یکی از بخش‌های تولید برق که در صورت سرمایه‌گذاری و حمایت می‌توانست در ناترازی برق کمک‌حال بخش صنعت برق باشد، نیروگاه‌های مقیاس کوچک به منظور کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری در ساخت نیروگاه‌های خورشیدی و تسهیل در روند ایجاد آن‌ها بود که با بی‌مهری‌های صورت گرفته این بخش آنچنان که باید نتوانسته کمک‌حال برق کشور باشد.
به گفته اسماعیل‌زاده، مجری طرح تولید پراکنده و انرژی‌های نو شرکت توانیر از ابتدای توسعه نیروگاه‌های مقیاس کوچک، تعداد ۳۳۴ نیروگاه با ظرفیت نامی ۲هزار و ۴۶۴ مگاوات در کشور به بهره‌برداری رسیده است.
استان زنجان نیز که سرپرستی استان قزوین را در این زمینه نیز بر عهده دارد در مجموع دارای ۳۵ نیروگاه مقیاس کوچک با ظرفیت ۱۸۰/۳ مگاوات است که از این تعداد در حال حاضر ۱۸ نیروگاه تعطیل و فقط ۱۷ نیروگاه با ظرفیت ۷۲/۸ مگاوات در حال فعالیت و تولید برق هستند.
به گفته معاون طرح و توسعه برق منطقه‌ای زنجان، در استان زنجان ۱۴نیروگاه مقیاس کوچک مجموعاً به ظرفیت نامی ۱۰۱/۶ مگاوات ساخته شده که از این تعداد هشت نیروگاه به ظرفیت نامی ۳۴/۶ مگاوات امکان تولید دارند.
حمید عبدالحسین‌زاده ادامه می‌دهد: همچنین در استان قزوین که زیرمجموعه شرکت برق منطقه‌ای استان زنجان است نیز ۲۱ نیروگاه مقیاس کوچک مجموعاً به ظرفیت نامی ۷۹/۳ مگاوات ساخته شده که در حال حاضر ۹ نیروگاه به ظرفیت نامی ۳۸/۲ مگاوات امکان تولید دارند.
دلایل تعطیلی نیروگاه‌های مقیاس کوچک
وی در مورد مشکلات پیش روی این صنعت با بیان اینکه عمدتاً مشکلات این بخش مربوط به تأمین تجهیزات یدکی به دلیل تحریم‌های ظالمانه است، می‌گوید: بخش دیگر مشکلات مربوط به نوسان‌های نرخ ارز است که بعضاً از جذابیت سرمایه‌گذاری در این حوزه برای تعدادی از سرمایه‌گذاران می‌کاهد و بدیهی است در صورت حل مشکلات پیش رو، نیروگاه‌های غیرفعال نیز قابلیت ورود مجدد به چرخه تولید شبکه شرکت برق منطقه‌ای زنجان را خواهند داشت.
به گفته عبدالحسین‌زاده بخشی از تعطیلی نیروگاه‌های مقیاس کوچک در زیرمجموعه شرکت برق استان زنجان به دلیل بدهی است، ولی عمدتاً به دلیل پایین بودن تعرفه انرژی خریداری شده بوده که انگیزه تولید را از صاحبان مولدها گرفته است. اتفاقی که شاید دولت‌ها به آن توجه نکرده‌اند تا این روزها دچار ناترازی برق در کشور نباشیم.
تعطیلی این نیروگاه‌ها در حالی است که مجید فرشی، مدیر کل مدیریت بحران استانداری زنجان و دبیر کارگروه مدیریت انرژی استان استفاده از نیروگاه‌های کوچک مقیاس و انرژی خورشیدی را جزو برنامه‌های استان برای جبران ناترازی انرژی عنوان کرده و افزوده است: برخی از صنایع نیروگاه‌های کوچک مقیاسی را برای تولید برق مورد نیاز خود ایجاد کرده‌اند.
رد پای برجام در ناترازی برق
مدیر عامل شرکت برق استان زنجان در مورد وضعیت نیروگاه‌های مقیاس کوچک و مشکلات ایجاد شده برای آن‌ها می‌گوید: در زمانی دولت وقت به دلیل انعقاد و امضای برجام به امید رفع تحریم و تثبیت شدن وضعیت، سیاست‌های خود را تغییر داد و گفت نیروگاه‌های گازی به درد نخواهد خورد و باید دنبال نیروگاه‌های خورشیدی و «های‌تک» برویم.
سیده پروانه برهانی تصریح می‌کند: راهبرد در دولت وقت تغییر کرد و مصوبه ۳۱۰ هیئت تنظیم بازار برق به تصویب رسید، راهبرد دولت در برنامه ششم نیز تغییر کرد و گفتند باید مولدها از این به بعد نو و دست اول باشد و کهنه و دست دوم نباشد.
وی ادامه می‌دهد: بر این اساس قراردادی با فعالان این بخش بسته شد و مصوبات ۳۱۰ و ۳۲۹ و مصوبات بعدی شرایط برای نیروگاه‌های مقیاس کوچک سخت شد و همین امر موجب شد تعداد زیادی از این نیروگاه‌ها از مدار خارج شوند و نتوانند دیگر به چرخه فعالیت ادامه دهند، اما در اواخر دولت دوازدهم به دلیل وقوع مجدد مشکلات برقی به سراغ این نیروگاه‌ها رفتند.
فروش برق در بورس
ضیاییان، عضو انجمن برق کشور نیز در این باره معتقد است در پی بحران‌های متعدد و مشکلات اقتصادی که نیروگاه‌های مقیاس کوچک در ایران با آن مواجه شده‌اند، به تازگی دولت تصمیم‌هایی جدید برای تسهیل شرایط فعالیت این نیروگاه‌ها اتخاذ کرده است.
به گفته وی، یکی از این تصمیم‌ها اجازه به نیروگاه‌ها برای فروش بخشی از تولیدات خود در بورس انرژی است. طبق بخشنامه‌ای که به تازگی صادر شد نیروگاه‌ها در برخی استان‌ها مانند تهران، گیلان و مازندران اجازه دارند تا ۷۰ درصد از برق تولیدی خود را در بورس انرژی به فروش برسانند.
این تغییر به ویژه در شرایط پیک مصرف برق موجب افزایش انگیزه تولید و کاهش خاموشی‌ها می‌شود اما این سیاست چالش‌های خودش را دارد.
بر اساس سخن این فعال بخش برق، در مقاطعی که برق به قیمت واقعی در بورس معامله می‌شود، برخی کارخانه‌ها ترجیح می‌دهند برق مورد نیاز خود را از نیروگاه‌ها به قیمت بالاتر خریداری کنند تا از خطر خاموشی جلوگیری کنند.
این فعال صنعت برق می‌گوید: در این شرایط، کارشناسان معتقدند آزادسازی بازار برق و اعطای اختیار بیشتر به نیروگاه‌های خصوصی می‌تواند راه حل مناسبی برای رفع مشکلات موجود باشد.
اگر دولت به نیروگاه‌ها اجازه دهد برق خود را به قیمت واقعی بفروشند و از بار قوانین دست و پاگیر رها شوند، می‌توان انتظار داشت سرمایه‌گذاران جدید به این بخش ورود کنند و تولید برق کشور به حالت تعادل برسد.
به گفته برخی از فعالان، سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های مقیاس کوچک می‌تواند به میزان قابل توجهی به کاهش خاموشی‌ها و افزایش ظرفیت تولید برق کمک کند.
نظر شما