افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد براساس غذارسانی غیرمنطقی به آن ها از سویی و تمایل برخی خانواده‌ها به نگهداری از حیوانات خانگی در پی تبلیغات فضای مجازی و رسانه‌های غربی از سویی دیگر، باعث افزایش جمعیت سگ‌ها در کشور شده و منجر به این شده که این روزها خبرهای زیادی از حمله سگ‌ها به شهروندان بشنویم.

در سال‌های گذشته فرهنگ غلط نگهداری از سگ در خانه‌ها گسترش یافته است و صاحبان این سگ‌ها، این حیوانات را همراه خود به بوستان‌ها و اماکن عمومی برای بازی و پیاده‌روی همراه خود می‌آورند و برخی از آن‌ها حتی از قلاده برای حیوانات خود استفاده نمی‌کنند و همین امر باعث شده در سال‌های اخیر شاهد حمله بسیار زیاد سگ‌های باصاحب به‌ویژه از نژادهای خطرناک مانند پیتبول، به شهروندان باشیم.

این اتفاقات تلخ در حالی رخ می‌دهد که قوانین موجود در کشور در زمینه کنترل و ساماندهی جمعیت سگ‌های بدون صاحب و صاحب‌دار به هیچ عنوان کافی و بازدارنده نیست. تنها قانونی‌ که درباره موضوع ساماندهی سگ‌های بدون صاحب در کشور وجود دارد، بند ۱۵ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌هاست که براساس آن، جلوگیری از شیوع امراض ساریه انسانی و حیوانی و اعلام این گونه بیماری‌ها به وزارت بهداری و دامپزشکی و شهرداری‌های مجاور هنگام بروز آنها و دور نگاه داشتن بیماران مبتلا به امراض ساریه و معالجه و دفع حیواناتی که مبتلا به امراض ساریه بوده و یا در شهر بلاصاحب و مضر ‌هستند، برعهده شهرداری‌ها قرار گرفته است.

همچنین در زمینه ساماندهی سگ‌های خانگی هیچ قانونی به طور مستقیم به این موضوع اشاره نکرده است و تنها با استناد به ماده ۵۰۱ قانون مجازات اسلامی در صورتی که کسی حیوانی مانند سگ را به‌سوی افراد برانگیزد و بر اثر ارعاب، شخص بمیرد یا مصدوم شود حسب مورد بر اساس تعاریف انواع جنایات به قصاص یا دیه محکوم می‌شود. همین امر سبب شده که صاحبان سگ‌ها هیچ ابایی از آلوده کردن اماکن عمومی به مدفوع و فضولات سگ‌های خود و خطر حمله آنها به شهروندان نداشته باشند.

یکی از کشنده‌ترین بیماری‌هایی که از حمله سگ‌ها به انسان منتقل می‌شود، هاری است. براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، عامل ۹۹ درصد ابتلای انسان‌ها به هاری، گزش سگ است. در سراسر جهان سالانه ۵۹۰۰۰ مرگ و میر ناشی از هاری تخمین زده می‌شود و کودکان ۵ تا ۱۴ ساله عمده قربانیان ابتلا به هاری در سراسر جهان هستند.

هر ساله ۲۸ سپتامبر، به مناسبت سالگرد درگذشت لویی پاستور به عنوان روز جهانی هاری نامگذاری شده تا آگاهی مردم نسبت به این بیماری افزایش یابد.

۱۲۰ هزار مورد حیوان‌گزیدگی تاکنون

محمدرضا شیرزادی به مناسبت روز جهانی پیشگیری از بیماری هاری اظهار کرد: سال قبل حدود ۳۷۰ هزار حیوان‌گزیدگی داشتیم که به واحدهای پیشگیری و مراقبت هاری مراجعه و واکسن ضدهاری دریافت کردند، در سال جاری نزدیک ۱۲۰ هزار نفر ثبت شدند اما به نظر می‌رسد تعداد بیشتر است و سال قبل ۱۸ مورد مرگ ناشی از هاری و امسال ۱۳ مورد مرگ ناشی از این بیماری تاکنون داشته‌ایم.

مرگ افراد مبتلا به هاری قطعی است

وی افزود: هاری نوعی بیماری ویروسی است که از طریق گزش حیوانات هار به انسان منتقل می‌شود. این ویروس در بزاق حیوان ترشح می‌شود و زمانی که حیوان هار، انسان یا حیوان دیگری را گاز می‌گیرد به‌دنبال جراحت واردشده بر سطح پوست، ‌ویروس وارد بدن می‌شود و چون این ویروس عصب‌دوست است، به نخاع و در نهایت مغز می‌رسد و منجر به ایجاد التهابی در مغز می‌شود که اگر فرد به این وضعیت برسد، هاری در بدن مستقر می‌شود و فرد به این بیماری مبتلا شده است. در صورتی که بیماری مبتلا به هاری شود و علائم بیماری در او ظاهر شود مرگ او قطعی است زیرا متأسفانه تاکنون در جهان درمانی برای هاری شناخته نشده و تنها راه پیشگیری از این بیماری است.

عمده موارد حیوان‌گزدیدگی مربوط به حیوانات صاحبدار است!

رئیس اداره مبارزه با بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان وزارت بهداشت با بیان این که تعداد قابل توجهی از موارد حیوان‌گزیدگی و هاری در کشور به دلیل گزش توسط حیوانات صاحب‌دار است، گفت: در مناطق روستایی برخی افراد سگ‌های روستایی و نگهبان نگهداری می‌کنند و در مناطق شهری سگ و گربه‌های خانگی نگهداری می‌شوند که این حیوانات همگی می‌توانند بیماری هاری را به انسان منتقل کنند.

خطر ابتلای حیوانات خانگی به هاری

شیرزادی تصریح کرد: برخلاف تصور عموم جامعه، سگ‌ها و گربه‌هایی که به صورت خانگی نگهداری می‌شوند نیز می‌توانند مبتلا به هاری شده و بیماری به انسان منتقل کنند. به ویژه وقتی این حیوانات به بوستان‌ها یا کوه می‌روند، اگر واکسن هاری دریافت نکرده باشند احتمال ابتلای آن‌ها به هاری وجود دارد. البته سازمان‌های بین المللی می‌گویند در کشورهایی مثل ایران، حتی اگر حیوان خانگی نیز فردی را گزید و حتی اگر حیوان سابقه واکسیناسیون هاری هم داشته باشد، فرد گزیده شده باید واکسن هاری را دریافت کند زیرا بیماری هاری در ایران، یک بیماری بومی است.

هزینه‌های سنگین هاری برای دولت

رئیس اداره مبارزه با بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان وزارت بهداشت درباره هزینه‌های ناشی از بیماری هاری در کشور نیز بیان کرد: بالغ بر ۷۰۰ واحد پیشگیری و کنترل هاری در کشور داریم که اقدامات واکسیناسیون هاری و تزریق سرم ضدهاری را برای مردم انجام می‌دهند، این خدمات به طور کامل برای مردم رایگان است اما هر واکسن هاری برای دولت، ۵ یورو قیمت دارد و هر سرم ضدهاری نیز ۶۰ یورو هزینه دارد. به این هزینه‌ها، مبالغ هزینه‌های جانبی مربوط به نگهداری و حفظ زنجیره سرد و حمل و نقل واکسن‌ها نیز اضافه می‌شود.

وی افزود: به هر فردی که دچار حیوان‌گزیدگی شده حداقل سه دوز واکسن و یک سرم هاری تزریق می‌شود.