مجری: برنامه شما برای توسعه صادرات، جلوگیری از خام فروشی و کاهش وابستگی کشور به بودجه نفتی چیست؟

سید مصطفی میرسلیم:

برنامه بسیار مهمی که در چارچوب اقتصاد مقاومتی تدوین شده است این است که ما به نفت به عنوان یک ماده خامی که می‌تواند تولیدکننده مواد میانی و محصولات نهایی با ارزش باشد توجه کنیم. بنابراین خام فروشی نفت تحت الشعاع استفاده از نفت قرار می‌گیرد برای تامین کالاهای اساسی. با توجه به ارزش افزوده‌ای که کالاهای میانی دارند نسبت به خام فورشی که گاهی به ۱۰ برابر می‌شود استفاده درست از نفت ما را وادار نمی‌کند که مخازن نفتی خود را به صورت غیر صیانتی استخراج کنیم و این خود موجب افزایش طول عمر از منابع نفتی می‌شود. خام فروشی باعث وابستگی بیشتر به خارج می‌شود.

ناچار می‌شویم از کالاهایی استفاده کنیم به عنوان واردات که موجب کاهش امکان تولید در داخل کشور می‌شوند و باعث فشار آوردن به جوانان در زمینه اشتغال میشود. توسعه صادرات نیازمند مقررات ویژه است به لحاظ مقررات گمرکی باید توجه کنیم که تسهیل صادرات نباید به گونه‌ای باشد که مانع تقویت صدور کالاهای تولیدی ما و گسترش آنها در کشورهای هدف ما به‌ویژه کشورهای همسایه شود.

در حال حاضر تعرفه‌های به گونه‌ای تنظیم شده که برخی از کالاهایی که صادر می‌کنیم با توجه به مناسباتی با کشورها داریم باعث می شود که سود آن نصیب کشورهای دیگر شود مثل کشور عراق. این نحوه صادرات به صورتی نیست که بتواند ما را تقویت کند در جهت صادرات و جایگاه مناسب پیدا کردن به لحاظ به دست آوردن درآمد ارزی.

در مجموع باید صادرات مورد تشویق قرار بگیرد و به گونه‌ای باشد که بتوانیم جبران برخی از مشکلاتی که باعث گران شدن تولید شود می‌شود. از موارد بسیار مهمی که باید دقت کرد این است که دولت باید تشویق کنند کیفیت کالا و رقابت‌پذیرری آنها. باید تولیدکنندگان را تشویق کنیم به تحقیقات در زمینه اررتقاء کیفیت و کالاهایی که بتواند بازار جهان را تسخیر کند.

روحانی در نقد سخنان میرسلیم:

مسئله صادرات مسئله بسیار مهمی است و این دولت افتخارش است که بازار صادرات را باز کرد با برجام بازار صادرات باز شد. پتروشیمی ما که در انبارها مانده بود نمی‌توانست صادر شود صادر شد. میعانات ما که روی آبها بود ماه ها و ماه ها صادر شد. نفت خامی که آقای میرسلیم اشاره کرد.

این صادرات نفت خام بر مبنای قوانین مجلس و سیاستهای کلی است. ما الان منبع مشترک داریم در پارس جنوبی علاوه بر گاز نفت هم داریم برای اولین بار ما شروع کردیم استخراج کردن نفت. می‌گویند شما این کار را نکنید و بگذارید قطری‌ها ببرند. ما در کارون داریم نفت استخراج می‌کنیم و باید تا ۷۰۰ هزار بشکه افزایش یابد. قدرت اقتصاید ما به خاطر حضور ما در بازار نفت است یکی از افتخارات ما این است که در دیپلماسی نفتی در اوپک ما توانستیم حق خودمان و بازار خودمان را به دست بیاوریم بازار ما را عربستان برده بود ما پس گرفتیم از آنها در اوپک. همه کشورها نفتشان را کاهش داد جز ایران که نفت خودش را افزایش دادیم.

میعانات ما از این به بعد در پالایشگاه ستاره خلیج فارس پالایش خواهند شد. نیازی نیست که بعدا در سالهای بعد میعانات صادر کنیم.

جهانگیری در نقد سخنان میرسلیم:

آقای میر سلیم اطلاعاتش در خصوص کشور خیلی ناقص است. فکر می‌کردم در مجمع تشخیص است اطلاعاتش بالاست. خام فروشی یکی از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است. من فرمانده اقتصاد مقاومتی هستم. رهبری فرمودند که من با رهبری توافق کردم که شما در راس اقتصاد مقاومتی باشید.

ما در خام فروشی خیلی خوب عمل کردیم جلوگیری در حد اعلا صورت گرفته است. برای صادرات در دو دوره گذشته یعنی در دو سال گذشته طراز مثبت صادرات کالای ما نسبت به وارداتمان است. برای اولین بار در تاریخ ایران است که کالا ما می‌فرستیم کالایی که وارد می‌کنیم میزان صادرات ما نسبت به واردات ما بیشتر است. بنده به طور مرتب شورای عالی صادرات را تشکیل می‌دهم و تصمیم گرفته‌ایم که چطور از صادرات کالا حمایت کنیم.

هم قیمت ارز را مناسب نگه داشته‌ایم هم عوارض برای خام فروشی گذاشته‌ایم. خط اعتباری گذاشتیم برای کشورهایی که کالاهای ایران را می‌برند. صندوق توسعه ملی اعتبار گذاشته برای کشورهایی که از ایران خرید می‌کنند. یک بسته حمایتی کاملی تهیه کرده‌ایم که می‌توانیم از صادرات حمایت کنیم.

رئیسی در نقد سخنان میرسلیم:

امروز اگر پالایشگاه‌هایی در استان‌های مختلف تشکیل شود هم با ارزش افزوده نفت به فروش می‌رود ولی متاسفانه اینگونه عمل نشده است. علی‌رغم تلاش‌هایی که صورت گرفته، ما امروز شاهدیم که آنچه باید انجام می‌شد انجام نشده است. نسبت به اینکه ما چه‌کار کنیم که وابستگی ما از نفت کم شود راهش این است که عمل شود نسبت به مالیات. دولت می‌خواهد مالیات بگیرد نسبت به تولیدکنندگان و کاسب‌ها نه نسبت به کسانی که فرار مالیاتی دارند.

چرا نسبت به این قضیه برخورد نمی‌شود؟ پرونده فساد در دولت به وفور تولید می‌شود اما می‌گویند دستگاه قضا کاری نمی‌کند. شما قاچاق کالا را کاملا می‌توانید جلوی آن را بگیرد ما معتقدیم که عزم و اراده جدی نیست برای جلوگیری کردن. مسئله مالیات را کاسبان و تولیدکنندگانی که کارگران آنها زیر ۴۰ نفر هستند تولید آنها تعطیل شده است به دلیل مالیات بر ارزش افزوده منجر به تعطیلی شده است. ۲۵۰ هزار واحد تولیدی از تولیدی به توزیعی تبدیل شده است. گویا دولت تبدیل شده است به تشکیل پرونده‌های فساد و از آن سو دستگاه قضایی متهم می‌شود.

** هاشمی طبا در نقد سخنان میرسلیم:

خوشحالم که بنده به مدت ۳ سال از سال ۶۸ تا ۷۲ در آن موقع صادرات ۴۰۰ هزار دلاری به ۵ میلیارد دلار رسید. خوشحالم که صادرات ما به ۴۵ میلیارد دلار رسیده که توسط موسسات مهندسی ما با ارزش افزوده تقریبا صد درصد انجام می‌شود و این افتخار بزرگی برای ایران است که مهندسی ما در بیش از ۱۵ کشور دنیا فعالیت می‌کنند. اگر بخواهیم صادرات را به معنی واقعی انجام دهیم با توجه به تاکیدات رهبری که در اقتصاد مقاومتی داشتند باید بهترین کالا را تولید کنید باید اسپرت اورینتد باشد.

اگر تولیدات ما اینگونه نباشد و نگوییم اول صادرات بعد مصرف داخل موجب می شود که مصرف داخل بر بیرون بچربد. وقتی این کار را کردیم دیگر از اینکه ما مشاغل بسیار کوچک و ضعیف را بخواهیم در مباحث اقتصادی خودمان بگنجانیم این منتفی می‌شود.

ضمنا در عین حال به نظر می‌رسد که اصولا ایجاد پالایشگاه در نقاط مختلف کشور برای اینکه آنها را صادر کنیم یک کار بیهوده باشد چون باید هم نفت را از جنوب کشور مثلا از استان خراسان به سیستان و بلوچستان یا به مازندران برسانیم و بعد محصولات آن رمجدادا به جنوب کشور ببریم و صادر کنیم لذا برنامه‌ریزی مهم است و خواهش می‌کنم که در سوالات به خود سوالات جواب بدهید.

 قالیباف در نقد سخنان میرسلیم:

مشکل صادرات حل نخواهد شد با وجود واقعا همین عملکرد روحیه ۴ درصدی‌ها که اجازه نمی‌دهند چون منفعت آنها در واردات است. نکاتی را جهانگیری گفتند در این موضوع که دروغ آشکار است. این حتما باید رسیدگی شود گفتند که ۲۲۰۰ میلیارد دلار دزدی در املاک نجومی صورت گرفته باید ثبات شود  و این حق برای من است. شما بدانید در املاکی که گفته شد بنده خودم نامه نوشتم به دادستان کل رسیدگی کرد و اعلام کرد که جرم و تخلف سازمان یافته‌ای نبوده است.

ولی چون این فساد حقوق نجومی شما در آمده بود مشاور آقای روحانی آقای نجفی جلسه گذاشت به گفته دادستان تهران در آن جلسه گفتند معادل سازی کنند املاک نجومی کار سیاسی بکنیم که جلوی خرابکاری و کثافت‌کاری حقوق‌های نجومی گرفته شود. این همان روحیه‌ای است که ۴ درصدی‌های آن خیلی پر رو  هستند اگر بانکی تخلف کرده برخورد کنید شما در دولت من جمله بانک گردشگری برادر خودتان.

چون شما گفتید از من هر کسی هر چیزی دارد من می‌گویم این اخلاق شماست مثل اقای روحانی راست راست نگاه می‌کنید و دروغ می‌گویید. آقای جهانگیری املاک نجومی را خود شما بردید وقتی وزیر بودید همین زمینی که الان در ونک در منطقه ۳ آمدید ۳۵۰ متر زمین گرفتید متری ۱۴۰ هزار تومان. ما املاک نجومی دادیم؟ ما دادیم به کارگران رفتگر بر اساس قانون. آقای روحانی حقوقدان است مجلس تحقیق و تفحص را وارد نداست چون سیاسی کاری کردید. مجلس، تحقیق و تفحص را روا ندانست چون شما سیاسی کاری کردید. مدارکی هست که شما این املاک را گرفته‌اید.

 میر سلیم در سخنان پایانی:

خواهش می‌کنم که آقایان قالیباف و جهانگیری جواب این سوالات را بدهند در چارچوب سوال خودشان الان بحث صادرات است. من خدمت جهانگیری و قالیباف عرض می‌کنم که قرار ما بر این نبود که افزایش صادرات نفت خام داشته باشیم. اینکه می‌فرمایید بله من متوجه‌ام که میادین مشترک چیست.

سستی ما در سیاست خارجی عمدتا با کشور عراق و قطر ننشستیم و مذاکره نکردیم که برادران این میادین مشترک ماست چرا باید به تاراج بدهیم؟ این سستی است آقای جهانگیری است. فمراندهی این است که ما بدانیم که چطور با همسایگانمان کار کنیم.

ما در واقع اصل صادراتمان بر می‌گردد به همین صادرات مواد خام. ما به جای اینکه محدود کنیم صادرات را به چند کشور محدود کاری که الان می‌کنید شما باید آن را گسترش بدهیم. دوم اینکه باید برنامه‌ریزی گسترده داشته باشیم برای صادرات یک مبنای قانونی داشته باشیم که مشخص باشدباید یک ثباتی باشد تا این کار درست صورت گیرد.

آیا از برجامی که اینقدر سنگش را به سینه می‌زنید درست از آن استفاده کردید برای صادرات؟ انشاءالله ما از این فرصت استفاد می‌کنیم تا به نفع صادرات خارجی استفاده کنیم. من اگر اشاره می‌کنم به موضوع خام فروشی برای اینکه می‌دانم نیازی نیست که این همه نفت را بفروشیم یک دهم آن درست شود در همان پتروشیمی می‌توان پیشرفت شایانی را مشاهده کرد. یک مدیریت جدی لازم است که بتوانیم پایین‌دستی‌های پتروشیمی را تقویت کنیم که ارزآوری آن بیشتر از ارزآوری نفت خام. بعضی از محصولات پتروشیمی بیسیار ارزشمندتر از صادرات نفت خام است.

سیاست خارجی صحیح این بود که برنامه‌ریزی می‌کردید که منابع مشترک را با هم استخراج کنیم. ما باید برنامه‌ریزی‌هایمان به سمتی باشد که بهبود کیفیت بهتر باشد، ضمنا از قراردادهایی مثل آی پی سی باید خودداری کرد این به نفع ما نیست و خسارت به ما می‌زند. محصولاتی که الان داریم تولید می‌کنیم محصولاتی است که متاسفانه کیفیت آن ضعیف تر است باید سعی کنیم که کیفیت آن بالاتر باشد تا بتوانیم در بازارهای جهانی جایگاه داشته باشیم.

---

---

سوال: مهمترین مشکل نظام بانکی از نظر شما چیست و چه برنامه‌ای برای تسهیل ارائه وام‌های هدفمند به تولید، خدمات مسکن، ازدواج جوانان و سایر موارد ضروری دارید؟

- حسن روحانی:

یکی از ارکان بزرگ برای اقتصاد امروز و فردای ما بانک‌ها هستند ما اساسا در بودجه عمرانی تصمیم ما بر این است که بودجه عمرانی را با همکاری بانک‌ها و تقویت بانک ها بتوانیم افزایش بدهیم و با همکاری هم بتوانیم طرح‌های عمرانی انجام بدهیم.

بانک‌ها نیاز به اصلاح دارند همانطور که اشاره شد برخی از موسسات اعتباری غیرمجاز در دولت قبل ایجاد شد که برخی از وقت ما را در این دولت یازدهم گرفت که چطور اینها را اصلاح و پول مردم را به آنها برگردانیم چه اقداماتی انجام دهیم. کار زیادی که برای همین بانکی که مربوط به دستگاه آقای رئیسی بود میزان انجام دهیم. ما سرمایه بانک‌های دولت یرا دو برابر کردیم برای اینکه بتوانند در قبال مسائل اقتصادی تلاش کنند. بانک‌ها را ما برای تولید نیاز داریم.

اعتباراتی که به تولیدات داریم باعث فعال شدن آنها شد. از طریق بانک ها است که سرمایه خارجی را جذب می‌کنیم اگر بخواهیم در کشور وضع زندگی مردم و  معیشت آنها درست شود فقر ریشه کن شود و اقتصاد ما به عنوان یک قدرت بزرگ ملی ظهور پیدا کند یکی از راه‌های آن تقویت بانک ها و یکی از راه‌ها گرفتن اعتبارات از بانک‌ها مختلف است.

همین امروز من خوشحالم که با یکی از بانک‌های خارجی برای ۱۰ میلیارد دلار به توافق رسیدیم برای سرمایه‌گذاری در ایران. باید از سرمایه داخلی و خارجی برای پیشرفت کشور استفاده کنیم. برای تحول زندگی مردم نیازمند است که صادرات را افزایش بدهیم.

دوستان ما می‌گویند ما پول می‌دهیم برای یارانه نمی‌گویند این پول را از کجا می آوریم از بانک مرکزی می‌آوریم؟ به معنی این است که از جیب مردم می‌آوریم یعنی تورم ۷۰ درصد از کجا می آوریم چرا منابع آن را نمی‌گویند؟ الان ۷۰ میلیارد کل یارانه ما است که طبق برنامه مجلس دارد تقسیم می‌شود الان مردم ما آیا یارانه نقدی را بیشتر دوست دارند یا طرح تحول سلامت را؟ ما در طرح سلامت یارانه درمانی داریم پرداخت می‌کنیم الان برای شغل روستایی برنامه ما در دولت بعد این است که هر روستایی که سرمایه‌ای بیاورد برای اشتغالش ما بتوانیم دو برابر آن به او تسهیلات بدهیم تا شغل روستایی راه بیفتد.

** جهانگیری در نقد سخنان روحانی:

نظام بانکی در واقع نقش اصلی در اقتصاد ایران دارد به عبارتی می‌شود گفت که اقتصاد ایران بانک محور است. متاسفانه در دوره گذشته به دلیل اینکه بانک در واقع مثل خزانه دولت با آن برخورد شد منابع بانکی به شدت حبس شد و گرفتار شد.

یکی از آن جاها معوقات بانکی است. یک مجموعه افراد تسهیلات را گرفتند و برنگرداندند. بخشی از آنها سودجویانی بودند ما یک کمیته تشکیل دادیم دولت قوه قضائیه و بانک مرکزی مورد به مورد باید بررسی کند. طرح تحول نظام بانکی تهیه شده جزو مهمترین طرح‌های ماست. ما با این طرح نظام بانکی را به مهمترین تبدیل کننده سرمایه به تولید تبدیل می‌کنیم. نظام بانکی موفق شد در راه‌اندازی تولید سهم بسیار زیادی داشته باشد.

در وام ازدواج برای اولین بار از ۳ میلیون به ۱۰ میلیون افزایش دهیم. خوشبختانه ۹ هزار میلیارد تومان وام ازدواج پرداخت شد. ما اگر بتوانیم موانع نظام بانکی را برطرف کنیم یکی از مهمترین پشتوانه‌های تولید خواهد شد.

** رئیسی در نقد سخنان روحانی:

من در مصاحبه قبل اعلام کردم یک بار برای همیشه یک مناظره‌ای را تلویزیون بگذارد بین روحانی و دولت قبل. هر چه سوال می گویند دولت قبل. آقایان جهانگیری و روحانی مرتب می‌گویند دولت قبل. آقای روحانی اشاره می‌کنند ما برای کشاورزی این کار را برای دولت بعد خواهیم کرد آقای روحانی چرا در دولت خودتان این کار را نکردید؟ شما گفتید که ۱۰۰ روزه من گزارشی می‌دهیم برای این اقدامات. من تمام عرضم این است که شما ۴ سال کشور را معطل کردید الان می‌گوید کشاورزی انشاءالله دولت قبل.

شما یکی از گلابی‌هایی که از برجام باید می‌چیدی که از برجام باید می چیدید سرمایه خارجی بود، سال ۹۵ کل سرمایه خارجی که جذب شده ۵۰۰ میلیون  دلار بوده است این وضعی که شما در خصوص جذب سرمایه‌گذاری بار آوردید. من فکر می‌کنم اگر شما دقیق حساب کنید می‌گویید صادرات آماری که ما داریم صادرات غیر نفتی ۱۰ درصد کاهش یافته است. شما می‌گویید صادرات غیر نفتی افزایش یافته است شما میعانات را از آن کم کنید میعانات باید در حوزه نفتی باشد.

** هاشمی طبا در نقد سخنان روحانی:

مشکلات بانکی بدون تردید از دولت قبل و شاید دولت‌های قبلی به ارث رسیده است. اینگه نگوییم دولت قبلی چه کرده این مراجعه به تاریخ را خدشه ساز می‌کند. آنچه که در گذشته بوده تاثیر مستقیم دارید. نظام بانکی ما هم یک اصلاحاتی کرده است ولی اصولا نظام بانکداری که به اصطلاح اسلامی است این نظام بانکداری یک نظام بانکداری اروپایی است چون بانک اصلا یک بحث اروپایی است جدید است.

ما آمدیم عقود اسلامی را بر آن سوار کردیم به عنوان یک پوشش نه کسی که مراجعه می‌کنند نه مدیران بانک نمی‌دانند چه چیزی را امضا می‌کنند؛ من سه سال در بانک صنعت و معدن بودم آنها نمی‌دانند چه چیزی را امضا می‌کنند. به نظرم اگر قرار است بانک در کشور ما به تولید ما به تجارت ما به صادرات ما کمک کند باید خیلی شفاف باشد. باید درست موضوع قرض دادن، وام دادن را مطرح کند وگرنه همانطوری که الان بانک‌های ما به موسسات سرمایه‌گذاری و موسسات بنگاه‌داری تبدیل شده و ناچار هم هستند که این ادامه می‌یابد لذا حتما باید در نظام بانکداری تجدید نظر صورت گیرد.

** قالیباف در نقد سخنان روحانی:

بانک‌ها نقش جدی در بحث تولید و کار و اشتغال دارند. ما معتقدیم که دولت در اداره و نظارت بر بانک‌ها ناکارآمد بوده است. شما ببینید بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد تومان وام داده شده است این وام‌ها به چه کسانی داده شده است؟ عمدتا اینها وام‌هایی است که شاید بتوان به چند هزار نفر الان مردم ما می‌دانند آنها برای یک وام جزئی حتی برای یک وثیقه ۱۰ یا ۵ میلیون تومان حالا آقای جهانگیری می‌فرمایند که ما وام ازدواج ۱۰ میلیونی دادیم شما مخالفت کردید در مجلس؛ مجلس این وام را به آنها داد.

وام‌ها را به افراد خاص دادید لیستش را دارید شما، دولت در این بخش ضعیف عمل کرد. امنیت سپرده‌گذاری را رعایت نکردید امروز امنیت سرمایه‌ را نمی‌توانید تامین کنید. آقای روحانی واقعا وقتی می‌گویید دولت قبل از نظر مردم دولت قبل شما هستید ۴ سال بودید و امروز باید بگویید چه کردید بعد از ۴ سال مجددا دارید وعده می‌دهید هیچ اصلاحی شفافیتی صورت نگرفت.

جریان نقدینگی را به ۳ برابر افزایش دادید. نتیجه بیکاری چه شد؟ از ۱۰ درصد به ۱۲ درصد بیکاری رسیده است. خانه‌ای هست که بیکار نداشته باشد. درختی که در ۴ سال میوه ندهد بعد هم ثمر نخواهد داد.

** میرسلیم در نقد سخنان روحانی:

اقای روحانی هم اشاره کردند که نظام بانکی از نقاط ضعف دولت است. اختلاس‌هایی که صورت می‌گیرد و بانک‌ها را گرفتار کرده است و کسانی که بدهکاران بانکی است چگونه برخورد می‌کنید؟ برخی از دولتمردان شما شریک این موضوع هستند. بانکداری شما الان بانکداری رباخواری است.

مراجع هم می‌گویند شما گوش نمی‌دهید روز به روز بدتر شده است. باید جدی باشید در این موضوع. چگونه می‌توانید با این غارتگران که منابع بانکی را برده‌اند برخورد کنید؟ بانک صاردات ملت و تجارت گرفتار هستند. اگر مردم متوجه شوند سلب اعتماد خواهد شد.