اما پس از این جنگ بود که روابط دو کشور به صورت جدی تقویت شد.
تهران همچنان، به عنوان بزرگ‌ترین حامی دولت قانونی سوریه از سال ۲۰۱۱ تاکنون باقی مانده است. اکنون درهای اقتصادی سوریه به دلیل اعتماد مضاعف به ایران به روی تهران باز شده است. سفر دکتر رئیسی در اردیبهشت سال جاری به سوریه و سپس حضور امیرعبداللهیان در سفر دوره ای در منطقه به گسترش جدی دیپلماسی اقتصادی منجر شده است. بدیهی است سوریه دروازه اقتصادی بزرگی برای رشد تجارت دو کشور است. ایران می‌تواند به کمک سوریه بخشی از مشکلات اقتصادی خود را حل کند. تاکنون ایران در سیاست خارجی و سیاست دفاعی خود در تعامل با سوریه بسیار موفق عمل کرده است، اما متأسفانه به‌درستی نتوانسته از ظرفیت عظیم تجاری این منطقه بهره ببرد. نکته مهم آن‌جاست که به گفته سفیر جمهوری اسلامی ایران در سوریه، فشار همه‌جانبه نظام سلطه جهانی با محوریت آمریکا و شرایط سخت تحریمی در سوریه سبب شده تقریباً هیچ کشوری به جز ایران، نتواند با سوریه ارتباط داشته باشد.
و این بدین معناست ایران، هم از اعتماد و پایگاه اجتماعی خود در سوریه و هم از نظر شرایط خاص استراتژیک خود، می‌تواند روابط جدی را طرح‌ریزی کند.
زمینه‌هایی نظیر کشاورزی، نساجی، منابع معدنی، کود شیمیایی و زیرساخت‌های صنعتی و فنی و فناوری و ساخت و ساز می‌تواند تحولات جدی را در سرمایه‌گذاری دو کشور رقم زند.
جای تأسف است که میانگین صادرات ایران در ۱۰ سال اخیر به سوریه ۱۸۸ میلیون دلار بوده که این رقم برای ترکیه حدود یک میلیارد و ۸۴۷ میلیون دلار بوده است. همچنین صادرات ایران به سوریه که در سال ۲۰۲۲ به ۲۴۳ میلیون دلار می‌رسید در مقابل صادرات ۲ میلیارد و ۲۳۴ میلیون دلاری ترکیه به این کشور، باز هم مؤید اختلاف ۱۰ برابری سالانه در استفاده از بازار صادراتی سوریه است.
البته باید تأکید کرد در حال حاضر به‌دلیل تخریب زیرساخت‌های ارتباطی در سوریه، زیرساخت‌های دریایی میان تهران- دمشق فعال است و این فرصت مناسبی است تا از طریق دریا، مبادلات تجاری ما رونق جدی بگیرد.
اما چنان‌که رئیس سابق سازمان توسعه تجارت و مسئولان اتاق بازرگانی اذعان کرده‌اند، مهم‌ترین موانع توسعه تجارت ایران و سوریه عمدتاً در سه بخش؛ حمل‌ونقل لجستیک، انتقال پول به دلیل تحریم دو کشور و مشکلات تعرفه‌ای است که با سفر اخیر دکتر رئیسی بخشی از این مشکلات مرتفع شده و تأسیس بانک مشترک و زیرساخت پرداخت مستقل، بیمه، تجارت آزاد، گمرک و مباحث گمرکی در دستور کار قرار گرفته و تا حدودی اجرایی شده است که می‌توان امید به توسعه دیپلماسی اقتصادی دوکشور در آینده نزدیک داشت.
با توجه به پایگاه اجتماعی ایران و به‌خصوص مدافعان حرم و مستشاران کشورمان حتی می‌توان به ارتقای روابط فرهنگی دو کشور امیدوار بود. هرچند که با توجه به عرب زبان بودن مردم سوریه، کشورهای عربی در ارسال کتاب‌ها و اقلام فرهنگی قوی‌تر عمل کرده‌اند و این مسئله می‌تواند در آینده تعارضات هویتی را برای مردم به همراه داشته باشد. البته این قضیه به ضرر ایران نیز خواهد بود؛ چون فعالیت‌های فرهنگی پایه روابط دو کشور است و اگر مردم از حیث فکری و فرهنگی قرابتی با کشورهای هم‌پیمان خود نداشته باشند، روند همکاری‌ها نیز روند نزولی به خود خواهد گرفت.
از نظر دیپلماسی فرهنگی نیز به دلیل خالی بودن عرصه، ایران می‌تواند در کنار دیپلماسی اقتصادی، روابط فرهنگی خود را نیز توسعه دهد.
نظر شما