کشور پاکستان از زمان تاسیس و تشکیل آن همواره دارای تحولات التهابی بوده ؛ تحولاتی که بیشتر جنبه امنیتی در قالب ترور و یا مقابله با ترور بوده است. ترورهایی که هدفمند بوده و موثر بر تمام جریان‌های پیش روی خودش به ویژه انتخابات‌های این کشور می‌باشد. از جمله ترورهای هدفمند ، ترور رهبران دینی این کشور که سابقه تنش‌آفرینی در این کشور یا ادامه دهنده مسیرتنش را داشته‌اند بوده است.

روز شنبه نیز" مسعود الرحمان عثمانی" از مشهور ترین افراد شورای علمای سنی پاکستان ( سپاه صحابه سابق ) و اهل سنت و الجماعت بود ،که در یک حمله تروریستی توسط افراد ناشناس کشته شد. طبق گفته پلیس پاکستان خودروی حامل وی در شهر اسلام آباد مورد هجوم تیراندازان قرار گرفت که مسعود الرحمن کشته شد ؛ همچنین راننده او نیز زخمی شد. هنوز هیچ فرد و یا گروهی مسئولیت این حمله را ، به عهده نگرفته است.

پلیس پاکستان اعلام کرده ، افراد مظنون را از طریق دوربین‌های مدار بسته تحت تعقیب قرار داده و محاکمه خواهد کرد. همچن ین پلیس اعلام کرده که این یک اتفاق نادر در این‌ منطقه از پاکستان می‌باشد. در روز مراسم خاکسپاری وی پلیس با استقرار نیروهای بیشتر ، تدابیر امنیتی بیشتری را اتخاذ کرده بود. برخی سفارتخانه‌ها نیز به اتباع خود درباره عدم حضور در مراسم خاکسپاری "رحمان عثمانی" توصیه کرده بودند.

طرفداران مسعود الرحمان عثمانی در مراسم تشییع جنازه وی از دولت خواستند تا برای دستگیری عاملان ترور عثمانی اقدام کند. ضمن اینکه آنان اعلام کردند ، در صورت عدم دستگیری افراد مسئول در این ترور ، تحصن گسترده‌ای را در پایتخت خواهند کرد. ترور وی می تواند فصل جدیدی از رویدادهای تروریستی و خشونت بار علیه مردم پاکستان را به دنبال داشته باشد ؛ به ویژه شیعیان این کشور که خاطرات خوبی از دوران فعالیت این گروه بنیادگرا در ذهن ندارند.

همچنین هفته گذشته نیز به کاروان خودرویی حامل مولوی فضل الرحمان ، رییس حزب جمعیت علمای اسلام پاکستان نیز حمله مسلحانه‌ای انجام شد ولی آسیبی به وی وارد نشده بود. امروز نیز او با هدف تسهیل و بهبود روابط بین اسلام‌آباد و کابل به افغانستان سفر کرد.

پیشینه سیاسی مسعود الرحمان عثمانی

مسعود الرحمن عثمانی از افراطی و بانفوذترین رهبران گروه مسلح تندرویی به نام سپاه صحابه بود که پس از ممنوعیت فعالیت هایشان در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی ، نام "شورای علما "را جایگزین آن کردند. وی معاون دبیر کل شورای علمای‌‎سنی و اهل‌سنت و الجماعت پاکستان بود.

سپاه صحابه (۱۹۸۵) یک گروه بنیادگرای اسلامی بود که در سال ۲۰۰۲ ، پس از فعالیت‌های خشونت‌بار و ترویستی علیه شیعیان پاکستان ، فعالیت هایشان ممنوع و یا محدود شده بود. همچنین سران و رهبران آنها نیز زندانی یا طی درگیری‌هایی با نیروهای امنیتی و نظامی پاکستان کشته شدند. سالهای ممنوعیت فعالیت این گروه ، آرام ترین و امن ترین سالهای زندگی مردم پاکستان به ویژه شیعیان این کشور بوده است.  

نگاه غرب و آمریکا به انتخابات

آمریکایی ها و غربی ها همیشه با بدبینی به انتخابات این کشور نگاه کرده اند. به نوعی رابطه دوستانه خود با پاکستان را ، در میزان پایینی ثابت نگه داشته و همواره نیز مواضع منفی نسبت به این کشور داشته‌اند. به همین دلیل پاکستان هیچ وقت نتوانسته رضایت غربی‌ها را به دست بیاورد. غربی‌ها در انتخابات نیز ، همیشه ناظر بر روند اجرای آن می‌فرستند و درآخر می‌گویند که دخالتی انجام شده و سلامت انتخابات را زیر سوال می‌برند. در زمان ترامپ نیز ، دیپلمات‌های پاکستانی را تحریم کرده بودند و ممنوعیتی برای تردد آنها از محدوده ۴۰ کیلومتری سفارت پاکستان در خاک ایالات متحده اعمال کرده بودند.

ترورهای هدفمند و انتخابات

ترور های اخیر پاکستان در آستانه انتخابات ، از جمله ترور دو مولوی مشهور به نام مولوی فضل الرحمن و مولوی مسعود الرحمان عثمانی که از برجسته ترین چهره‌های افراطی ، ضد شیعی و حامی گروه‌هایی همچون طالبان می‌باشند تنها یک گزاره را به ذهن متبادر می‌کند ؛ "تاثیر گذاری بر روند انتخابات "ماه آینده است. انتخاباتی که برگزاری آن به عهده دولت می باشد. دولت فعلی نیز پس از مدت‌ها تنش‌های سیاسی توانست بهمن ماه را موعد انتخابات اعلام کند. طبیعتا هر حادثه سیاسی در هر کشوری بر انتخابات و سایر اتفاقات آن کشور موثر است ؛ کشور پاکستان نیز از این قاعده مستثنا نمی‌باشد. ناگفته پیداست که این ترور ها تاثیراتی ( منفی ) بر انتخابات می‌گذارد و دو دلیل( فرضیه )را می‌توان برای اهدف مدنظر طراحان این ترورها متصور بود.

نخست ؛ ترور شخصی( مولوی )همچون فضل‌الرحمان رهبر جمعیت علمای اسلام پاکستان که سابقه ائتلاف و اتحاد با سکولار ها را دارد ، این فرصت را به دولت موقت( انوار کاکر )می‌دهد تا ترور وی را به رقیب اصلی خودش یعنی عمران‌خان نسبت دهد. هرچند که همه می‌دانند ماهیت و خط مشی فکری " خان" سکولاری بوده و سنخیتی با ترورهای عقیدتی ندارد ، اما این احتمال وجود دارد که برای کنار زدن وی از رقابت‌های پارلمانی ( فوریه ۲۰۲۴ ) با طراحی رسانه‎ای ، ترور رهبران دینی را دستآویزی برای این موضوع قرار دهد تا وی را به شکل مستقیم یا غیر مستقیم از حضور انتخابات منع کند( چه قانونی و چه غیر قانونی ).  

دوم ؛ قاعدتا نتیجه این ترورها به خصوص ترور شخصی مثل عثمانی ، به اختلافات مذهبی شدت بیشتری می‌دهد و موقعیتی را به سازمان‌ها و نهادهای متولی برگزاری انتخابات می‌دهد تا به بهانه‌های ایجاد امنیت و فراهم کردن شرایط پایدار در سطح جامعه ، انتخابات را به تعویق بیندازند. هرچند که فرآیند عقب افتادن زمان انتخابات همین الان درحال انجام است و مجلس سنای پاکستای نیز آن را تایید کرده که باعث اعتراض چهره‌های سیاسی پاکستان شده است. اتفاقی که عده‌ای آن را مضحک دانسته‌اند.

تعویق انتخابات به دلایلی به نفع دولت فعلی و همپیمانان آن می‌باشد. مهم ترین دلیل آن حضور نامزدهای سرشناس و محبوب در رقابت انتخاباتی ماه آینده ( بهمن -فوریه ۲۰۲۴ ) می‌باشد. یکی از این نامزدها ، شخص عمران خان نخست وزیر سابق و محبوب این کشور می‌باشد. محبوبیت "خان" به اندازه ای بود که دولت سعی داشت با پرونده سازی علیه وی ، چه قانونی و چه غیر قانونی او را محکوم و از دور رقابت‌های انتخاباتی حذف کند.

 ۱۵۰ پرونده در طول مدت برکناری او از نخست وزیری ، تنها بخشی از اقدامات مخالفان و رقبای وی برای محکومیت و حذف دائمی یا بلند مدت "خان "از فضای( رسمی )سیاسی پاکستان می‌باشد. تنها محکوم شدن به یک پرونده هم ، برای حذف عمران خان از فضای رسمی انتخابات کافی است تا دولت فعلی بتواند به راحتی به اهداف از پیش تعیین شده خودش برسد. مخالفان وی حتی دوبار اقدام به حذف فیزیکی وی کردند که ناموفق بودند.

ضمن اینکه ، دولت فعلی می داند که اگر عمران خان به قدرت برسد باید پاسخگوی اقدامات خودشان در مدت برکنای او باشند. ناگفته نماند که امکان حضور وی در انتخابات ، عملا شکست سنگین سیاسی برای رقبایش رقم میزند و در این درحالی است که "خان" با تجربه تر از سال ۲۰۱۸ می باشد. پس چه بهتر که به بهانه‌های قانونی و غیر قانونی وی را محکوم کنند.

همچنین ، نکته‌ای وجود دارد این است که دولت فعلی پاکستان بیشتر متشکل از نظامیان و مقامات امنیتی می‌باشد و عملا یکی از امنیتی ترین دولت‌های تاریخ-ادوار گذشته این کشور می‌باشد. از همین رو می‌توان هر فرضیه و یا دلیلی را برای به چالش کشیدن رقبا و یا ایجاد محیطی برای تعویق انتخابات از سوی حزب نواز ، دور از ذهن نمی‌باشد.

لازم به ذکر است ، این کشور تابع سیاست‌های کلی نهاد بالادستی به نام شورای عالی امنیت ملی پاکستان می باشد و بسیاری از موارد انتخابات‌ها مهندسی می‌شود. طبیعتا هر حادثه سیاسی در هر کشوری بر انتخابات و سایر اتفاقات آن کشور موثر است ؛ کشور پاکستان نیز از این قاعده مستثنا نمی‌باشد و بحران‌های سیاسی ، امنیتی و از همه مهمتر اقتصادی که مستقیم بر متن جامعه این کشور اثر منفی گذاشته ، بر تمامی رویدادهای سیاسی آتی موثر می‌باشد.

خبرنگار: حمید اسدی