به گزارش قدس خراسان، خراسان رضوی با دارا بودن بیش از ۹۰ درصد اقتصاد بخش خصوصی و نبود کارخانه‌های بزرگ دولتی، بیشترین ظرفیت کارخانه‌های تولیدی متنوع را دارد. هر چند این تنوع در نگاه نخست در بحث تأمین محصولات مختلف استان و کشور به نوعی مزیت مهمی به شمار می‌رود؛ اما مهم‌ترین خطری که این واحدها را تهدید می‌کند، نبود سرمایه یا خالی ماندن بخشی از ظرفیت تولید برای درآمدزایی و ادامه حیات است.
به عنوان مثال براساس آخرین اعلام جهاد کشاورزی خراسان رضوی در اوایل سال جاری، این استان هزار و ۳۷۶ واحد صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات کشاورزی دارد؛ اما با وجود خشکسالی‌ها، کمبود منابع آبی و کم شدن محصولات کشاورزی، تعطیلی در انتظار این صنایع است.
در دنیا راه‌حل‌های متفاوتی برای این موضوعات وجود دارد که از جمله آن می‌توان به تولید بدون کارخانه اشاره کرد. به عنوان مثال محصولات اپل یا سامسونگ و بسیاری از برندهای پوشاک در کشورهای ایتالیا، فرانسه و سایر کشورهای دنیا بدون وجود یک کارخانه و با استفاده از ظرفیت‌های موجود، محصول تولید می‌کنند و استفاده از این مدل تولید، پدیده جدیدی نیست؛ اما این پرسش مطرح می‌شود که خراسان رضوی با توجه به گستردگی صنایع به ویژه با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی که درآمدزایی برای آن‌ها به منظور بقا بسیار مهم است، آیا از ظرفیت خالی کارخانه‌ها یا واحدهای تولیدی استفاده می‌کند یا خیر و آیا در این زمینه کار اجرایی صورت گرفته است؟
توسعه تولید بدون کارخانه از خراسان رضوی
رئیس کانون کارآفرینان خراسان رضوی و مروج تولید بدون کارخانه در کشور و خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: تولید بدون کارخانه حدود ۲۰ سال پیش در خراسان رضوی مطرح و پیگیری شد و در ایران این شیوه تولید مطرح نبود. در ۵ یا ۶ سال نخست برخی تشکل‌ها و صنعتی‌ها با این ایده مخالفت کردند؛ اما کم‌کم توانست به مرور جای خود را باز کند تا اینکه در زمان وزیر صمت دولت دوازدهم که وی تجربه استانداری خراسان رضوی را در کارنامه کاری خود داشت و با توجه به شناخت درباره این سبک تولید در استان، نخستین دستور العمل صدور مجوز تولید بدون کارخانه را ابلاغ کرد.
محمدحسین روشنک ادامه می‌دهد: هر چند پیش از این تاریخ، نخستین مجوز تولید بدون کارخانه با پیگیری رئیس سابق سازمان صمت خراسان رضوی با حکم وزیر صادر شده بود؛ اما باید گفت در مجموع این اقدام‌ها سبب شد امروز برند و تولید بدون کارخانه در اتاق بازرگانی خراسان رضوی، کمیسیون مختص به خود را برای نخستین بار در کشور داشته باشد و با اصلاح دستورالعمل‌ها این سبک تولید به سایر نقاط از جمله تهران، کرج، اصفهان و بقیه شهرها برود و به عنوان یک مدل اقتصادی در کشور در حال گسترش باشد.
وی با اشاره به شعار سال و فرمایشات رهبر معظم انقلاب می‌افزاید: در سال جهش تولید با مشارکت مردم هستیم و از سوی دیگر کاهش نقدینگی داریم. اگر برای ایجاد اشتغال و افزایش تولید به سمت ساخت دوباره کارخانه یا واحد تولیدی برویم، در صورتی که بخشی از ظرفیت کنونی ما در بخش‌های مختلف تولیدی خالی است، کار خاصی اتفاق نیفتاده؛ اما اگر بتوانیم از ظرفیت‌های خالی با جذب سرمایه در بخش تولید به دستاورد برسیم، کاری مهم انجام داده‌ایم. تولید بدون کارخانه به دنبال این است که سرمایه بخش‌های تجارت و خدمات را به سمت تولید سوق بدهد. اگر می‌خواهیم جهش تولید اتفاق بیفتد، بهترین کار، تولید قراردادی و بدون کارخانه است.
عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی در تکمیل گفته‌های خود می‌گوید: تعداد زیادی کارخانه رب گوجه‌فرنگی در استان وجود دارد که تنها سه ماه در سال فعال‌اند و این ظرفیت خالی در صنایع دیگر وجود دارد. بنابراین به جای اینکه به دنبال ساخت کارخانه جدید باشیم، بهتر است حداکثر استفاده را به ویژه در زمینه تولید از ظرفیت‌های خالی ببریم.
ایجاد ارزش افزوده با استفاده از ظرفیت‌های خالی تولیدی
کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه، یکی از کمیسیون‌های جدید در اتاق بازرگانی خراسان رضوی است که متناظر آن در اتاق ایران وجود ندارد. رئیس این کمیسیون ضمن اشاره به این مطلب ادامه می‌دهد: بسیاری از کمیسیون‌ها متناظرش در اتاق ایران وجود دارد؛ اما این کمیسیون جدید است و بحث ترویج برند و تولید بدون کارخانه در خراسان رضوی را دنبال می‌کند.
فاطمه جمیلی می گوید: فرایند برندسازی، فرایندی طولانی است تا هویت آن ساخته شود و در واقع برند، تعهدی است که به مشتری داده می‌شود و اگر شخصی ظرفیت ایجاد برند را دارد، می‌تواند محصول تولیدی را به صورت داخلی یا خارجی به فروش برساند و از ظرفیت خالی کارخانه‌های موجود برای تولید محصول خود استفاده کند. بیشتر تولیدکنندگان به جای ۳۶۵روز، حداکثر ۲۶۰روز در حال کار هستند و این ظرفیت خالی حتی برای کارخانه‌های در حال کار وجود دارد. ما کارخانه‌هایی هم داریم که با توجه به شرایط اقتصادی با ظرفیت بسیار کمی در حال کار هستند.
وی با اشاره به وجود امکانات و تجهیزات در کارخانه‌های خالی از ظرفیت تولید تشریح می‌کند: تمام امکانات در این کارخانه‌ها وجود دارد. فقط کافی است یک نفر برای استفاده از این امکانات اقدام کرده و خودش را به این تولیدکنندگان وصل کند تا با ایجاد هم‌افزایی، محصولات خوب تولید کنند. در واقع نتیجه این اقدام، افزایش تولید ملی است.
هدایت سرمایه‌های سرگردان به سمت تولید
رئیس کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه اتاق بازرگانی خراسان رضوی این سبک تولید را از راهکارهای افزایش اشتغال و کاهش آسیب‌های اجتماعی و فقر می‌داند و توضیح می‌دهد: سرمایه‌های سرگردان بسیاری در سطح استان وجود دارد که می‌تواند وارد مدار تولید شود و نشانه‌های وجود سرمایه سرگردان و رفتن آن‌ها به سمت کسب و کارهای کاذب، مشهود است که می‌توان با هدایت آن‌ها به سمت تولید، به ایجاد اشتغال کمک کرد.
جمیلی بر فرهنگ‌سازی تولید تأکید می‌کند و می‌گوید: اگر این فرهنگ در جامعه ایجاد شود، می‌توان از سرمایه‌های سرگردان به شکل بهتری استفاده کرد تا ارزش افزوده بیشتری ایجاد شود و مسئولیت کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه اطلاع‌رسانی و فراگیر کردن استفاده از ظرفیت‌های خالی برای تولید یک محصول یا خدمات است که در حال حاضر این امکان در استان برای نخستین بار وجود دارد.
خالی بودن ۴۰ درصد ظرفیت کارخانه‌های تولیدی استان
وی ادامه می‌دهد: حدود ۴۰ درصد از ظرفیت کارخانه‌های استان در شرایط حال حاضر آزاد است. در بعضی از کارخانه‌ها تا ۶۰درصد و در بعضی دیگر هم به ۲۰درصد می‌رسد و باید گفت در هر زمینه تولیدی به ویژه در نساجی و مواد غذایی، این ظرفیت‌های خالی قابل استفاده وجود دارد.
رئیس کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه اتاق بازرگانی خراسان رضوی در پاسخ به این پرسش که چه میزان سرمایه برای استفاده از ظرفیت این کارخانه‌ها مورد نیاز است، می‌گوید: حداقل سرمایه‌ها بستگی به کار دارد؛ به طور مثال خانمی در یک کارخانه بزرگ و بنام استان کار می‌کرد. او توانست با یک خلاقیت از ضایعات و دورریز آن کارخانه یک محصول جدید، زیبا و کاربردی تولید کند و با استفاده از ظرفیت خالی همان کارخانه، محصول و برند خود را افزایش دهد و حتی در نمایشگاه ترکیه در کنار برند کارخانه شرکت کند. نمی‌توان بدون کارشناسی، عدد مشخصی تعیین کرد؛ اما خیلی از جوان‌های ما دارای ایده هستند که می‌توانند از این ظرفیت‌ها استفاده و ایده خود را به ثروت تبدیل کنند.
جمیلی تعداد مجوزهای صادر شده در استان را ۲۵ مجوز عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: خراسان رضوی پس از تهران که تاکنون ۵۰مجوز را صادر کرده، در جایگاه دوم کشور قرار دارد. مجوز تولید بدون کارخانه که از سوی وزارت صنایع و جهاد کشاورزی صادر می‌شود، مزایای بسیاری دارد. در گذشته فقط تولیدکننده‌ها از مزایای خاصی برخوردار بودند؛ اما در ویرایش جدید دستورالعمل تولید بدون کارخانه، همین مزایا برای دارندگان مجوز بدون کارخانه هم دیده شده است. به عنوان مثال به راحتی می‌توانند با مجوزی که دارند، ثبت سفارش واردات مواد اولیه داشته باشند و از تسهیلات استفاده کنند.
ارزش‌آفرینی با همگامی تعاونی‌ها و تولید بدون کارخانه
وی می‌افزاید: یکی از مسیرهایی که می‌تواند هدایت سرمایه‌های سرگردان مردمی را داشته باشد، تعاونی‌هاست. در ایران تعاونی‌ها موفق نبوده‌اند؛ اما در کشوری مانند آلمان از هر چهار نفر، یک نفر عضو تعاونی است؛ یعنی ۲۵درصد جامعه آلمان عضو تعاونی‌ها هستند. اگر کار جمعی و مشارکتی در ایران و خراسان رضوی فرهنگ‌سازی شود، مردم می‌توانند در قالب تعاونی‌ها کسب و کاری را راه بیندازند و سپس در ادامه، از همین ظرفیت‌های خالی تولید استفاده کنند که اتفاق بی‌نظیری در بحث اشتغال و تولید خواهد افتاد.
رئیس کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه اتاق بازرگانی خراسان رضوی مهم‌ترین چالش در استفاده از برند و تولید بدون کارخانه را اطلاع‌رسانی می‌داند و عنوان می‌کند: در کنار مشکلاتی که در زمینه طولانی بودن ثبت برند وجود دارد و تمام فرایندهای آن در تهران متمرکز است، بیشترین چالش ما اطلاع‌رسانی بوده که در این زمینه برای بهینه‌سازی استفاده از ظرفیت‌های تولیدی استان نیاز است کار رسانه‌ای بیشتری انجام شود.
هر چند استفاده از تولید بدون کارخانه پدیده جدیدی نیست؛ اما قانونی شدن فرایند تولید بدون کارخانه و برندسازی چنین محصولاتی برای استانی مانند خراسان رضوی که واحدهای تولیدی بسیاری دارد، فرصت مهمی به شمار می‌رود. براساس آمار، مردم خراسان رضوی سالانه بیش از ۳هزار میلیارد تومان در بانک‌های استان سپرده‌گذاری می‌کنند که در نهایت از این مقدار سپرده‌گذاری، تنها ۷۳ درصد در استان مصرف و بقیه این مبالغ از استان خارج می‌شود. از سوی دیگر کسب و کارهای خانوادگی یکی دیگر از مدل‌هایی است که در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته، بنابراین به نظر می‌رسد اگر خانواده‌ای سرمایه و توان تولید را داشته باشد، استفاده از فرصت تولید بدون کارخانه می‌تواند بخشی از سرمایه‌های سرگردان استان را به جای سپرده گذاری در بانک‌ها که در نهایت بخشی از آن به استان بر نمی‌گردد، به سمت تولید و ارزش‌آفرینی هدایت کند تا سودی چندجانبه برای ایجاد ارزش افزوده در استان ایجاد شود.
در دنیا راه‌حل‌های متفاوتی برای این موضوعات وجود دارد که از جمله آن می‌توان به تولید بدون کارخانه اشاره کرد. به عنوان مثال محصولات اپل یا سامسونگ و بسیاری از برندهای پوشاک در کشورهای ایتالیا، فرانسه و سایر کشورهای دنیا بدون وجود یک کارخانه و با استفاده از ظرفیت‌های موجود، محصول تولید می‌کنند و استفاده از این مدل تولید، پدیده جدیدی نیست؛ اما این پرسش مطرح می‌شود که خراسان رضوی با توجه به گستردگی صنایع به ویژه با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی که درآمدزایی برای آن‌ها به منظور بقا بسیار مهم است، آیا از ظرفیت خالی کارخانه‌ها یا واحدهای تولیدی استفاده می‌کند یا خیر و آیا در این زمینه کار اجرایی صورت گرفته است؟
توسعه تولید بدون کارخانه از خراسان رضوی
رئیس کانون کارآفرینان خراسان رضوی و مروج تولید بدون کارخانه در کشور و خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: تولید بدون کارخانه حدود ۲۰ سال پیش در خراسان رضوی مطرح و پیگیری شد و در ایران این شیوه تولید مطرح نبود. در ۵ یا ۶ سال نخست برخی تشکل‌ها و صنعتی‌ها با این ایده مخالفت کردند؛ اما کم‌کم توانست به مرور جای خود را باز کند تا اینکه در زمان وزیر صمت دولت دوازدهم که وی تجربه استانداری خراسان رضوی را در کارنامه کاری خود داشت و با توجه به شناخت درباره این سبک تولید در استان، نخستین دستور العمل صدور مجوز تولید بدون کارخانه را ابلاغ کرد.
محمدحسین روشنک ادامه می‌دهد: هر چند پیش از این تاریخ، نخستین مجوز تولید بدون کارخانه با پیگیری رئیس سابق سازمان صمت خراسان رضوی با حکم وزیر صادر شده بود؛ اما باید گفت در مجموع این اقدام‌ها سبب شد امروز برند و تولید بدون کارخانه در اتاق بازرگانی خراسان رضوی، کمیسیون مختص به خود را برای نخستین بار در کشور داشته باشد و با اصلاح دستورالعمل‌ها این سبک تولید به سایر نقاط از جمله تهران، کرج، اصفهان و بقیه شهرها برود و به عنوان یک مدل اقتصادی در کشور در حال گسترش باشد.
وی با اشاره به شعار سال و فرمایشات رهبر معظم انقلاب می‌افزاید: در سال جهش تولید با مشارکت مردم هستیم و از سوی دیگر کاهش نقدینگی داریم. اگر برای ایجاد اشتغال و افزایش تولید به سمت ساخت دوباره کارخانه یا واحد تولیدی برویم، در صورتی که بخشی از ظرفیت کنونی ما در بخش‌های مختلف تولیدی خالی است، کار خاصی اتفاق نیفتاده؛ اما اگر بتوانیم از ظرفیت‌های خالی با جذب سرمایه در بخش تولید به دستاورد برسیم، کاری مهم انجام داده‌ایم. تولید بدون کارخانه به دنبال این است که سرمایه بخش‌های تجارت و خدمات را به سمت تولید سوق بدهد. اگر می‌خواهیم جهش تولید اتفاق بیفتد، بهترین کار، تولید قراردادی و بدون کارخانه است.
عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی خراسان رضوی در تکمیل گفته‌های خود می‌گوید: تعداد زیادی کارخانه رب گوجه‌فرنگی در استان وجود دارد که تنها سه ماه در سال فعال‌اند و این ظرفیت خالی در صنایع دیگر وجود دارد. بنابراین به جای اینکه به دنبال ساخت کارخانه جدید باشیم، بهتر است حداکثر استفاده را به ویژه در زمینه تولید از ظرفیت‌های خالی ببریم.
ایجاد ارزش افزوده با استفاده از ظرفیت‌های خالی تولیدی
کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه، یکی از کمیسیون‌های جدید در اتاق بازرگانی خراسان رضوی است که متناظر آن در اتاق ایران وجود ندارد. رئیس این کمیسیون ضمن اشاره به این مطلب ادامه می‌دهد: بسیاری از کمیسیون‌ها متناظرش در اتاق ایران وجود دارد؛ اما این کمیسیون جدید است و بحث ترویج برند و تولید بدون کارخانه در خراسان رضوی را دنبال می‌کند.
فاطمه جمیلی می گوید: فرایند برندسازی، فرایندی طولانی است تا هویت آن ساخته شود و در واقع برند، تعهدی است که به مشتری داده می‌شود و اگر شخصی ظرفیت ایجاد برند را دارد، می‌تواند محصول تولیدی را به صورت داخلی یا خارجی به فروش برساند و از ظرفیت خالی کارخانه‌های موجود برای تولید محصول خود استفاده کند. بیشتر تولیدکنندگان به جای ۳۶۵روز، حداکثر ۲۶۰روز در حال کار هستند و این ظرفیت خالی حتی برای کارخانه‌های در حال کار وجود دارد. ما کارخانه‌هایی هم داریم که با توجه به شرایط اقتصادی با ظرفیت بسیار کمی در حال کار هستند.
وی با اشاره به وجود امکانات و تجهیزات در کارخانه‌های خالی از ظرفیت تولید تشریح می‌کند: تمام امکانات در این کارخانه‌ها وجود دارد. فقط کافی است یک نفر برای استفاده از این امکانات اقدام کرده و خودش را به این تولیدکنندگان وصل کند تا با ایجاد هم‌افزایی، محصولات خوب تولید کنند. در واقع نتیجه این اقدام، افزایش تولید ملی است.
هدایت سرمایه‌های سرگردان به سمت تولید
رئیس کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه اتاق بازرگانی خراسان رضوی این سبک تولید را از راهکارهای افزایش اشتغال و کاهش آسیب‌های اجتماعی و فقر می‌داند و توضیح می‌دهد: سرمایه‌های سرگردان بسیاری در سطح استان وجود دارد که می‌تواند وارد مدار تولید شود و نشانه‌های وجود سرمایه سرگردان و رفتن آن‌ها به سمت کسب و کارهای کاذب، مشهود است که می‌توان با هدایت آن‌ها به سمت تولید، به ایجاد اشتغال کمک کرد.
جمیلی بر فرهنگ‌سازی تولید تأکید می‌کند و می‌گوید: اگر این فرهنگ در جامعه ایجاد شود، می‌توان از سرمایه‌های سرگردان به شکل بهتری استفاده کرد تا ارزش افزوده بیشتری ایجاد شود و مسئولیت کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه اطلاع‌رسانی و فراگیر کردن استفاده از ظرفیت‌های خالی برای تولید یک محصول یا خدمات است که در حال حاضر این امکان در استان برای نخستین بار وجود دارد.
خالی بودن ۴۰ درصد ظرفیت کارخانه‌های تولیدی استان
وی ادامه می‌دهد: حدود ۴۰ درصد از ظرفیت کارخانه‌های استان در شرایط حال حاضر آزاد است. در بعضی از کارخانه‌ها تا ۶۰درصد و در بعضی دیگر هم به ۲۰درصد می‌رسد و باید گفت در هر زمینه تولیدی به ویژه در نساجی و مواد غذایی، این ظرفیت‌های خالی قابل استفاده وجود دارد.
رئیس کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه اتاق بازرگانی خراسان رضوی در پاسخ به این پرسش که چه میزان سرمایه برای استفاده از ظرفیت این کارخانه‌ها مورد نیاز است، می‌گوید: حداقل سرمایه‌ها بستگی به کار دارد؛ به طور مثال خانمی در یک کارخانه بزرگ و بنام استان کار می‌کرد. او توانست با یک خلاقیت از ضایعات و دورریز آن کارخانه یک محصول جدید، زیبا و کاربردی تولید کند و با استفاده از ظرفیت خالی همان کارخانه، محصول و برند خود را افزایش دهد و حتی در نمایشگاه ترکیه در کنار برند کارخانه شرکت کند. نمی‌توان بدون کارشناسی، عدد مشخصی تعیین کرد؛ اما خیلی از جوان‌های ما دارای ایده هستند که می‌توانند از این ظرفیت‌ها استفاده و ایده خود را به ثروت تبدیل کنند.
جمیلی تعداد مجوزهای صادر شده در استان را ۲۵ مجوز عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: خراسان رضوی پس از تهران که تاکنون ۵۰مجوز را صادر کرده، در جایگاه دوم کشور قرار دارد. مجوز تولید بدون کارخانه که از سوی وزارت صنایع و جهاد کشاورزی صادر می‌شود، مزایای بسیاری دارد. در گذشته فقط تولیدکننده‌ها از مزایای خاصی برخوردار بودند؛ اما در ویرایش جدید دستورالعمل تولید بدون کارخانه، همین مزایا برای دارندگان مجوز بدون کارخانه هم دیده شده است. به عنوان مثال به راحتی می‌توانند با مجوزی که دارند، ثبت سفارش واردات مواد اولیه داشته باشند و از تسهیلات استفاده کنند.
ارزش‌آفرینی با همگامی تعاونی‌ها و تولید بدون کارخانه
وی می‌افزاید: یکی از مسیرهایی که می‌تواند هدایت سرمایه‌های سرگردان مردمی را داشته باشد، تعاونی‌هاست. در ایران تعاونی‌ها موفق نبوده‌اند؛ اما در کشوری مانند آلمان از هر چهار نفر، یک نفر عضو تعاونی است؛ یعنی ۲۵درصد جامعه آلمان عضو تعاونی‌ها هستند. اگر کار جمعی و مشارکتی در ایران و خراسان رضوی فرهنگ‌سازی شود، مردم می‌توانند در قالب تعاونی‌ها کسب و کاری را راه بیندازند و سپس در ادامه، از همین ظرفیت‌های خالی تولید استفاده کنند که اتفاق بی‌نظیری در بحث اشتغال و تولید خواهد افتاد.
رئیس کمیسیون برند و تولید بدون کارخانه اتاق بازرگانی خراسان رضوی مهم‌ترین چالش در استفاده از برند و تولید بدون کارخانه را اطلاع‌رسانی می‌داند و عنوان می‌کند: در کنار مشکلاتی که در زمینه طولانی بودن ثبت برند وجود دارد و تمام فرایندهای آن در تهران متمرکز است، بیشترین چالش ما اطلاع‌رسانی بوده که در این زمینه برای بهینه‌سازی استفاده از ظرفیت‌های تولیدی استان نیاز است کار رسانه‌ای بیشتری انجام شود.
هر چند استفاده از تولید بدون کارخانه پدیده جدیدی نیست؛ اما قانونی شدن فرایند تولید بدون کارخانه و برندسازی چنین محصولاتی برای استانی مانند خراسان رضوی که واحدهای تولیدی بسیاری دارد، فرصت مهمی به شمار می‌رود. براساس آمار، مردم خراسان رضوی سالانه بیش از ۳هزار میلیارد تومان در بانک‌های استان سپرده‌گذاری می‌کنند که در نهایت از این مقدار سپرده‌گذاری، تنها ۷۳ درصد در استان مصرف و بقیه این مبالغ از استان خارج می‌شود. از سوی دیگر کسب و کارهای خانوادگی یکی دیگر از مدل‌هایی است که در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته، بنابراین به نظر می‌رسد اگر خانواده‌ای سرمایه و توان تولید را داشته باشد، استفاده از فرصت تولید بدون کارخانه می‌تواند بخشی از سرمایه‌های سرگردان استان را به جای سپرده گذاری در بانک‌ها که در نهایت بخشی از آن به استان بر نمی‌گردد، به سمت تولید و ارزش‌آفرینی هدایت کند تا سودی چندجانبه برای ایجاد ارزش افزوده در استان ایجاد شود.
نظر شما