به گزارش قدس خراسان، با وضعیت اضطرار سال پیش در سرخس و سرایت ریزگردها به سایر شهرهای همجوار در استان، بهمن سال گذشته هجدهمین جلسه ستاد ملی مدیریت گردوغبار با حضور معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان محیط زیست در این شهر برگزار شد که با برگزاری این جلسه، اختصاص اعتبار برای ایجاد تغییرات اساسی در مسئله ریزگردهای این شهرستان و سایر شهرهای استان، انتظار عجیبی نبود.
با این حال بر اساس پیگیری قدس خراسان تاکنون ریالی از اعتبار مصوب شده در این کارگروه نصیب رفع مشکل ریزگردهای سرخس نشده است.
سرپرست فرمانداری سرخس درباره اقدام‌های صورت گرفته برای رفع معضل ریزگردهای سرخس می‌گوید: برخی اقدام‌ها همانند کشت چند هکتار گیاه در شهرستان توسط پالایشگاه سرخس، منابع طبیعی و سایر دستگاه‌ها صورت گرفته که نتایج خوبی در زمینه تثبیت خاک و همین‌طور درآمدزایی داشته؛ اما مسئله ریزگردها نیاز به کار ملی و بین‌المللی دارد.
سید مهدی سالم یادآور می‌شود: با عشایر نیز چندین جلسه برگزار کردیم تا در زمان مناسب برای چرای دام در منطقه وارد و در زمان مناسب نیز خارج شوند؛ اما همه اتفاق‌ها در نقش مُسکنی برای رفع مسئله غبار از منطقه ظاهر می‌شود و کفایت نمی‌کند.
وی با بیان اینکه باید دستگاه‌های استانی و ملی به این مسئله ورود پیدا کنند، می‌افزاید: این موضوع از شهرستان خارج شده و در حال درگیر کردن کل استان است. همچنین معضلات بزرگی برای دستگاه‌های نفتی منطقه ایجاد کرده است.
اداره‌های کل استان با منابع محدودشان کار خاصی نمی‌توانند انجام دهند
سرپرست فرمانداری سرخس تأکید می‌کند: این مسئله نیاز به پیگیری از مقامات ملی سازمان منابع طبیعی و محیط زیست کشور را دارد. اداره‌های کل استان با منابع محدود خود کار خاصی نمی‌توانند انجام دهند.
سالم با بیان اینکه آنچه بر عهده ما در شهرستان است، انجام می‌دهیم، می‌گوید: با همکاری دستگاه قضا، محیط زیست، منابع طبیعی و فرمانداری گشت‌های نظارتی انجام دادیم تا عشایر و دامداران بومی برداشت بی‌رویه از مراتع نداشته باشند.
به گفته وی برای اینکه در زمینه رفع مشکل ریزگردها اتفاق درستی همانند احیای دریاچه ارومیه بیفتد، نیاز است توسط دستگاه‌های ملی پیگیری و ردیف بودجه ملی در نظر گرفته شود.
سرپرست فرمانداری سرخس می‌افزاید: در زمینه صحرای قره‌قوم ترکمنستان نیز لازم است سازمان محیط زیست به وزارت امور خارجه درخواست برگزاری نشست مشترک برای رفع مشکلات ریزگردهای حاصل از این صحرا را بدهد.
سالم با بیان اینکه بهار و تابستان امسال به واسطه بارندگی، شرایط خوبی در منطقه سرخس حاکم بود، می‌گوید: با این حال در ۶ ماهه نخست سال ۱۴۰۳ بر اساس گزارش هواشناسی و محیط زیست هشت روز شرایط اضطرار و ۲۸ روز نیز پدیده ریزگرد در شهرستان سرخس وجود داشت که نسبت به سال گذشته کاهش یافته؛ اما این کاهش نباید موجب غفلت دستگاه‌های ملی در اختصاص اعتبار بشود.
مصوبه شورای عالی محیط‌زیست کشور نیاز است
در حالی که روابط عمومی سازمان محیط زیست کشور معتقد است درباره اختصاص بودجه این طرح باید پیگیر سازمان برنامه و بودجه شویم، با پیگیری از سازمان مدیریت برنامه و بودجه استان، اعلام شد این موضوع باید ابتدا در شورای عالی محیط زیست کشور مصوب شود.
مدیرکل سازمان مدیریت برنامه و بودجه در این باره می‌گوید: مسئله اختصاص بودجه ابتدا باید در شورای عالی محیط زیست تصویب و از آن طریق به سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام شود که هنوز در این باره چیزی اعلام نشده است.
سید جمال‌الدین حسینی تأکید می‌کند: تا آنجا که ما اطلاع داریم، این اتفاق نیفتاده و تاکنون بازخوردی از دستگاه‌ها مبنی بر پیگیری از سازمان برنامه بودجه کشور به ما منعکس نشده است.
پیگیر اعتبار از برنامه و بودجه بوده‌ایم
با این حال مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان رضوی معتقد است این اداره کل به سازمان مدیریت برنامه و بودجه مبنی بر پیگیری اعتبار این طرح نامه زده؛ ولی تاکنون به جوابی نرسیده است.
به گفته محسن فنودی، ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار کشور در استان‌ها با عنوان کارگروه مقابله با گرد و غبار ذیل کارگروه زیربنایی استانداری برگزار می‌شود که دبیر این کارگروه محیط زیست است.
وی اضافه می‌کند: طبق مصوبه این کارگروه در اواخر سال ۱۴۰۰ مقرر شد منابع طبیعی طرح مطالعاتی منطقه سرخس را تهیه کند تا دستگاه‌ها بر اساس آن اقدام کنند.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان رضوی با اشاره به تأمین اعتبار از محل منابع درآمدهای عمومی و اعتبارات خاص سازمان منابع طبیعی کشور می‌گوید: به این ترتیب طرح مطالعاتی این منطقه آماده و در ستاد ملی گرد و غبار مصوب شد.
فنودی تأکید می‌کند: مشاور طرح، محدوده ۲۱۰ هزار هکتاری مرتبط با منطقه ریزگردها را در قالب پنج منطقه اداره کل راه و شهرسازی، راه‌آهن، نفت و گاز، جهاد کشاورزی و منابع طبیعی و عشایر تقسیم‌بندی کرد تا پیگیری‌های لازم توسط دستگاه‌های مرتبط با آن مناطق صورت بگیرد.
تا امروز هیچ دستگاهی تأمین اعتبار نکرده است
وی با بیان اینکه همه این پنج دستگاه مکلف‌اند برای تحقق مصوبات طرح تأمین اعتبار کنند، می‌گوید: این طرح پنج ساله از سال ۱۴۰۲ آغاز شد و قرار بود برابر این طرح هزار و ۷۷۰ میلیارد تومان توسط دستگاه‌ها تأمین اعتبار و پروژه‌ها اجرا شود؛ ولی تا امروز هیچ دستگاهی به صورت عملیاتی تأمین اعتبار نکرده است.
مدیر کل منابع طبیعی استان با اشاره به اعتبارات محدود استانی می‌افزاید: تأمین ۱/۷ همت در توان استان نیست و باید از طریق دستگاه‌های ملی و ستاد ملی گرد و غبار تأمین اعتبار شود.
فنودی با بیان اینکه هر تأمین اعتباری برای بودجه‌ها باید از طریق سازمان مدیریت برنامه و بودجه اختصاص یابد؛ اما به هر حال دستگاه‌ها باید پیگیری کنند تا این اتفاق بیفتد، اظهار می‌کند: مکاتبات فراوانی با سازمان منابع طبیعی کشور مبنی بر تأمین اعتبار داشتیم و از طرفی نیز در استان دست‌کم ۱۲ مکاتبه با دستگاه‌های اجرایی مرتبط استان برای پیگیری تأمین اعتبار انجام داده و تعهدات مرتبط با هر دستگاه در زمینه کارگروه ملی گرد و غبار برای رفع مشکلات سرخس را پیگیری کردیم؛ ولی با این پاسخ که «در دست پیگیری است»، روبه‌رو شدیم.
هر دستگاه باید برای انجام تعهدات خود تأمین اعتبار کند
وی ادامه می‌دهد: وزارت نفت نیز قرار بوده ۱۰۰ میلیارد تومان از محل مسئولیت‌های اجتماعی‌اش در این زمینه هزینه کند؛ ولی هنوز کاری انجام نداده است. ابتدا می‌گفتند این مسئله باید طرح مطالعاتی داشته باشد و الان مدتی است طرح آماده شده و منابع طبیعی از طریق استانداری برای پنج زون مرتبط، آن را ارسال کرده تا بر اساس آن اقدام‌های لازم صورت بگیرد. در این طرح هزینه سطح و سطوح کار و تعهدات و شیوه عملیات برای هر دستگاه مشخص شده و دستگاه‌ها باید برای انجام تعهدات خود تأمین اعتبار کنند.
مدیر کل منابع طبیعی استان با بیان اینکه محیط زیست به عنوان دبیر و ناظر کارگروه باید جلسات را برگزار کرده و از پنج دستگاه مرتبط برای انجام تعهداتشان پیگیری کند، می‌گوید: برخی جلسات کارگروه با عنوان کمیته فنی مقابله با گرد و غبار در محیط زیست برگزار می‌شود. این جلسات در گذشته منظم به صورت ماهانه برگزار می‌شد؛ اما پس از مدتی این کارگروه ذیل کارگروه زیربنایی استانداری رفت و دیگر به صورت منظم برگزار نمی‌شود.
اثربخشی پروژه‌های بیابان‌زدایی از سال سوم آشکار می‌شود
فنودی با اشاره به اعتبارات دریافتی در این زمینه می‌افزاید: از محل منابع ملی و استان‌های سازمان منابع طبیعی کشور در مجموع ۶۳هزار و ۶۰۰ میلیون ریال اعتبار مصوب داشته‌ایم که تنها ۴۰ هزار میلیون ریال از این رقم به استان تخصیص یافته است.
وی درباره فعالیت‌های انجام شده از محل این اعتبارات خاطرنشان می‌کند: ۱۰۰ هکتار عملیات نهال‌کاری همراه با آبیاری در منطقه گردنه گنبدلی سرخس، ۱۱۰ هکتار عملیات آبیاری سنواتی در منطقه آبمال و چاله‌زرد، ۱۰۵ هزار اصله تولید نهال گلدانی بیابانی و حفاظت و قرق از جمله اقدام‌هایی بوده که از محل این اعتبارات صورت گرفته است. با توجه به اینکه پروژه‌های بیابان‌زدایی عموماً از نوع بیولوژیک هستند، اثربخشی‌شان از سال سوم آشکار می‌شود.
لطفاً برای محیط زیست ترک تشریفات کنید
با توجه به مشکلات فراوانی که ذرات گرد و غبار در حوزه‌های مختلف دارد، می‌تواند سبب کاهش عملکرد گیاهان شود. همچنین تغذیه دام‌ها را تحت تأثیر قرار داده و موجب افزایش مرگ و میر شود. علاوه بر این، برخی پژوهشگران بر این باورند ذرات گرد و غبار با تشکیل ابر می‌تواند کاهش بارندگی را به دنبال داشته باشد که نشان‌دهنده ضرورت رفع هرچه سریع‌تر این مسئله زیست محیطی است.
از طرفی دیگر به نظر می‌رسد دستگاه‌های موظف و متعهد به انجام کار برای رفع مسئله ریزگردهای سرخس در استان نیز درگیر نوعی بروکراسی اداری در جریان پیگیری اعتبار برای انجام وظایف خود در این زمینه شده‌اند که نیاز است برای رفع این مسئله مهم زیست محیطی، هرچه سریع‌تر اقدام کنند.
سرپرست فرمانداری سرخس درباره اقدام‌های صورت گرفته برای رفع معضل ریزگردهای سرخس می‌گوید: برخی اقدام‌ها همانند کشت چند هکتار گیاه در شهرستان توسط پالایشگاه سرخس، منابع طبیعی و سایر دستگاه‌ها صورت گرفته که نتایج خوبی در زمینه تثبیت خاک و همین‌طور درآمدزایی داشته؛ اما مسئله ریزگردها نیاز به کار ملی و بین‌المللی دارد.
سید مهدی سالم یادآور می‌شود: با عشایر نیز چندین جلسه برگزار کردیم تا در زمان مناسب برای چرای دام در منطقه وارد و در زمان مناسب نیز خارج شوند؛ اما همه اتفاق‌ها در نقش مُسکنی برای رفع مسئله غبار از منطقه ظاهر می‌شود و کفایت نمی‌کند.
وی با بیان اینکه باید دستگاه‌های استانی و ملی به این مسئله ورود پیدا کنند، می‌افزاید: این موضوع از شهرستان خارج شده و در حال درگیر کردن کل استان است. همچنین معضلات بزرگی برای دستگاه‌های نفتی منطقه ایجاد کرده است.
اداره‌های کل استان با منابع محدودشان کار خاصی نمی‌توانند انجام دهند
سرپرست فرمانداری سرخس تأکید می‌کند: این مسئله نیاز به پیگیری از مقامات ملی سازمان منابع طبیعی و محیط زیست کشور را دارد. اداره‌های کل استان با منابع محدود خود کار خاصی نمی‌توانند انجام دهند.
سالم با بیان اینکه آنچه بر عهده ما در شهرستان است، انجام می‌دهیم، می‌گوید: با همکاری دستگاه قضا، محیط زیست، منابع طبیعی و فرمانداری گشت‌های نظارتی انجام دادیم تا عشایر و دامداران بومی برداشت بی‌رویه از مراتع نداشته باشند.
به گفته وی برای اینکه در زمینه رفع مشکل ریزگردها اتفاق درستی همانند احیای دریاچه ارومیه بیفتد، نیاز است توسط دستگاه‌های ملی پیگیری و ردیف بودجه ملی در نظر گرفته شود.
سرپرست فرمانداری سرخس می‌افزاید: در زمینه صحرای قره‌قوم ترکمنستان نیز لازم است سازمان محیط زیست به وزارت امور خارجه درخواست برگزاری نشست مشترک برای رفع مشکلات ریزگردهای حاصل از این صحرا را بدهد.
سالم با بیان اینکه بهار و تابستان امسال به واسطه بارندگی، شرایط خوبی در منطقه سرخس حاکم بود، می‌گوید: با این حال در ۶ ماهه نخست سال ۱۴۰۳ بر اساس گزارش هواشناسی و محیط زیست هشت روز شرایط اضطرار و ۲۸ روز نیز پدیده ریزگرد در شهرستان سرخس وجود داشت که نسبت به سال گذشته کاهش یافته؛ اما این کاهش نباید موجب غفلت دستگاه‌های ملی در اختصاص اعتبار بشود.
مصوبه شورای عالی محیط‌زیست کشور نیاز است
در حالی که روابط عمومی سازمان محیط زیست کشور معتقد است درباره اختصاص بودجه این طرح باید پیگیر سازمان برنامه و بودجه شویم، با پیگیری از سازمان مدیریت برنامه و بودجه استان، اعلام شد این موضوع باید ابتدا در شورای عالی محیط زیست کشور مصوب شود.
مدیرکل سازمان مدیریت برنامه و بودجه در این باره می‌گوید: مسئله اختصاص بودجه ابتدا باید در شورای عالی محیط زیست تصویب و از آن طریق به سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام شود که هنوز در این باره چیزی اعلام نشده است.
سید جمال‌الدین حسینی تأکید می‌کند: تا آنجا که ما اطلاع داریم، این اتفاق نیفتاده و تاکنون بازخوردی از دستگاه‌ها مبنی بر پیگیری از سازمان برنامه بودجه کشور به ما منعکس نشده است.
پیگیر اعتبار از برنامه و بودجه بوده‌ایم
با این حال مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان رضوی معتقد است این اداره کل به سازمان مدیریت برنامه و بودجه مبنی بر پیگیری اعتبار این طرح نامه زده؛ ولی تاکنون به جوابی نرسیده است.
به گفته محسن فنودی، ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار کشور در استان‌ها با عنوان کارگروه مقابله با گرد و غبار ذیل کارگروه زیربنایی استانداری برگزار می‌شود که دبیر این کارگروه محیط زیست است.
وی اضافه می‌کند: طبق مصوبه این کارگروه در اواخر سال ۱۴۰۰ مقرر شد منابع طبیعی طرح مطالعاتی منطقه سرخس را تهیه کند تا دستگاه‌ها بر اساس آن اقدام کنند.
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان رضوی با اشاره به تأمین اعتبار از محل منابع درآمدهای عمومی و اعتبارات خاص سازمان منابع طبیعی کشور می‌گوید: به این ترتیب طرح مطالعاتی این منطقه آماده و در ستاد ملی گرد و غبار مصوب شد.
فنودی تأکید می‌کند: مشاور طرح، محدوده ۲۱۰ هزار هکتاری مرتبط با منطقه ریزگردها را در قالب پنج منطقه اداره کل راه و شهرسازی، راه‌آهن، نفت و گاز، جهاد کشاورزی و منابع طبیعی و عشایر تقسیم‌بندی کرد تا پیگیری‌های لازم توسط دستگاه‌های مرتبط با آن مناطق صورت بگیرد.
تا امروز هیچ دستگاهی تأمین اعتبار نکرده است
وی با بیان اینکه همه این پنج دستگاه مکلف‌اند برای تحقق مصوبات طرح تأمین اعتبار کنند، می‌گوید: این طرح پنج ساله از سال ۱۴۰۲ آغاز شد و قرار بود برابر این طرح هزار و ۷۷۰ میلیارد تومان توسط دستگاه‌ها تأمین اعتبار و پروژه‌ها اجرا شود؛ ولی تا امروز هیچ دستگاهی به صورت عملیاتی تأمین اعتبار نکرده است.
مدیر کل منابع طبیعی استان با اشاره به اعتبارات محدود استانی می‌افزاید: تأمین ۱/۷ همت در توان استان نیست و باید از طریق دستگاه‌های ملی و ستاد ملی گرد و غبار تأمین اعتبار شود.
فنودی با بیان اینکه هر تأمین اعتباری برای بودجه‌ها باید از طریق سازمان مدیریت برنامه و بودجه اختصاص یابد؛ اما به هر حال دستگاه‌ها باید پیگیری کنند تا این اتفاق بیفتد، اظهار می‌کند: مکاتبات فراوانی با سازمان منابع طبیعی کشور مبنی بر تأمین اعتبار داشتیم و از طرفی نیز در استان دست‌کم ۱۲ مکاتبه با دستگاه‌های اجرایی مرتبط استان برای پیگیری تأمین اعتبار انجام داده و تعهدات مرتبط با هر دستگاه در زمینه کارگروه ملی گرد و غبار برای رفع مشکلات سرخس را پیگیری کردیم؛ ولی با این پاسخ که «در دست پیگیری است»، روبه‌رو شدیم.
هر دستگاه باید برای انجام تعهدات خود تأمین اعتبار کند
وی ادامه می‌دهد: وزارت نفت نیز قرار بوده ۱۰۰ میلیارد تومان از محل مسئولیت‌های اجتماعی‌اش در این زمینه هزینه کند؛ ولی هنوز کاری انجام نداده است. ابتدا می‌گفتند این مسئله باید طرح مطالعاتی داشته باشد و الان مدتی است طرح آماده شده و منابع طبیعی از طریق استانداری برای پنج زون مرتبط، آن را ارسال کرده تا بر اساس آن اقدام‌های لازم صورت بگیرد. در این طرح هزینه سطح و سطوح کار و تعهدات و شیوه عملیات برای هر دستگاه مشخص شده و دستگاه‌ها باید برای انجام تعهدات خود تأمین اعتبار کنند.
مدیر کل منابع طبیعی استان با بیان اینکه محیط زیست به عنوان دبیر و ناظر کارگروه باید جلسات را برگزار کرده و از پنج دستگاه مرتبط برای انجام تعهداتشان پیگیری کند، می‌گوید: برخی جلسات کارگروه با عنوان کمیته فنی مقابله با گرد و غبار در محیط زیست برگزار می‌شود. این جلسات در گذشته منظم به صورت ماهانه برگزار می‌شد؛ اما پس از مدتی این کارگروه ذیل کارگروه زیربنایی استانداری رفت و دیگر به صورت منظم برگزار نمی‌شود.
اثربخشی پروژه‌های بیابان‌زدایی از سال سوم آشکار می‌شود
فنودی با اشاره به اعتبارات دریافتی در این زمینه می‌افزاید: از محل منابع ملی و استان‌های سازمان منابع طبیعی کشور در مجموع ۶۳هزار و ۶۰۰ میلیون ریال اعتبار مصوب داشته‌ایم که تنها ۴۰ هزار میلیون ریال از این رقم به استان تخصیص یافته است.
وی درباره فعالیت‌های انجام شده از محل این اعتبارات خاطرنشان می‌کند: ۱۰۰ هکتار عملیات نهال‌کاری همراه با آبیاری در منطقه گردنه گنبدلی سرخس، ۱۱۰ هکتار عملیات آبیاری سنواتی در منطقه آبمال و چاله‌زرد، ۱۰۵ هزار اصله تولید نهال گلدانی بیابانی و حفاظت و قرق از جمله اقدام‌هایی بوده که از محل این اعتبارات صورت گرفته است. با توجه به اینکه پروژه‌های بیابان‌زدایی عموماً از نوع بیولوژیک هستند، اثربخشی‌شان از سال سوم آشکار می‌شود.
لطفاً برای محیط زیست ترک تشریفات کنید
با توجه به مشکلات فراوانی که ذرات گرد و غبار در حوزه‌های مختلف دارد، می‌تواند سبب کاهش عملکرد گیاهان شود. همچنین تغذیه دام‌ها را تحت تأثیر قرار داده و موجب افزایش مرگ و میر شود. علاوه بر این، برخی پژوهشگران بر این باورند ذرات گرد و غبار با تشکیل ابر می‌تواند کاهش بارندگی را به دنبال داشته باشد که نشان‌دهنده ضرورت رفع هرچه سریع‌تر این مسئله زیست محیطی است.
از طرفی دیگر به نظر می‌رسد دستگاه‌های موظف و متعهد به انجام کار برای رفع مسئله ریزگردهای سرخس در استان نیز درگیر نوعی بروکراسی اداری در جریان پیگیری اعتبار برای انجام وظایف خود در این زمینه شده‌اند که نیاز است برای رفع این مسئله مهم زیست محیطی، هرچه سریع‌تر اقدام کنند.
نظر شما