به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، یک هفته پس از آنکه سفیر عربستان سعودی در انگلیس مدعی شد که در صورتی که توافق هسته‌ای مورد رضایت ریاض نباشد «تمام گزینه‌ها روی میز است» و ممکن است عربستان به سمت ساخت بمب اتم حرکت کند، «فرید زکریا» با انتشار یادداشتی در روزنامه «واشنگتن‌پست» این ادعا را رد کرده و نوشته است که ریاض به هیچ وجه توان فنی چنین کاری را ندارد.

زکریا در این یادداشت با نقل قول از سفیر عربستان، نوشته است: «آه، خواهش می‌کنم! عربستان سعودی یک سلاح هسته‌ای نخواهد ساخت. عربستان سعودی نمی‌تواند یک سلاح هسته‌ای بسازد. عربستان سعودی تا الان حتی نتوانسته یک خودرو بسازد. (البته بعد از تلاش‌های بسیار، قرار است این کشور تا سال 2017 اولین اتومبیل خود را تولید کند.)

عربستان سعودی فقط می‌تواند در زمین چاله حفر کند و نفت استخراج کند یا کمی بیش از این. درآمدهای نفتی حدود 45درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌دهد، که درصد بسیار بزرگی است، حتی بسیار بیشتر از کشورهای نفتی‌ای چون نیجریه و ونزوئلا. این رقم 90درصد درآمدهای دولت سعودی را تشکیل می‌دهد. با وجود چند دهه سرمایه‌گذاری عظیم دولتی، دست و دلبازی در پرداخت یارانه و انرژی ارزان، اما بخش تولید کمتر از 10درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد.

عربستان کجا می‌خواهد دانشمندانش را برای کار بر روی یک برنامه محرمانه آموزش دهد؟ سیستم آموزشی این کشور بسیار عقب‌مانده و ناکارآمد است و تا حد زیادی در کنترل نظام مذهبی ارتجاعی این کشور است. طبق آمار مجمع جهانی اقتصاد، این کشور از نظر کیفیت آموزش ریاضی و علوم در رده 73 جهان قرار دارد که برای یک کشور ثروتمند، فوق‌العاده پائین است. ایران با وجود 36 سال تحریم و سرانه بسیار پائین‌تر تولید ناخالص داخلی، در رده بسیار بهتر 44 قرار دارد.

و چه کسی قرار است در صنعت هسته‌ای احتمالی عربستان کار کند؟ «کارن الیوت هاوس» تحلیلگر سابق وال‌استریت‌ژورنال در کتاب معروفش، بازار کار عربستان سعودی را اینطور وصف می‌کند: «از هر سه نفر در عربستان سعودی، یک نفر آن‌ها خارجی است. از هر سه فرد شاغل در عربستان، دو نفر خارجی است. در بخش خصوصی ضعیف عربستان هم از هر 10 نفر، 9 تن خارجی هستند... به طور خلاصه، عربستان سعودی جامعه‌ای است که در آن بسیاری از مردان نمی‌خواهند در شغلی که شرایط لازم آن را دارند، کار کنند؛ اکثر زنان اجازه کار کردن ندارند و در نتیجه اغلب کارها را خارجی‌ها انجام می‌دهند.»

هیچ‌کدام از این‌ها به این معنی نیست که پادشاهی عربستان در آستانه فروپاشی است. بلکه با وجود افزایش روزافزون مخارج عمومی و کاهش درآمد‌های نفتی، وضعیت مالی رژیم قدرتمند است. خاندان سلطنتی هم به نحوی ماهرانه از ایجاد حس قیمومیت، سیاست، مذهب و سرکوب برای باثبات و آرام نگه داشتن کشور استفاده کرده است. اما این موجب شده تا عربستان درگیر حالت سکون و رخوت شود، سیستمی که در آن جوانان طبقه برگزیده ثروتی غیرقابل تصور در اختیار داشته باشند.

افزایش جرأت عربستان هم امری راهبردی تعبیر شده است. در واقع، واکنش مضطربانه و احساسی این کشور به ایران تا حد زیادی برآمده از تعصب ضدشیعی دیرینه این کشور است. این کشور ظاهرسازی را به عنوان یک راهبرد در دستور کار دارد. عربستان در اکتبر 2013 پس از آنکه سال‌ها وقت و میلیون‌ها دلار صرف رایزنی برای رسیدن به کرسی شورای امنیت سازمان ملل کرد، ناگهان در لحظه آخر تنها برای آنکه نشان دهد از سیاست ایالات متحده در منطقه آزرده است، از پذیرش کرسی انصراف داد.

تازه‌ترین اقدام بین‌المللی عربستان، یعنی حمله هوایی به یمن نیز نتیجه عکس داده است. «بروس ریدل» دستیار ارشد سابق کاخ سفید می‌گوید صدمه به غیرنظامیان و خسارت به زیرساخت‌ها «دیدی بسیار منفی برای یمنی‌ها نسبت به همسایگان خلیجی ثروتمندشان ایجاد کرده، که روابطشان را تا سال‌ها تحت تأثیر منفی قرار می‌دهد. یمنی‌ها همواره از برادران بزرگشان (سعودی‌ها) متنفر بوده‌اند و حالا به دنبال انتقام خواهند بود.» وی اشاره می‌کند که حملات هوایی توسط وزیر دفاع جدید عربستان، یعنی فرزند 29 ساله پادشاه، که هیچ تجربه‌ای در امور نظامی یا موارد دیگر ندارد، فرماندهی می‌شود. 

اما، آیا عربستان نمی‌تواند به راحتی یک بمب هسته‌ای بخرد؟ احتمال این امر هم بسیار کم است. چنین اقدامی باید به صورت مخفیانه صورت گیرد با خطر تحریم‌، تلافی یا شناسایی توسط غرب، روبرو خواهد بود. عربستان سعودی تا حد بسیار زیادی به خارجی‌ها و شرکت‌های آن‌ها که به صنعت انرژی این کشور کمک کرده، زیرساخت‌های آن را ساخته و نفت این کشور را خریده و به آن محصولات و خدمات می‌فروشند، وابسته است. اگر این کشور قرار بود مانند ایران یا کره شمالی در انزوا قرار گیرد، اقتصادش فرومی‌پاشید.

معمولا ادعا شده است که پاکستان به سعودی‌ها بمب اتم خواهد فروخت. درست است که سعودی‌ها بارها به پاکستان وام داده‌اند. اما دولت اسلام‌آباد می‌داند که چنین معامله‌ای این کشور را به یک کشور منفور بدل کرده و به تحریم منجر می‌شود. بسیار بعید است که آن‌ها این ریسک را بپذیرند، حتی برای آنکه پدر‌خوانده‌ ثروتمندشان در ریاض را خرسند کنند. پاکستانی‌ها در ماه آوریل درخواست‌های مکرر سعودی‌ها برای پیوستن به حملات هوایی در یمن را رد کردند.

بنابراین بگذارید یک پیش‌بینی کنم: هرچه بر سر برنامه هسته‌ای ایران بیاید، از حالا تا 10 سال دیگر، عربستان سعودی سلاح هسته‌ای نخواهد داشت، چراکه نمی‌تواند.»