این روزها صدای پای اقدامی در راهروهای مجلس به گوش می رسد که در صورت گذر آن از تصویب نمایندگان خانه ملت، می تواند منشا و تاثیرگذاری در حال و آینده کشور باشد. «طرح توسعه بهره‌برداری صلح‌آمیز از فناوری هسته‌ای ایران» در حالی هفته پیش (۱۵ مهر) در یکی از جلسات علنی مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شد تا در نوبت بررسی در صحن قرار گیرد که پیش نویس آن در مجلس یازدهم در قالب یازده ماده تدوین و اول اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در قالب ۱۷ماده در کمیسیون انرژی به تصویب رسیده بود. طبق نظر کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس، این طرح که با اسناد بالادستی کشور و قوانین مربوطه همسو بوده و از جامعیت مناسبی برخوردار است، به هدف‌گذاری ۲۰ ساله برای صنعت هسته‌ای کشور و اتخاذ رویکردهایی برای توسعه آن پرداخته است.

مکلف نمودن دولت به توسعه فناوری‌های نرم هسته‌ای، ایجاد حداقل هفت هزار مگاوات ظرفیت برق هسته‌ای، تأمین مطمئن سوخت هسته‌ای و توسعه تمام مراحل چرخه سوخت هسته‌ای و خودکفایی کامل در تولید انواع ایزوتوپ‌های پایدار و رادیوایزوتوپ‌های مورد نیاز کشور در زمینه بهداشت و سلامت، صنعت و سایر حوزه‌های کاربردی و کشاورزی و انجام اقدامات لازم به منظور صادرات آن‌ها، جزو اهداف و الزامات این طرح می باشد. همچنین اعلام شده که صندوق توسعه ملی موظف است به مدت ۲۰ سال سالانه حداقل یک میلیارد دلار در طرح‌های توسعه برق هسته‌ای سرمایه‌گذاری کند.

گامی آینده نگرانه

هدف گذاری ۲۰ ساله برای صنعت برق هسته ای از نکات قابل توجه می باشد. دکترعلی‌اکبر صالحی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی در دولت دوازدهم، طی گفت و گوی اختصاصی  با قدس، ضمن اشاره به این محور در طرح مذکور، استفاده از ظرفیت نیروگاه های هسته ای در تولید برق کشور، را نیازمند برنامه ریزی و محاسبه دقیق دانسته و گفت: در مسئله انرژی در جهان سبدی از منابع مختلف در صنعت برق پیش بینی شده است. انرژی خورشیدی، جزر و مد، باد و زمین گرمایی امروز منابع بزرگی در حوزه انرژی در اختیار کشورها قرار داده و ایران نیز از بسیاری از این موهبت ها برخوردار است.

صالحی با بیان اینکه در سبد انرژی امروز انرژی هسته ای هم مطمئنا از جایگاه بارز و برجسته ای برخوردار است تصریح کرد: البته باید توجه داشت که هزینه ساخت یک نیروگاه هسته ای در مقایسه با نیروگاهی که با انرژی های فسیلی کار کند بالاتر است اما این ناترازی در مراحل بعد (هزینه های نگهداری و میزان بازدهی در بلند مدت) جبران می شود. به این معنی که وقتی نیروگاه های هسته ای در مسیر تولید قرار بگیرد در سال هزینه نگهداری نیروگاه بسیار پایین بوده و علاوه بر آن بازدهی آن بسیار بالاتر خواهد بود. تنها برای تعمیر و نگهداری نیروگاه های فسیلی سالانه رقمی معادل ۱۱ میلیون بشکه نفت نیازمند است که اگر به قیمت جهانی بشکه ای ۷۰دلار محاسبه شود در سال هزینه نگهداری ۷۷۰میلیون دلار خواهد بود اما هزینه نگهداری یک نیروگاه هسته ای بسیار کمتر از این مبلغ خواهد بود. پس اگر کشوری قصد داشته باشد در عرصه انرژی و حوزه برق به خودکفایی دست پیدا کند باید با آینده نگری هزینه بالای ابتدایی را تقبل کرده ولی در مقابل می تواند تا بیش از هفت دهه از آن استفاده نماید.

تصمیمی درست در جهت جبران عقب ماندگی ها

یکی از چالش‌های فعلی صنعت هسته‌ای کشور، فقدان چارچوب قانونی و هدف‌گذاری مشخص و مدونی برای این صنعت است. لذا جهت جبران خلأ قانونی، قانونگذاری در این حوزه مورد توجه مجلس شورای اسلامی قرار گرفت و طرح «توسعه بهره‌برداری صلح‌آمیز از فناوری هسته‌ای» با رویکرد هدف‌گذاری برای صنعت هسته‌ای و رفع موانع از مسیر توسعه فناوری هسته‌ای در کشور توسط کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی و با همکاری مرکز پژوهش‌های مجلس تدوین شد.

محمد صادق کوشکی، کارشناس مسائل سیاسی نیز با اشاره به این نکته گفت: باید در این مسیر با قوت و اقتدار گام برداشته شود چراکه این مسئله یکی از نیازهای اصلی و ضروری کشور محسوب می شود. نباید همانند سال ۱۳۹۲  با دست خودمان صنعت هسته ای کشور را به عقب و بن بست برسانیم چراکه استفاده از انرژی هسته ای به عنوان یک نعمت الهی برای مردم و آینده کشور بسیار حیاتی است.

وی تصریح کرد: مسیر استفاده از برق در صنعت هسته ای رویه ای صلح آمیز در جهان است و اینکه خواسته باشیم آن را متوقف سازیم خطا است. اما  باید برنامه ریزی دقیقی در این زمینه صورت بگیرد چراکه یک بار کشور به طور جدی در صنایع هسته ای آسیب دید و سال ها تعطیل شد و نباید این بار کشور را از این صنعت محروم کنیم.

کوشکی اظهار داشت: امروز کشور  به طور جدی به فناوری هسته ای در عرصه های انرژی پزشکی، صنعتی و درمانی نیاز دارد. ما با یک رشد جمعیتی در کشور همراه هستیم که بر اساس آن نیازمند انرژی تولیدی برق در مسکن می باشیم تا در تابستان ها کمبود برق محسوس نشود. این استاد دانشگاه افزود: بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی باید حداقل ۲۰هزار مگاوات برق هسته ای در کشور تولید داشته باشیم اما متأسفانه تنها هزار مگاوات تولید در این صنعت  وجود دارد، این درحالی است که ایران دارای معادن اورانیوم است که می توان از آن بعنوان سوخت در این صنعت استفاده کرد. وی تصریح کرد: وجود منابع طبیعی اورانیوم می تواند میله سوخت هسته ای  و گرفتن برق از این انرژی در راکتورها را ارزان و بدون آلودگی رایج به همراه داشته باشد. این یک ضرورت عقلانی است چراکه تولید برق در صنعت هسته ای یک سی ام  قیمت برق در نیروگاه های حرارتی است.

کوشکی در انها اضافه کرد: بر اساس مصوبه مجلس باید با سرعت کمبود کنونی برق را از طریق  صنعت هسته ای کشور تأمین شود و نیروگاه های بوشهر دو، نیروگاه هسته‌ای دارخُوِین و نیروگاه های مصوب دیگر را به سرعت ساخته شود و کمبود فعلی برق در کشور را جبران نمایم. ضمن اینکه بهسازی و تکمیل این نیروگاه ها می تواند در عرصه های رادیو دارو و تشخیص بیماری های بهره گرفت.