به گزارش قدس آنلاین، لایه اوزون طی یک دهه گذشته با مخاطراتی روبرو بوده است و اکنون نیز تهدیدی جدید علیه آن کشف شده است که می‌تواند بازسازی شکاف موجود در آن را بیشتر به تاخیر اندازد.
محققان پی برده‌اند انتشار مواد شیمیایی مورد استفاده در حلال‌ها و پاک کننده‌های رنگ و برخی مواد دارویی مانند دی کلرومتان در سال‌های اخیر دوبرابر شده است.
اگر تولید این موارد ادامه و افزایش یابد، می‌تواند روند بازسازی اوزون را در مناطق قطب و دیگر مناطق بین ۵ تا ۳۰ سال یا حتی بیشتر به تاخیر اندازد.
رابین شوفیلد کارشناس محیط زیست در دانشگاه ملبورن استرالیا می‌گوید این یافته‌ها بسیار نگران کننده هستند.
رایان حسینی شیمی‌دان جو در دانشگاه لنکستر انگلیس معتقد است: منابع طبیعی از ماده دی کلرومتان محدود است؛ بنابراین افزایش انتشار مواد شیمیایی ناشی از آن احتمالا منبع انسانی دارد.
وی افزود: بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۲ غلظت بخار این گاز در ارتفاع کم به طور متوسط هر سال هشت دهم درصد افزایش یافته است، همچنین در سطح جهانی غلظت بین سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴ تقریبا دوبرابر شده است.
حسینی و گروه محققان همکار وی پیش بینی می‌کنند انتشار فعلی دی کلرومتان در حد یک میلیون تن متریک در هر سال باشد.
بر پایه این خبر سلول‌های این ماده نیز مانند مواد شیمیایی دیگر همچون کلروفلوئوروکربن در اثر تابش نور خورشید از هم جدا می‌شوند. وقتی اتم‌های کلر آزاد می‌شوند، با هر مولکول اوزن که برخورد کنند آن را از بین می‌برند.
توافقی بین المللی در سال ۱۹۸۷ به نام پروتکل مونترال در حفاظت از لایه اوزون به ممنوعیت تولید و استفاده از کلروفلوئوروکربن و بسیاری مشتقات آن در کشورهای صنعتی منجر شد؛ اما این توافق دی کلرومتان را درنظرنمی‌گیرد. زیرا در آن زمان محققان تصور نمی‌کردند این ماده در جو به اندازه ای باقی بماند که خود را به لایه استراتوسفور برساند.
شواهد اخیر نشان می‌دهند مولکول‌های این ماده می‌توانند به لبه بیرونی استراتوسفور برسند که شامل لایه اوزون می‌شود.
حسینی و همکارانش برای تعیین تهدیدهای فعلی و آتی به لایه‌های بعدی اوزن ناشی از دی کلرومتان از شبیه سازی‌های رایانه‌ای استفاده کردند. تحلیل‌های آنها نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۶ نزدیک به سه دهم درصد از آسیب تابستانی این لایه در مناطق قطب جنوب می‌تواند ناشی از دی کلرومتان باشد.
این میزان کم به نظر می‌رسد اما در سال ۲۰۱۰ ماده شیمیایی دی کلرومتان تنها به ۱.۵ دهم درصد از لایه اوزون این ناحیه آسیب رسانده بود. محققان پیش بینی کرده‌اند در صورتی که انتشار این ماده شیمیایی به اندازه یک دهه گذشته ادامه یابد، بهبود شکاف لایه اوزون با تاخیر ۳۰ ساله روبه رو خواهد شد.
اما اگر انتشار آن به اندازه فعلی باشد، بازگشت لایه اوزون به حالت قبلی با پنج سال تاخیر مواجه خواهد بود. شبیه سازی‌هایی که تاثیرهای دی کلرومتان را درنظرنمی‌گیرند، نشان داده‌اند لایه اوزون در ارتفاع بالا در مناطق قطب جنوب تا سال ۲۰۶۵ به وضعیت قبل از دهه ۱۹۸۰ برمی‌گردد.
با وجود این مطالعات یورن مارتین سینهوبر شیمی‌دان جو در موسسه فناوری کارلسروهه آلمان می‌گوید: تحلیل‌های این گروه بسیار حائز اهمیت است. می‌دانیم غلظت دی کلرومتان بسیار افزایش یافته است؛ اما این سوال وجود دارد که در درازمدت میزان انتشار این ماده چقدر خواهد بود. این امر در سال‌های قبل وضعیت‌های بسیار مختلفی را تجربه کرده است و به سختی می‌توان گفت به کدام سمت خواهد رفت.
با آنکه ممکن است افزایش سریع انتشار ماده شیمیایی دی کلرومتان یک روز متوقف شود احتمال افزایش آن از میزان فعلی هم وجود دارد.
حسینی و گروه محققان همکار وی همچنین پیش بینی کرده‌اند که اگر انتشار این ماده در یک دهه قبل دوبرابر بود، می‌توانست تاثیر مخرب تری بر لایه اوزون در ارتفاع بالا بگذارد به شکلی که این لایه در نواحی قطبی تا سال ۲۱۰۰ تعمیر نمی‌شود.
همه این موارد نشان می‌دهد دانشمندانی که مشغول بررسی و بازبینی پروتکل مونترال هستند، باید تنظیم و تعدیل انتشار مواد شیمیایی جدیدتری مانند دی کلرومتان را در نظر داشته باشند.
نظر شما