به گزارش قدس آنلاین، این دانشگاه که در سال ۱۳۶۳ پس از تجمیع دو مدرسه علمیه قدیمی میرزا جعفر و خیراتخان در جوار بارگاه منور امام رضا(ع) تأسیس شده، هم در آموزش و هم در اهداف علمی، نمونه‌ یک دانشگاه علوم اسلامی و حوزه‌ای برای فراگیری علوم دینی است. 

به مناسبت بیست و هفتم آذرماه، روز وحدت حوزه و دانشگاه در فضایی صمیمی با حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی خیاط، رئیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی گفت‌وگو کرده‌ایم. وی دانش آموخته مقطع دکتری در رشته علوم قرآنی و حدیث و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی است.

بیش از سه دهه از فعالیت دانشگاه علوم اسلامی رضوی می‌گذرد، ارزیابی جنابعالی از عملکرد این دانشگاه در تحقق مفهوم وحدت حوزه و دانشگاه چیست؟

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ضرورت‌های مدیریتی ایجاب می‌کرد که به ‌منظور تأمین نیروی انسانی مورد نیاز نظام اسلامی، مراکز علمی و فرهنگی به فکر رفع این نیاز اساسی باشند به همین منظور تولیت فقید آستان قدس رضوی مرحوم آیت الله واعظ طبسی(ره)، پس از مشورت با بزرگان انقلاب اسلامی همچون شهید آیت الله دکتر بهشتی(ره) اقدام به تأسیس دانشگاه علوم اسلامی رضوی کردند تا علاوه بر ماهیت حوزوی و طلبگی به سراغ علوم جدید و یا حداقل علوم انسانی برود و نیازهای نظام اسلامی و به خصوص نهاد آستان قدس رضوی را در این زمینه تأمین کند.

من معتقدم یکی از مصادیق بارز و مشخص در زمینه وحدت حوزه و دانشگاه همین دانشگاه علوم اسلامی رضوی است، زیرا هم برنامه‌ها و سرفصل‌های آموزشی و تحصیلات تکمیلی آن هماهنگ و در جهت سیاست‌ها و اصول و برنامه‌های آموزشی تعیین شده برای دانشگاه‌های کشور از سوی وزارت علوم است و هم اینکه دانش آموخته این دانشگاه به خاطر فراگیری دروس حوزوی، یک فرد متخصص علوم حوزوی است و به خاطر تحصیل در یک‌رشته دانشگاهی علوم انسانی مانند: رشته حقوق، علوم قرآن و حدیث، فلسفه و کلام اسلامی، اقتصاد و... آموزش‌های کلاسیک در چنین رشته‌هایی را فرا گرفته و دانش آموخته می‌شود. یعنی دانشجویان این دانشگاه علاوه بر فراگیری دروس کلاسیک دانشگاهی به فراگیری دروس، سنت‌ها و خصلت‌های طلبگی و حوزوی نیز می‌پردازند. این دانشگاه تلاش کرده تا راهی نو و جدید در عرصه آموزش عالی کشور بگشاید و تا حد امکان الگوی مناسبی با برقراری ارتباط منطقی و بین رشته‌ای میان علوم انسانی و علوم دینی و دروس حوزوی ارائه کند.

به اذعان مسئولان و مدیران وزارت علوم که در طول سال‌های مختلف از این دانشگاه بازدید کرده‌اند، دانشگاه علوم اسلامی رضوی یکی از مصادیق مهم و مشخص تحقق مفهوم وحدت حوزه و دانشگاه است که بستر آن خصوصیات و خصلت‌های حوزوی است و در زمینه آموزش کلاسیک علوم انسانی هم فعالیت می‌کند. البته منظور از وحدت حوزه و دانشگاه، وحدت فیزیکی نبوده بلکه وحدت در هدف بوده، یعنی دو نهاد حوزه و دانشگاه در حل مشکلات و رفع موانع، با همکاری هم در مسیر یک هدف مقدس و مشخصی  تلاش کنند. بنابراین پس از بررسی خصوصیات و ویژگی‌های این کار به این نتیجه رسیدند که فردی را تربیت کنند که هر دو خصوصیات را در جامعه از نظر ویژگی‌های حوزوی و دانشگاهی داشته باشد که الحمدلله در این دانشگاه این هدف محقق شده است. ذکر این نکته هم ضروری است که عملکرد سه دهه گذشته این دانشگاه در مجمع نشان می‌دهد که در زمینه تربیت نیروی انسانی فرهیخته و دانش آموخته خوب عمل کرده است و برخی از دانش آموختگان این دانشگاه در طول سه دهه اخیر به عنوان استادان حوزه‌های علمیه یا اعضاء هیئت علمی دانشگاه‌ها مشغول خدمت شده‌اند و نمونه‌های انسانی بارزی از مفهوم وحدت حوزه و دانشگاه در مراکز و محافل مختلف به شمار می‌روند.

یکی دیگر از اقدامات شایسته که در چند سال اخیر در این دانشگاه انجام گرفت، تأسیس پردیس خواهران بود. البته اندیشه تأسیس چنین واحدی برای تحصیل خواهران در این دانشگاه به حدود هجده سال قبل و در دوره تولیت فقید آستان قدس بازمی‌گردد اما به دلایلی، اجرای این اندیشه محقق نشد تا اینکه در دوره آیت الله رئیسی، تولیت پیشین این آستان مقدس، اجرای این اندیشه و طرح شروع شد و با تأسیس پردیس خواهران، تعدادی از بانوان علاقه‌مند پس از انجام مراحل آزمون، مصاحبه و گزینش، در رشته‌های موجود و در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری مشغول تحصیل شدند. در دوره جدید مدیریت آستان قدس رضوی نیز طرح مفصلی تهیه شده است تا در آینده این پردیس به‌صورت یک مرکز علمی یا دانشگاهی مجزا برای تحصیل بانوان درآید.

دانشگاه علوم اسلامی رضوی چه برنامه‌هایی برای تحقق سند سیاست‌های کلان آستان قدس دارد؟

این دانشگاه در آستانه دهه چهارم فعالیت، با بررسی سه دهه فعالیت خود و با توجه به اسناد فرادستی همچون فرمایشات، رهنمودها و مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامی در زمینه بیانیه گام دوم انقلاب و فعالیت دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه، سخنان تولیت آستان قدس رضوی، سند سیاست‌های کلان آستان قدس، سند جامع علمی کشور، اساسنامه دانشگاه علوم اسلامی رضوی و... یک برنامه راهبردی ده ساله مشتمل بر دو برنامه سه ساله و یک برنامه چهار ساله، منطبق با سند سیاست‌های کلان آستان قدس تهیه کرده است.

در این برنامه راهبردی تمهیداتی اندیشیده شده است تا نیازهای آستان قدس رضوی در زمینه‌های مختلف همچون نیروی انسانی و مباحث مختلف مرتبط با موضوعاتی همچون زائر و زیارت، وقف و... در زمینه‌های گوناگون مرتفع شود.

در نخستین گام رشته‌های تحصیلی جدیدی همچون فقه و حقوق وقف، تبلیغ و ارتباطات، جامعه‌شناسی وقف و اقتصاد وقف را تدوین کرده‌ایم تا با نگاهی عالمانه و همه‌جانبه، به نیازهای علمی بخش‌های مختلف آستان قدس رضوی پاسخ دهیم.

همان‌طور که اطلاع دارید سالیانه حدود ۳۰ میلیون زائر به مشهد مقدس برای زیارت حرم مطهر امام رضا(ع) مشرف می‌شوند، لذا برای ارتباط مؤثر و شایسته با زائران، نیازمند تربیت مبلغانی هستیم که با شیوه‌های نوین ارتباطات آشنا باشند. این مورد در زمینه رفع نیازهای تبلیغی و فرهنگی آستان قدس بسیار مؤثر خواهد بود.

گام بعدی در این برنامه راهبردی، برنامه‌ریزی دقیق برای فعالیت‌های پژوهشی در این دانشگاه است، تا این فعالیت‌ها در راستای رفع مشکلات و نیازمندی‌های موجود در آستان قدس رضوی باشد. به عبارت دیگر از این طریق، رویکردها و روش‌های پژوهشی دانشگاه علوم اسلامی رضوی را از «بنیادی» به «کاربردی» تغییر داده‌ایم.  همچنین با تأسیس مرکز مهارت‌ افزایی دانشگاه درصدد آموزش مهارت‌های لازم به دانش آموختگان این دانشگاه هستیم تا با یادگیری این مهارت‌ها به عنوان فردی توانمند وارد جامعه شوند.

برای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب چه برنامه‌هایی دارید؟

ما تلاش کرده‌ایم تا مضمون و مفاهیم بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی در برنامه تحولی و راهبردی این دانشگاه مورد توجه و دقت قرار گیرد. یعنی سعی شده است در برنامه‌های آموزشی، پژوهشی و فرهنگی دانشگاه، بیانیه گام دوم انقلاب دقیقاً منعکس شود.

در همین جهت وبینارهای مختلفی با هدف تبیین و بررسی این بیانیه از سوی این دانشگاه تاکنون برگزار شده و در آینده نیز انجام می‌شود. از طرف دیگر همه گروه‌های آموزشی دانشگاه علوم اسلامی رضوی موظف شده‌اند تا نظام موضوعات و مسائل مورد توجه خود را با توجه به برنامه راهبردی ده ساله دانشگاه و منطبق با مضامین و محورهای بیانیه گام دوم انقلاب به دانشگاه ارائه کنند. مثلاً در گروه قرآن و حدیث، استادان و دانشجویان دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری این رشته، موضوعات، تحقیقات و پژوهش‌های خود را با توجه به موضوعات مندرج در بیانیه گام دوم انقلاب تدوین و تطبیق خواهند کرد. البته برخی از پژوهش‌ها و تحقیقات منطبق با همین بیانیه در برخی از گروه‌های آموزشی این دانشگاه هم‌اکنون شروع شده است و امیدواریم دانشگاه علوم اسلامی رضوی با توجه به برنامه راهبردی ده ساله و در دهه چهارم فعالیت خود، اقدامات سازنده‌ای را در تحقق بیانیه گام دوم انقلاب به نحو شایسته به عمل آورد.