مشاغل قدیمی
-
انسان هایی سرسخت، آهن هایی گداخته / گزارش تصویری
مهیار متولی زاده کاخکی _ واژه ی "آهن" که به میان می آید، نخستین توصیفی که ذهن ما آن را شکل می دهد، سختی و مقاوت بسیار بوده و نخستین جمله ای که در ذهن ما هویدا می گردد،" برای زندگی کردن، باید همچون آهن بود" می باشد. جمله ای که سرلوحه زندگانی افراد بسیاری قرار گرفت تا بتوانند از میان هجمه ی انبوه مشکلات و سختی ها، به سلامت عبور کنند. اما در این میان انسان هایی وجود داشته اند که نه تنها در مقابل مشکلات زندگی همچون فولاد می ایستادند، بلکه خود مبدل به آهنی شدند که می توانستند همه چیز را تغییر دهند؛ آهنگرانی که دردها و رنج های خود را به آتش کوره ها انتقال می دادند تا که زندگانی دیگر مردمان را با آثار خود مستحکم سازند. "آهنگری" از قدیمی‌ترین هنرهای فلزکاری می باشد که در فرآیند آن، نیروهای بزرگی به کار گرفته می‌شوند و لوازم کار اغلب بسیار سنگین و ثقیل هستند. نحوه ی کار آن ها از روزگاران بسیار دور بدین صورت بوده است که در ابتدا فلز مورد نظرشان را تا حد لازم گداخته کرده و سپس با یک انبر، آن را بر روی سندان نگاه می‌داشتند تا برای ایجاد فرم و شکل مورد نظر، عمل "چکش کاری" انجام دهند. این حرفه در چندین چندین شهر از کشور ایران رواج دارد و یکی از شهرهایی که این هنر در آن برجسته و معروف می باشد، شهر "نیشابور" است. باید گفت که در میان بازار سرپوش این شهر، این حرفه نیز همچون دیگر حرف، رو به نابودی بوده و حمایت بسیار کمی از هنرمندان این پیشه صورت می گیرد.
-
"روزگار مس های سپید" / گزارش تصویری
مهیار متولی زاده کاخکی - در هر شهر و هر دیار ناحیه ای وجود دارد که آفتاب و رنگ و بویش، هوای روزگار پیشین و کهن را زنده می کند. "بازار های سرپوش" برای هر کدام از ما نامی بس آشناست که انبوه و حجمه ای از صداهای متفاوت را در درون ما بیدار می کند؛ صدای چکش، نوای اره، فریاد کودکان، همهمه ی بزرگسالان، اصرار دکان داران و .... . اما در میان تمامی این ازدحام ها، تنها یک دکان است که در لا به لای انبوهی از دود، آب، آتش و همهمه ی چکش ها غرق می شود؛ دکان یک دوات گر. "دوات گری" واژه ایست که حکایت از کار با فلزات و مخصوصا کار با "مس" دارد. این حرفه دارای زیرشاخه های متعددیست که متأسفانه به دلیل بروز انواع فلزات گوناگون، هنر آن در میان مردم به شدت به وادی فراموشی سپرده شده است. یکی از زیر شاخه های آن ، "سفید گری" می باشد که در آن قلع های پیشین را ساییده و سپس بار دیگر توسط قلع های جدیدتر آن را می پوشانند که در اصطلاح به آن "سفید کردن" اطلاق می شود. ابزار و مواد مورد استفاده در این حرفه شامل نشادر، قلع، چکش، تیز آب و .... می باشد که به همراه آتش و پمپ هوا، موجبات کاری بسیار سخت و طاقت فرسا را فراهم می آورد. یکی از هنرمندان کمتر شناخته شده ی عرصه ی سفید گری، "محمد کاظم قلعه نوعی" می باشد که از عمر 77 ساله ی خود، چیزی در حدود 71 سال است که خود را وقف این حرفه نموده و در بازار سرپوش نیشابور، عرق جبین می ریزد.