در دنیای امروز استرس به یکی از چالش‌های جدی در زندگی روزمره تبدیل شده است که نه تنها بر روح و روان افراد تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند سلامت مغز را نیز به خطر بیندازد.

یک مطالعه تازه منتشرشده در ژورنال نورولوژی به بررسی نقش هورمون کورتیزول، که به عنوان هورمون اصلی استرس شناخته می‌شود، پرداخته است.

نتایج این تحقیق که توسط سوده سشادری و تیم پژوهشی وی در مؤسسه بیماری‌های آلزایمر و نورودژنراتیو دانشگاه علوم پزشکی تگزاس انجام شده، نشان می‌دهد که سطوح بالای کورتیزول می‌تواند به کاهش حجم مغز و افت حافظه منجر شود و خطر ابتلا به زوال عقل را حتی در افراد میانسال افزایش دهد. این تحقیق نگرانی‌های جدی درباره تأثیرات منفی استرس مزمن بر ساختار و عملکرد مغز مطرح می‌کند و بر لزوم توجه به روش‌های مدیریت استرس و سبک زندگی سالم تأکید دارد.

این مطالعه در ژورنال نورولوژی به بررسی اثرات کورتیزول، هورمون اصلی استرس، بر مغز پرداخته و نشان داده است که این هورمون می‌تواند موجب کاهش حجم مغز، افت حافظه و مشکلات شناختی در افراد میانسال شود. نتایج این تحقیق نگرانی‌های قابل‌توجهی درباره اثرات استرس مداوم بر سلامت مغز مطرح کرده است.

این پژوهش نشان داده است که افزایش سطح کورتیزول می‌تواند تغییرات ساختاری مهمی در مغز ایجاد کند. به‌طور خاص، حجم ماده خاکستری مغز در بخش‌های فرونتال (پیشانی) و اکسیپیتال (پس‌سری)، که به ترتیب در عملکردهای شناختی و پردازش بصری نقش دارند، کاهش یافته است. همچنین، ساختار ماده سفید مغز که برای ارتباطات عصبی ضروری است و پردازش سریع اطلاعات را ممکن می‌سازد، تحت تأثیر کورتیزول بالا قرار می‌گیرد. این تغییرات می‌توانند منجر به افت عملکردهای شناختی مانند حافظه و توانایی‌های ادراکی شوند.

در این مطالعه که بر روی بیش از ۲۰۰۰ نفر با میانگین سنی ۴۸ سال انجام شد، محققان دریافتند افرادی که در یک سوم بالای سطوح کورتیزول قرار داشتند، عملکرد ضعیف‌تری در آزمون‌های حافظه و ادراک بصری نشان دادند و این یافته‌ها نشان‌دهنده خطر افزایش یافته زوال عقل و دمانس در آینده است. تغییرات مغزی مشاهده‌شده در این گروه حتی در سنین میانسالی قابل‌مشاهده بوده و می‌تواند نشانگر ابتلا به دمانس در سال‌های بعدی زندگی باشد.

سشادری اشاره می‌کند که این مطالعه تنها به اندازه‌گیری یک‌باره سطح کورتیزول بسنده کرده است و بیشتر شرکت‌کنندگان از سفیدپوستان آمریکایی بوده‌اند.

او توصیه می‌کند که در مطالعات آینده، کورتیزول باید در زمان‌های مختلف و در گروه‌های نژادی و قومی متنوع بررسی شود تا درک بهتری از مسیرهای زیستی و مکانیسم‌های موثر در افزایش خطر دمانس حاصل شود. به گفته او، این یافته‌ها می‌توانند راه را برای طراحی روش‌های پیشگیری از دمانس هموار کنند و بهبود روش‌های مقابله با استرس و حفظ سلامت مغز را ممکن سازند.

این تحقیق نشان می‌دهد که فعالیت‌های کاهش‌دهنده استرس می‌توانند از اثرات منفی کورتیزول بر مغز جلوگیری کنند. به عنوان مثال، محققان به فعالیت‌های مانند ورزش منظم، خواب کافی، مدیتیشن، یوگا و ارتباطات اجتماعی تأکید دارند. همچنین، فعالیت‌های هنری مانند موسیقی، نقاشی، رقص و نوشتن می‌تواند به کاهش سطح کورتیزول کمک کرده و به سلامت شناختی افراد کمک کند. این روش‌ها علاوه بر تأثیر مثبت بر سلامت عمومی، می‌توانند به‌ویژه در جلوگیری از افت شناختی ناشی از استرس مزمن مفید باشند.