به گزارش صدا و سیما، به گفته علی یزدانی ارزش ۱۶۰ طرح که بخشی از آن قرار است در شهرک‌ها و نواحی صنعتی اجرا شود؛ هشت میلیارد دلار برآورد می‌شود. وی البته این راهم گفت که این ۱۶۰ طرح سرمایه گذاری خارجی در مرحله اجرا قرار دارد.

این اظهارات در حالی است که طی چهار سال از فعالیت دولت قرار بود که پس از برجام گشایش‌های محسوسی در بخش تولید وصنعت کشور که با رکود تاریخی همراه بودند صورت گیرد اما آمارهایی که خود مسئولان بخش صنعت اعلام می‌کنند گویای وجود مسایل لاینحل بر سر راه این سرمایه گذاری‌های خارجی است.

کارشناسان اقتصادی هم معتقدند، ارائه آمار کلی از قراردادها دردی از بخش تولید وصنعت کشور که با رکود تاریخی مواجهند، دوا نخواهد کرد و ارائه عملکرد شفاف از عملیاتی شدن طرح‌های تولیدی وصنعتی و قراردادها باید ملاک کار باشد.

* اهمیت آمار طرح‌های عملیاتی

یکی از کارشناسان اقتصادی درباره اینکه  چرا تاکنون هفت طرح از مجموع ۱۶۰ طرح سرمایه گذاری خارجی منعقد شده در شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور عملیاتی شده است؟ به خبرنگار ما گفت: معمولاً در این خصوص ارائه آمار طرح‌های برنامه ریزی شده مهم نیست بلکه تعداد طرح هایی که جذب سرمایه کرده و فعال شده‌اند اهمیت دارد.

کاظم دوست حسینی با بیان این که ما با توجه به ظرفیت‌های داخلی می‌توانیم بسیاری از کالاها و تولیدات را در داخل کشور ولی با جذب سرمایه‌های خارجی انجام دهیم، تصریح کرد: آمار فعال شدن هفت طرح سرمایه گذاری خارجی در حوزه صنعت بسیار کم است.

وی با اشاره به این که ما بالاتر از عدد ۱۶۰هم می‌توانیم طرح سرمایه گذاری خارجی منعقد کنیم اظهارداشت: از سویی در بحث جذب سرمایه گذاری خارجی حوزه تولید وصنعت تنها تعداد مهم نیست بلکه مبالغ طرح‌ها هم اهمیت بسزایی دارد که با توجه برآوردها از آمار اشتغال در کشور این ارقام باید قابل توجه باشد.

این عضو سابق اتاق بازرگانی تهران در ادامه خاطرنشان کرد: به عنوان مثال در گذشته برای ایجاد یک شغل نیاز به ۵۰میلیون تومان سرمایه گذاری خارجی بود که اکنون این رقم به ۱۰۰میلیون تومان رسیده که ممکن است با توجه به صنایع مادر و یا صنایع سنگین این ارقام افزایش هم بیابد.

وی افزود: به همین علت وقتی سخن از سرمایه گذاری خارجی به میان می‌آید باید رقم دقیق دلاری جذب طرح‌های عملیاتی نیز اعلام شود نه پیش بینی‌ها.

 * باید قید جذب سرمایه خارجی را زد

وی با اشاره به ریسک‌های مختلف سرمایه گذاری در کشور و بیان این که ما باید مانند دیگر کشورها چندان به دنبال جذب سرمایه‌های خارجی نباشیم، گفت: بالعکس ما باید جریان معکوس سرمایه گذاری را ایجاد کنیم به این معنی که سرمایه ایرانیان خارج کشور را که عمده این سرمایه‌ها نیز از ایران بیرون رفته به داخل کشور بازگردانیم.

دوست حسینی با تأکید بر تدوین سیاست‌های تشویقی برای بازگشت این سرمایه‌ها در خصوص علت شکست طرح‌های سرمایه گذاری خارجی طی سال‌های اخیر، اظهارداشت: یک بحث در این زمینه مسائل اجرایی است به گونه‌ای که نباید پشت میز نشست وچهار نامه زد ویا هر چند روز همایش وکنفرانس برگزار کرد که این موارد به تنهایی هیچ کمکی به موضوع نمی‌کند.  

وی تصریح کرد: این جذب سرمایه‌های خارجی مستلزم همکاری و همت چند دستگاه وسازمان است، اما متأسفانه بعضاً در دولت افرادی وجود دارند که ژنرال هستند در حالی که ما در این بخش سرباز نیاز داریم که تعداد این سربازان بسیار اندک است.

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: نکته بعد توجیه اقتصادی وتوجیه سود و ریسک سرمایه گذاری است که سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی باید تضمین دولتی بدهد تا ریسک سرمایه گذاری خارجی به عدد صفر برسد که مانند برخی کشورها این ضمانت‌ها داده نمی‌شود.

وی با بیان این که چنین تضمین‌هایی باید از سوی بانک مرکزی و وزارت اقتصاد ارائه شود، گفت: نکته سوم نیز این است که سرمایه گذار خارجی مطمئن شود که تولید وفعالیت اقتصادی آن بخصوص در بخش تولید وصنعت سودآوری داشته باشد که هم اکنون چنین مسئله‌ای وجود ندارد.

وی ادامه داد: البته نکته چهارم نیز این است که ما یک استراتژی کلی درباره جذب سرمایه‌های خارجی داشته باشیم که تاکنون نداشتیم.

دوست حسینی افزود: تفکری که اکنون وجود دارد این است که ما در جاهایی سرمایه‌گذاری خارجی را می‌خواهیم اما مدیریت خارجی را نمی‌خواهیم، بخصوص در طرح هایی که حالت مشارکتی دارد.

 وی خاطرنشان کرد: به عنوان مثال سرمایه گذار خارجی که می‌خواهد در پتروشیمی یا ایران خودرو با ۲۰تا ۳۰هزار نیرو سرمایه گذاری کند باید بتواند در این مجموعه‌ها تغییرات مدیریتی اعمال کند که نتوانستن این امر نشان خواهد داد که روش‌های ما در جذب سرمایه‌های خارجی با اصل واستراتژی کلی سرمایه گذاری خارجی در تضاد است.

 * وعده‌هایی که عملی نشد

عضو کمیسیون صنایع ومعادن مجلس هم  با بیان این که توجه به سرمایه گذاری خارجی امر مطلوبی است اما توجه به سرمایه گذاری داخلی بحثی مهم‌تر است که باید آن را مورد توجه جدی قرار داد، تصریح کرد: اصولاً  سرمایه گذار خارجی   تا اینجا پولش را مفت خرج کند بلکه به دنبال سودآوری خود است.

نادر قاضی پور در پاسخ به دلیل ضعف طرح‌های سرمایه گذاری خارجی در بخش تولید وصنعت تصریح کرد: سرمایه گذار خارجی به دنبال این است که پولش را به دلار وارد ایران کند وبا سود بالاتر به کشورش ببرد چرا که سود تولید کالا و محصولات در برخی از این کشورها ۲تا ۳درصد است اما در ایران به ۳۰تا ۴۰درصد هم می‌رسد. وی ادامه داد: در نتیجه سرمایه گذار خارجی بیشتر برای سودآوری به ایران می‌آید که هنوز بسترهای آن فراهم نیست.

 وی درباره علل دیگر اجرا نشدن این طرح‌های سرمایه گذاری خارجی وبا اشاره به وعده‌های دولت در این خصوص افزود: گفته‌های آقایانی که می‌گویند «برجام تمام شده ونقل وانتقالات پول آسان شده» به هیچ عنوان صحت ندارد چرا که قراردادها منعقد شده اما سرمایه گذاران خارجی نمی‌توانند پول خود را به کشور بیاورند تا آن را در بخش‌های مختلف اقتصادی، تولید ویا صنعتی و... به کار گرفته و سود کسب کنند.

قاضی پور تصریح کرد: البته این موضوع نیز برمی گردد به این که دولت می‌گوید مشکلات اقتصادی را حل کردم وتحریم‌ها یک شبه برداشته می‌شود ویا مشکلات فاینانس حل می‌شود در حالی که این مشکلات حل نشده است.

وی رفع این مشکلات را زمان بر دانست و افزود: در مدت چهار سال مردم ایران منتظر اجرای این وعده‌ها ویا سرمایه گذاری‌ها بودند که این مسئله نشان می‌دهد حرف‌های دولت در این خصوص عملیاتی نشده است.

سرمایه‌گذاری خارجی در پسابرجام ۵۱ درصد کاهش یافت

درهمین حا ل فارس گزارش داد:براساس آمارهای رسمی بین‌المللی نمودار جذب منابع خارجی سال‌های اخیر منفی شد در حالی که قبل از سال ۹۲ رشد داشته است.

گزارش آنکتاد (کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل) که مرجع رسمی آمار جذب سرمایه خارجی در دنیا است در گزارشی آورد؛ ایران از سال ۹۲ تاکنون در جذب منابع نزولی عمل کرده و در سال ۹۵ نسبت به ۹۴ (پسابرجام) به منفی ۵۱ درصد رسیده است.