قدس آنلاین- آلزایمر و زوال عقل یکی از پیامدهای بی چون و چرای کهولت سن است که به سراغ شمار زیادی از مردان و زنان کهنسال می‌آید.

هیچ یک از ما تا ابد جوان نمی‌مانیم و خیلی زود با تبعات و تأثیراتی که کهولت سن بر روی بدن و بخصوص مغز ما می‌گذارد، روبه رو خواهیم شد.

گاردین در این باره نوشت: شاید این مسئله برای شما ناراحت کننده باشد، اما انسان مغزی کوچک با قابلیت‌های بزرگ دارد. در طول زمان، مغز آسیب‌های زیادی را متحمل می‌شود، نورون‌های ما کوچک‌تر می‌شوند و ارتباط بین آن‌ها کمتر می‌شود و به این ترتیب هوش و حافظه مسیر زوال خود را طی می‌کنند. شاید نتوانیم از این موضوع در طول عمر خود اجتناب کنیم، اما راهکارهایی برای بهینه سازی مغز و محافظت از آن در برابر پیری وجود دارد.

* مغز در معرض آسیب‌های مداوم است

هنگامی که درباره یک فرد پیر با مغز سالم صحبت می‌کنیم، در واقع درباره دو موضوع مهم بحث کرده‌ایم؛ نخست اینکه چگونه باید از آسیب‌های مداومی که بر ساختار زیستی مغز وارد می‌شود، تا جایی که خون را به اندازه کافی در خود نگه دارد، جلوگیری کنیم و مورد دوم آنکه چگونه عملکرد کیفی مغز را بهبود دهیم.

هر چند در حال حاضر هنور هیچ راه جادویی برای محافظت از مغز وجود ندارد، اما به گفته دانشمندان، یافته‌ها نشان می‌دهد که مطمئن‌ترین راه برای کمک به مغز و حفظ سلامت آن، فعالیت ذهنی مداوم است.

* می‌توان از آلزایمر پیشگیری کرد؟

شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد بسیاری از افراد مسن با فعالیت ذهنی فراوان مانند یادگیری زبان جدید، یادگیری موسیقی جدید، شرکت در مسابقات و رقابت‌های فکری و سایر فعالیت‌های مشابه، عملکرد شناختی مغز خود را برای طولانی مدت حفظ کرده‌اند.

با این وجود، بهترین راه برای زندگی بهتر در کهنسالی، مراقبت و پیشگیری است. شاید افرادی که به طور ناخودآگاه از فعالیت‌های ذهنی پیچیده بیشتر لذت می‌برند در زمینه بهبود عملکرد مغز در پیری بهتر از هم رده‌های خود باشند. بر همین اساس مطالعات و تحقیقات برای آزمایش اثربخشی برنامه‌های آموزش مغز، پازل ها، بازی‌های پویا و چالش‌های سرگرم کننده بر روی عملکرد مغز دشوار است. اما به نظر می‌رسد که اگر افراد در طول زندگی خود فعالیت‌های سرگرم کننده و لذت بخشی را انتخاب کنند که جزو این دسته فعالیت‌ها می‌باشد، از مغز سالم خود حمایت کرده‌اند و مانع بروز آلزایمر و زوال عقل در پیری خواهند شد.

* مغز خود را به چالش بکشید

واضح است که هر چه افراد در طول زندگی خود زمان بیشتری را صرف انجام فعالیت‌های شناختی کنند، تا حد زیادی از تأثیرات فیزیکی پیری بر مغز خود پیشگیری کرده‌اند.

اما مغز یک پشتیبانی بالقوه نیز نیاز دارد. اینکه هوش و IQ انسان در زمان پیری بالا بماند، کاملاً بستگی به این دارد که در طول زندگی تا چه میزان تحصیل کرده است، چه شغل هایی داشته است و تا چه اندازه مغز خود را به چالش کشیده است.

واقعیت این است که مغز مقادیر طبیعی از آسیب‌های مرتبط با سن و بیماری را در طول زندگی فرد متحمل می‌شود و مطالعات نشان داده که هر چه میزان این آسیب‌ها بیشتر باشد، احتمال ابتلای فرد به زوال عقل در پیری بیشتر می‌شود. حتی زمانی که آسیب مغزی بیشتر باشد، ذخایر شناختی فرد کمتر می‌شود و آلزایمر ایجاد خواهد شد.

* برای آموختن هیچ وقت دیر نیست

با وجود همه این موارد، هنوز علم در حال کشف توانایی‌ها و ذخایر شناختی بیشتر برای بهینه سازی و انعطاف پذیری مغز است و هر چه درک علم درباره محافظت از مغز و نحوه افزایش ذخایر آن بیشتر می‌شود، مداخلات برای حفظ سلامت مغز در طولانی مدت نیز بیشتر می‌شود.

خبر خوب آن است که ذخایر شناختی مغز تنها منحصر به افراد نابغه و دارای ‌آی. کیوی بالا نیست، بلکه در طول زندگی و بر مبنای فعالیت‌های چالش برانگیز مغز، یادگیری مهارت‌های مختلف و فعالیت‌های شناختی فرد به وجود می‌آید و یافته‌ها نشان می‌دهد که برای این کار هیچ وقت دیر نیست. پس در هر سنی که هستید، از همین امروز می‌توانید برای گسترش ذخایر شناختی مغز خود شروع کنید.

ترجمه/ رها واعظی