به گزارش قدس آنلاین معادن یکی از ظرفیت‌های مهم در حوزه اقتصادی بوده که اگر به درستی مورد بهره برداری قرار گیرد نه تنها تحول اقتصادی آن منطقه را در پی خواهد داشت بلکه در بحث اشتغال آفرینی می‌تواند تکیه گاه مهمی برای جامعه محسوب شود.
خراسان جنوبی خوشبختانه از وجود این نعمت طبیعی برخوردار بوده اما متأسفانه به دلایل مختلف از گذشته تاکنون این ظرفیت بی نظیر نتوانسته رشد اقتصادی این استان را به دنبال داشته باشد.
این استان منبعی غنی از سنگ‌های خانواده کوارتز نظیر کالسدونی، عقیق، جاسپر، سیترین، اوپال، انواع ژئودها و همچنین آندالوزیت، گارنت، تورمالین، و کروندوم (یاقوت‌ها) است. بر اساس آمارها، تاکنون بیش از ۵۰ نوع سنگ قیمتی و نیمه قیمتی در استان خراسان جنوبی شناسایی شده که میزان ذخیره این سنگ‌ها حدود ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تن برآورد شده است.
استان خراسان جنوبی یکی از پنج استان معدنی کشور، از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های معدنی قابل توجهی برخوردار است، در حوزه اکتشاف، پهنه‌ای به وسعت ۶۴ هزار و ۱۰۰ کیلومتر مربع تحت پوشش مطالعات ژئوفیزیک هوایی قرار گرفته که منجر به شناسایی ۱۷۷ محدوده امید بخش شد که بخشی از این مناطق توسط ایمیدرو، شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران و سازمان زمین شناسی اکتشافات تکمیلی در حال انجام و بخشی نیز از طریق واگذاری به بخش خصوصی مورد اکتشاف و شناسایی ذخایر معدنی قرار خواهد گرفت.
در حوزه شناسایی ذخایر معدنی، ذخایر مناسبی برای بهره برداری و فرآوری شده نظیر طلا (۳۸ میلیون تن کانسنگ طلا) - بنتونیت (۵۵ میلیون تن) – فلورین (۷۰۰ هزار تن) - سنگ آهن (۶ میلیون تن) – منیزیت (۶ میلیون تن) – سنگ‌های تزئینی (۲۰۰ میلیون تن) که رویکرد توسعه استان را به سمت ایجاد کارخانجات مبتنی بر ظرفیت‌های معدنی و تکمیل زنجیره تولید آنها سوق داده است.
بحث مهمی که در حوزه معدن و امثال این ظرفیت‌ها وجود دارد فرآوری آنها بوده که باید مورد توجه قرار گیرد و از مهم‌ترین نیازهای حوزه فرآوری معدن بحث ماشین آلات است که در حال حاضر این امر از دغدغه‌های جدی فعالان حوزه معدن خراسان جنوبی است.
فرسودگی ماشین آلات معدنی قدیمی و همچنین نبود نیروی متخصص برای تعمیر آنها به معضل جدی برای معدنکاران استان تبدیل شده که این امر هزینه تمام شده را برای سرمایه گذاران این بخش بالا می‌برد و رغبت آنها را برای سرمایه گذاری کاهش می‌دهد.
اجرای طرح تحول زمین شناسی و اکتشافات معدنی
حامد حسن نژاد، سرپرست اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: سهم استان از تعداد کل معادن کشور ۶ درصد و سهم استان از تعداد اشتغال معادن کشور حدود ۹ درصد است.
وی با بیان اینکه سهم استان از میزان ذخیره قطعی معادن کشور ۱۳ درصد است، گفت: خراسان جنوبی رتبه اول در میزان ذخایر ماده معدنی زغال سنگ با وجود بیش از ۷۶ درصد ذخایر زغال سنگ کشور را دارد.
سرپرست اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی یادآور شد: رتبه اول در میزان ذخایر ماده معدنی منیزیت در کشور، رتبه اول در میزان ذخایر ماده معدنی بنتونیت در کشور، رتبه اول میل به سرمایه گذاری در بخش معدن در سطح کشور با کسب رتبه برتر در میزان صدور پروانه اکتشاف، رتبه سوم در میزان صدور گواهی کشف در سطح کشور، رتبه چهارم کشور در تعداد معادن فعال و همچنین اشتغال بخش معدن و رتبه هفتم کشور در میزان ذخایر قطعی معادن از دیگر ویژگی‌های شاخص استان در بخش معدن محسوب می‌شود.
حسن نژاد با اشاره به اجرای طرح تحول زمین شناسی و اکتشافات معدنی با حضور بیش از ۱۸۰ کارشناس خبره معدنی کشور برای نخستین بار در خراسان جنوبی افزود: استان خراسان جنوبی با ذخیره بیش از ۶۴ میلیون تن کانسنگ طلا و فعالیت سه واحد فرآوری و استحصال طلا در جوار معدن به عنوان استان زرخیر شرق کشور شناخته می‌شود.
۶۳ محدوده اکتشافی در استان به سرمایه گذاران واگذار می‌شود
علی ایمان طلب، معاون معدن و صنایع معدنی سازمان صمت خراسان جنوبی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: تعداد ۶۳ محدوده اکتشافی به وسعت ۲ هزار و ۱۴۰ کیلومتر واگذار می‌شود که بیشترین این محدوده‌ها مربوط به مواد معدنی فلزی و خاک‌های صنعتی است.
وی با بیان اینکه همچنین ۱۳ معدن با مساحت ۸۴ کیلومتر مربع به متقاضیان سرمایه گذاری واگذار می‌شود، گفت: با بهره برداری از آنها ۱۰۸ تن به ظرفیت اسمی سالیانه استان اضافه خواهد شد.
وی بیان داشت: پیش بینی می‌شود با تحقق این سرمایه گذاری برای حدود ۲۶۰ نفر به صورت مستقیم اشتغال ایجاد شود.
بازدهی کار در بخش معدن با وجود ماشین‌آلات فرسوده پایین آمده است
علی پروین نایب رئیس خانه معدن استان نیز به خبرنگار مهر گفت: همه معدن کاران استان با مشکل فرسودگی ماشین‌آلات سنگین معدنی مواجه هستند.
وی تصریح کرد: ماشین‌آلات معدنی کنونی در استان جوابگوی تولید در بخش معدن از نظر کمی و کیفی و قیمت تمام شده بالا نبوده و امکان رقابت را برای معدنکاران استان با مشکل مواجه می‌کند.
عضو هیئت مدیره نظام مهندسی معدن خراسان‌جنوبی با اشاره به اینکه حدود دو سال بوده که واردات ماشین‌آلات سنگین به سبب حمایت از تولید داخلی ممنوع شده است، افزود: توان تولید اینگونه ماشین‌آلات در کشور وجود ندارد بنابراین بازدهی کار در بخش معدن با وجود ماشین‌آلات فرسوده پایین آمده است.
پروین اضافه کرد: مجوز واردات ماشین‌آلات دست دوم به کشور صادر شده اما همچنان مشکل باقی است، هنوز بروکراسی‌های اداری پیچیده سد راه این موضوع می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه معدنکاران استان جزو معدنکاران کوچک هستند که با کار تخصصی واردات آشنایی ندارند، بیان داشت: برای واردات این ماشین‌آلات سامانه‌های مختلفی ایجاد شده که یا دارای اختلال بوده و یا تا زمان انجام کار مجوزها منقضی می‌شوند و باید این امر ساده‌سازی شود.
عضو هیئت مدیره نظام مهندسی معدن خراسان‌جنوبی ادامه داد: از دیگر مسائلی که در راستای واردات ماشین‌آلات دست دوم برای معدنکاران استان ایجاد مشکل کرده بحث تأمین ارز بوده که باید ارز حاصل از صادرات باشد.
پروین یادآور شد: همچنین افزایش قیمت‌های جهانی موجب افزایش قیمت ماشین‌آلات خارجی شده و این موضوع قیمت ورود ماشین‌آلات را برای معدنکاران استان سرسام‌آور کرده است.
وی با بیان اینکه برای رفع این مشکلات تا حدودی، پیشنهاد داده شده که بانک‌ها ورود کنند و با لیزینگ خودرو به بخش معدن استان کمک کنند، افزود: اگر به بانک تخصصی حوزه معدن این مجوز داده شود که این ماشین‌آلات را لیزینگ کرده و با پرداخت تسهیلات ارزان قیمت و با وثیقه خود دستگاه‌ها را در اختیار معدنکاران قرار دهند شاید معدنکاران بتوانند از عهده تأمین هزینه این ماشین‌آلات برآیند.
عضو هیئت مدیره نظام مهندسی معدن خراسان‌جنوبی با بیان اینکه رفع بسیاری از این مشکلات از عهده استان خارج است، خاطرنشان کرد: هر چند جلسات متعددی در استان برای پیگیری این مشکلات برگزار شده و نظر مسئولان مرتبط موافق بوده ولی این موضوعات ملی بوده و باید در سطح ملی تصمیم‌گیری و راهگشایی شود.
پروین با بیان اینکه راه توسعه استان بخش معدن بوده که دولتمردان نیز به این امر اذعان دارند، گفت: باید خراسان‌جنوبی در این حوزه به طور ویژه دیده شود و گرنه به جای توسعه معادن استان شاهد تعطیلی آنها خواهیم بود.
پیگیری‌های انجام شده برای واردات ماشین آلات معدنی در استان
جواد اشرفی، معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی نیز در رابطه با مشکل ماشین آلات معدنی برای فعالان این بخش در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: استان خراسان جنوبی دارای ظرفیت‌های معدنی متنوع در حوزه‌های مختلف مانند سنگ‌های ساختمانی، زینتی، زغال سنگ و … است که جهت استخراج و بهره برداری هر چه بیشتر از این معادن به ماشین آلات و تجهیزات نیاز است.
وی ادامه داد: متأسفانه در سنوات اخیر فرسودگی ماشین آلات و عدم جایگزینی آنها، موجب فعالیت با کمترین ظرفیت و یا تعطیلی معادن شده است.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی یادآور شد: یکی از مناسب‌ترین راهکارها جهت فعال سازی مجدد این معادن، ورود ماشین آلات مورد نیاز سنگین و نیمه سنگین راهسازی و معدنی از طریق کشور افغانستان است که با وجود استقرار گمرک در مرز رسمی ماهیرود با کشور افغانستان این امکان فراهم بود و می‌بایست مجوز از سوی گمرک ایران صادر می‌شد.
اشرفی در ادامه گفت: علیرغم وجود گمرک رسمی در استان امکان واردات این ماشین آلات از مرزهای استان در سنوات گذشته میسر نبود و می‌بایست از گذرگاه‌های سایر استان‌های کشور استفاده می‌شد که با پیگیری‌های استاندار در شهریور ماه سال گذشته، مجوز جهت ورود ماشین آلات راهسازی و معدنی از مرز رسمی ماهیرود اخذ شد.
وی بیان داشت: مشکل موجود در حال حاضر عدم همکاری طرف افغان برای واردات ماشین آلات از این کشور است که این موضوع در دست پیگیری است.
نظر شما