور معتقدند استارت‌آپ‌ها گزینه مؤثری در فرار از بحران بیکاری هستند مشروط به اینکه برخی مشکلات این حوزه در کشور مرتفع شود در غیر این صورت اشتغالزایی از طریق استارت‌آپ‌ها ناپایدار خواهد بود. به نوشته رسانه، توانایی نداشتن در تجاری‌سازی و جذب سرمایه، مشکلات حقوقی در ثبت شرکت‌های استارت‌آپی در راستای بهره‌گیری از تسهیلات معافیت مالیاتی یا بیمه‌ای، ضعف‌های مالکیت معنوی در ثبت یک ایده در ایران، اصلی‌ترین عوامل شکل نگرفتن اکوسیستم استارت‌آپی در ایران است.
به نوشته دنیای اقتصاد نگاهی به اکوسیستم‌های موفق استارت‌آپی در کشورهایی مانند آمریکا، کانادا، هند و حتی کشور همسایه یعنی ترکیه نشان می‌دهد که دولت به جای ورود مستقیم به این حوزه، تنها زیرساخت‌های فنی و حقوقی برای شرکت‌های استارت‌آپی را فراهم می‌کند و اجازه می‌دهد جریان استارت‌آپی به‌صورت خودکار شکل بگیرد. در این کشورها دولت تلاش نمی‌کند در چرخه پرورش استارت‌آپ حضور مستقیم داشته باشد.
همچنین به گفته یک کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی دانشگاه تهران سالانه نزدیک به ۹۰ درصد استارت‌آپ‌های اینترنتی در کل جهان با شکست مواجه می‌شوند. سودابه هراتی زاده دلایل این شکست را سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و فناورانه می‌داند. به باور وی، تجارت الکترونیک موجب شفافیت بازار و بروز رقابت کامل می‌شود ضمن اینکه راه را برای تولید کالاها و خدمات جدید باز می‌کند، گردش مالی را افزایش می‌دهد و خدمات جدید اقتصادی به وجود می‌آورد.
از نگاه هراتی زاده اصلی‌ترین علت خروج از کسب و کارهای استارت‌آپی در ایران در گام اول سوددهی نداشتن آن کسب و کار و بعد هم حوادث پیش‌بینی نشده است.
با توجه به بایدهای مطرح شده از سوی کارشناسان که متضمن موفقیت این نوع کسب و کار و پایداری مشاغل آن در کشور است دولت بارها در خصوص فلسفه ایجاد مرکز توانمندسازی کسب و کارهای نوپا تأکید کرده است.
نظر شما