*جواد محمدی
با واردشدن به حرم حضرت معصومه(س)، سبکی و آرامشی‌که همه از آن حرف می‌زدند را در تمام وجودم احساس کردم، همان‌چیزی‌که تمام آن زائران و خادمانِ حرم بر آن باور داشتند.
حضرت فاطمه دختر موسى‌بن‌جعفر(ع) که به حضرت معصومه(س) شهرت دارد و قبر شریف‌اش در شهر مقدس قم است و داراى بارگاه والا و صحن و رواق متعدد و خدمۀ بسیار. این‌حرم، روشنى چشم اهل قم و مأوى و پناهگاه عموم مردم است و هرسال، جمعیتى فراوان از شهرهاى دور، بار سفر مىبندند و رنجِ راه مىکشند تا به درک فیوضات از زیارتِ آن معظمّه نایل شوند و فضیلت و جلالت آن‌حضرت را از نزدیک شاهد باشند.
دربارۀ فضیلت زیارت حضرت معصومه(س) روایات متعددّی از سوی امامان معصوم(س) صادر شده که هم بر منزلت و قداست این بانوی بزرگوار دلالت می‌کند و هم پاداش زیارت‌اش را بیان می‌دارد؛ پاداشی بزرگ و بی‌مانند که همانند آن برای غیر امام معصوم کم‌نظیر است.
شیخ‌صدوق از سعدبن‌سعد روایت کرده که از حضرت‌رضا(ع) دربارۀ فاطمه دختر موسى‌بن‌جعفر(ع) سؤال کرد، حضرت فرمود: هرکه او را زیارت کند، براى او بهشت است. علامه‌مجلسى نیز نقل کرده: علىبنابراهیم، از پدرش از سعد اشعرى‌قمى از حضرت امام‌رضا روایت کرده که آن‌حضرت فرمود: اى سعد، از ما نزد شما قبرى هست، گفتم فدایت شوم قبر فاطمه، دختر امام‌موسى را مىفرمایى؟ فرمود: آرى، هرکه او را زیارت کند، درحالى‌که عارف به حقش باشد، بهشت براى اوست.
مقام و منزلت حضرت فاطمه معصومه(س) در کلام علما و بزرگان نیز خواندنی و شنیدنی است. مرحوم آیت‌ا... مرعشی‌نجفی بارها برای طلاب می‌فرمودند: علّتِ آمدنِ من به قم این بود که پدرم، آقا سیدمحمود مرعشی‌نجفی ـ که از زهّاد و عبّاد معروف نجف بود ـ چهل‌شب در حرم امیرالمؤمنین(ع) بیتوته کرد تا آن‌حضرت را ببیند. پس شبی در حالت مکاشفه، حضرت‌علی(ع) را مشاهده کرد که به ایشان فرمود: سیدمحمود چه می‌خواهی؟ عرض می‌کند: می‌خواهم بدانم قبر فاطمه‌زهرا(س) کجاست؟ تا آن را زیارت کنم. حضرت فرموده بودند: من‌که نمی‌توانم برخلاف وصیتِ آن‌حضرت، قبر او را معلوم کنم. عرض می‌کند: پس من هنگام زیارت چه‌کنم؟ حضرت فرموده بودند: خداوند متعال، جلال و جبروت حضرت فاطمه را به فاطمه معصومه(س) عنایت فرموده‌اند؛ پس هرکس‌که بخواهد به زیارت حضرت فاطمه‌زهرا نایل شود، به زیارت حضرت فاطمه معصومه(س) برود.
درک این‌همه فضیلت و جلالت برای هرکسی آسان نیست. زائران و خادمان این‌آستان مقدس بر این‌گفته صحه می‌گذارند. زائرانی‌که شاید با دلی پرخون و کوله‌باری از مشکلات پا به این‌آستان می‌گذارند تا عقدۀ دل را باز کنند، به‌محض ورود، چنان‌آرامشی به آنان دست می‌دهد که دیگر سنگینی بر دوش احساس نمی‌کنند.
*آرامش؛ بهترین‌هدیه
خواستم حکمت این‌قصه را از زائران بپرسم، امّا به‌سراغ هرزائری که می‌رفتم، چنان غرق در فضای پر از معنویت آستان مقدس فاطمه معصومه(س) بود که به خود اجازۀ برهم‌زدن آن حس‌وحالِ ستودنی را نمی‌دادم. صبر می‌کردم تا مناجات با محرم اسرارشان تمام شود.
رفتار یکی از این‌زائران دیدنی بود. هرچه نگاه کردم، دیدم چیزی نمی‌گوید! مبهوت ضریح شده بود و با حالت خاصی فقط نگاه می‌کرد. به‌سراغش رفتم. حامد فائضی طلبه‌ای از لرستان بود که در حدود سه‌سال است که در قم مشغول به تحصیل است. از او پرسیدم برای چه به زیارت آمدی و از حضرت چه می‌خواهی؟ گفت: من از حضرت هیچ‌چیزی نخواستم، جز این‌که بتوانم در راه خودشان و معرفت اهل‌بیت(ع) موفق باشم.
تقاضای زیبایی بود، امّا بازهم تأکید کردم که واقعاً هیچ‌چیز دیگری از حضرت نخواستی؟ گفت: من هرروز 10 بار به زیارت می‌آیم و بهترین هدیۀ بی‌بی، آرامشی است که در این‌جا می‌گیرم. این‌طلبۀ جوان ادامه داد: عموم کسانی‌که به زیارت می‌آیند، مشکل دارند، امّا صرفاً برای حل مشکل نمی‌آیند، بلکه می‌خواهند عرض ارادت داشته باشند و آرامش روحی از این بارگاه به‌دست بیاورند. او از بعضی زوّار گلایه داشت که تقاضاهای غیرمنطقی و نسنجیده از حضرت دارند، برخی هم انتظار دارند بدون صبر و تلاش به نیازهای مادی خود برسند.
*خادمیِ این‌حرم، تنها آرزوی من بود
محمد برجی، خادم جوان اهل زنجان و بزرگ‌شدۀ قم بود که با آن لباس فرم سورمه‌ای‌رنگ و یک‌دست و نشانِ خادمی روی سینه، در بین عمومِ زائران خودنمایی می‌کرد و با پَری‌که در دست داشت، مشغول راهنمایی‌کردن مردم بود. از او پرسیدم حاجتی داشتی که از حضرت گرفته باشی؟ گفت: خادمیِ این‌حرم، تنها آرزوی من بود. روزی کبوتری را که در مکانی حبس شده بود، با خود به حرم آورده و در صحن این‌حرم آزاد کردم. همان‌لحظه از حضرت معصومه(س) خواستم شرایط نوکریِ مرا فراهم کرده و بندۀ ناقابل را به خادمیِ بارگاهش قبول کند که طولی نکشید بی‌بی، حاجت مرا داد و این‌توفیق شامل حال بنده شد.
این‌خادمِ جوان هم از آرامش موجود در این‌مکان مقدس سخن گفت و بیان کرد: آن‌چنان حال‌وهوای معنوی خاصّی در این‌بارگاه وجود دارد که به هیچ‌عنوان خستگی به‌سراغم نمی‌آید. حتی در مواقعی‌که دور از حرم و در استراحت‌ام، همانند کسی هستم که چیزی را گم کرده و اضطراب دارد، امّا به‌محض ورود به حرم، آرامش وصف‌ناپذیری در وجودم احساس می‌کنم.
زائر نوجوان دیگری را دیدم که با لباسی تمیز و مرتّب و زیبا، با حالتی عجیب، در حال خواندنِ زیارت‌نامۀ حضرت بود. اصلاً به اطرافش توجهی نداشت. گویا روی زمین نبود. خودش بود و حضرت. پس از اتمام زیارت‌اش از او پرسیدم از بی‌بی چه خواستی؟ گفت: برای پدر و مادرم دعا کردم و آرزوی سلامتی برای رهبرم و تعجیل در ظهور امام‌زمان(عج). پرسیدم پس برای خودت چی؟ گفت: در موردش فکر نکردم و فکر هم نمی‌کنم؛ چون همان سه‌دعا از همه‌چیز مهم‌تر است.
*بهترین خاطرات خدمت
در گوشۀ دیگری از حرم، خادمی را دیدم که علی‌رغم سنّ زیادی که داشت، امّا با شوروحالِ وصف‌ناپذیری چندین کار را هم‌زمان با هم انجام می‌داد که مرا مجذوبِ خود کرد. از او دلیل این‌علاقه به خدمت را جویا شدم. گفت: بنده، سالیان طولانی است که افتخار خادمی این‌حرم را دارم و در طول این‌سالیان، حضور مراجع تقلید و علمای بسیاری را در این‌مکان مقدّس شاهد بودم. مرحوم آیت‌ا... اراکی‌که وقتی وارد حرم می‌شدند، موقع تحویل کفش‌ها اگر می‌فهمیدند کفش‌دار از سادات است، احترام خادم سیّد را نگه داشته و کفش‌ها را تحویل نمی‌دادند و یا مرحوم آیت‌ا... مرعشی‌نجفی که ارادت خاصی به حضرت فاطمه معصومه(س) داشت، در یکی از سخنرانی‌های خود در حرم، خطاب به خادمان گفت: مراقب رفتار خود باشید تا مبادا زوّار از دست شما ناراحت شوند. و یا صحنه‌های زیارت خاضعانه و خاشعانۀ مرحوم آیت‌ا... بهجت در جوار ضریح کریمۀ اهل‌بیت(ع) که هیچ‌وقت از ذهن‌ها پاک‌شدنی نیست؛ این‌ها همه گواه عظمت و شوکت این‌بارگاه نورانی است و خادمیِ این‌حرم، مایۀ آرامش روحی است و افتخاری بزرگ برای من.
وی در جواب این‌سؤال‌که آیا خدمت به اهل‌بیت(ع) صرفاً خادمی در حرم آن‌‌هاست؟ گفت: میدانیم بسیاری از شیعیانِ مخلص ائمه، در شهرهای مختلف جهان و حتی کشورهای غیرمسلمان زندگی می‌کنند و در عین‌حال ارتباط قلبی و روحی زیادی با ائمه(ع) دارند و حق مطلب این است؛ همان‌طورکه خود ائمه فرموده‌اند، ما باید اولاً به فضل و برتری آنان بر سایر مردم قائل باشیم، ثانیاً محبت آنان را در دل داشته باشیم، ثالثاً این‌معرفت و محبت، طبعاً ما را به پیروی از دستورات آنان‌که جز حکم خدا نیست، وادار می‌کند، که زائران با حضور در بارگاه ائمه و امام‌زادگان، ارادت قلبی خود را در این‌خصوص ثابت می‌کنند.
زائری را دیدم که بیش از 30 ساعت راه را طی کرده و فقط برای عرض ارادت، به زیارت بی‌بی حضرت فاطمه معصومه(س) آمده بود و همچنین زائران بسیاری‌که از کشورهای دیگر برای زیارت به قم آمده بودند، همگی بر این باور تأکید داشتند که در گرفتاری‌ها و فشارِ ناشی از مشکلات، به‌محض ورود در این‌بارگاهِ نورانی‌که قطعه‌ای از بهشت است، آرامش وصف‌ناپذیری به آن‌ها دست می‌دهد؛ چیزی‌که من نیز آن را با تمام وجودم حس کردم.
این، همان‌بارگاهی است که مرحوم علامه‌طباطبایی، فیلسوف و عارف وارستۀ قرن اخیر در ماه‌های رمضان، پیش از افطار به آن مشرّف می‌شدند و با بوسه‌زدن بر ضریح مطهر آن بانوی بزرگوار، روزۀ خود را افطار می‌کردند، بارگاهی‌که آیت‌ا... صافی‌گلپایگانی از مراجع تقلید در وصف‌اش این‌چنین سروده است:
این‌روضۀ صفیۀ حق، خواهر رضاست
با خود اگر غلط نکنم، عرش کبریاست
معصومه، بنتِ موسیِ جعفر، که تُربتش
بر دیدۀ اعاظم و اَعلامِ توتیاست
نظر شما