آیت‌الله هاشمی علیا در این جلسه به ادامه شرح فراز «اَللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ... شَکَاسَةِ الْخُلْقِ» و موضوع «حُسن خُلق» پرداخت. محور بحث این جلسه، راه‌های علمی و عملی اصلاح اخلاق بود.
آیت‌الله هاشمی علیا در توضیح راه‌های علمی اصلاح اخلاق می‌گوید: جمع‌آوری و مطالعه آیات و روایاتی که درباره حسن خلق و سوء خلق است یکی از راه‌ها برای اصلاح اخلاق است. همنشینی و رفاقت با انسان‌های عالم ربانی صالح باتقوای خوش اخلاق و همنشینی، رفاقت و ازدواج نکردن با انسان‌های ساخته نشده و دارای اخلاق زشت از دیگر این راه‌هاست. همینطور پیدا کردن علما و اساتید اخلاق و شرکت در مجالس آنان. تمام این موارد باعث افزایش علم و آگاهی انسان در مسائل اخلاقی می‌شود.
این استاد اخلاق در ادامه تشریح می‌کند: انسان باید با نفس خود جهاد کرده و ریاضت بکشد و با تمرین و ممارست، خود را با فضائل اخلاقی بسازد. مثلاً از کسی بخواهد او را غضبناک کند تا در برابر او عکس العمل نشان دهد و به مرور زمان، راه‌های کنترل غضب خود را به دست آورد. این تمرین‌ها باید تا جایی ادامه پیدا کند که فضائل اخلاقی ملکه انسان شود.
این صحیفه پژوه با اشاره به اینکه در برخی روایات معصومین(ع) بر اهمیت تحصیل علم و حکمت و لزوم همراهی علم و عمل، در راستای خودسازی، اصلاح و تأدیب نفس بسیار تأکید شده است، به بیان تعدادی از روایات در این باره پرداخت و بیان کرد: از جمله در حدیثی از امام موسی بن جعفر(ع) آمده که به هشام فرمود: «یَا هِشَامُ قَلِیلُ الْعَمَلِ مِنَ الْعَاقِلِ مَقْبُولٌ مُضَاعَفٌ وَ کَثِیرُ الْعَمَلِ مِنْ أَهْلِ الْهَوَی وَ الْجَهْلِ مَرْدُودٌ؛ ای هشام! کردار اندک از عالِم چند برابر (محسوب و) پذیرفته شود و کردار زیاد از هواپرستان و نادانان پذیرفته نگردد.» (1). امیر مؤمنان علی(ع) نیز می‌فرماید: «إنَّ هذا العِلمَ وَ الأدَبَ ثَمَنُ نَفسِکَ فَاجْتَهِدْ فی تَعَلُّمِهِما، فَما یَزیدُ مِن عِلمِکَ وَ أدَبِکَ یَزیدُ فِی ثَمَنِکَ وَ قَدرِکَ؛ همانا این دانش و ادب بهای جان توست؛ پس در آموختن آن‌ها بکوش؛ زیرا هر چه بر دانش و ادب تو افزوده شود، بر قدر و قیمت تو افزوده می‌گردد.»
آیت‌الله هاشمی علیا تصریح می‌کند: مراد از این علم، همان علم دین است که طبق فرمایش پیامبر گرامی اسلام(ص) که در الکافی آمده «إنّما العِلمُ ثَلاثَةٌ: آیَةٌ مُحکَمَةٌ أو فَریضَةٌ عادِلَةٌ أو سُنَّةٌ قائمَةٌ؛ علم سه تاست: آیتی محکم، یا فریضه ای میانه، یا سنّتی برپا و جاری.» این سه عبارت است از معارف یا اصول دین، احکام یا فروعات دین، و اخلاق.
نظر شما