تحولات منطقه

۱۳ آذر ۱۴۰۳ - ۱۲:۳۵
کد خبر: ۱٬۰۳۲٬۰۵۱

رژیم معتدل رسانه ای برای سلامت روانی کودکان

دکتر محمد مهدی فتوره چی/ پژوهشگر و مدرس ارتباطات اجتماعی

تربیت صحیح و مسئولانه فرزندان مستلزم برخورداری از دانش و مهارت های زندگی، آموزشی، تربیتی و از جمله مهارت های سواد رسانه ای است.

زمان مطالعه: ۴ دقیقه

از آنجا که رسانه های نوین به ویژه رسانه های تعاملی زمینه ساز بروز آسیب های اجتماعی و فرهنگی هستند لازم است والدین پیش از اعمال هر گونه روش تربیتی، دانش و مهارت های اطلاعاتی و رسانه ای خود را افزایش دهند تا بتوانند نظارت موثرتری بر کنشگری و نحوه استفاده فرزندانشان از رسانه ها داشته باشند.

از جمله توصیه هایی که می توان به والدین ارائه کرد، لزوم اطلاع از رسانه ها و نرم افزارهایی است که از طریق گروه ها یا دوستان و آشنایان  به فرزندان شان معرفی می شود.

کنشگری در فضای مجازی اگر چه امروزه یک نیاز غیر قابل اجتناب به شمار می آید، با این حال والدین باید از استفاده فرزندان خردسال زیر 3سال از فضای مجازی به شدت دوری کنند و پس از این سن نیز به طور مشروط و محدود امکان استفاده از رسانه های تعاملی و دیجیتال را فراهم کنند.

تا جای ممکن بهتر است فرزندان خردسال تا 7سالگی تنها در عالم واقعی با والدین و همسالان خود به بازی و خیال پردازی بپردازند و از فعالیت های سرگرم کننده رسانه ای که موجب خمودگی و بی تحرکی و چاقی آنان می شود دوری کنند.

 بی تردید استفاده زود هنگام کودکان نوپا و خردسال که امروزه به دلیل فرار برخی والدین از مسئولیت، مراقبت و نظارت اتفاق می افتد، در آینده پیامدهای ناگواری از جمله وابستگی و اعتیاد رسانه ای، افسردگی، بی مسئولیتی، پرخاشگری، بی هویتی، خیال پردازی و فرار از واقعیت، سردرگمی و بلاتکلیفی، تردید و اضطراب در پی خواهد داشت.

بنابراین تنها با افزایش سواد رسانه ای والدین و نظارت موثر و مداوم آنان بر نحوه استفاده فرزندانشان از رسانه ها و در صورت لزوم ارائه اطلاعات و آگاهی های لازم از جمله اتخاذ یک رژیم معتدل و معقول رسانه ای می توان تا حد زیادی می توان از بروز و گسترش آسیب های احتمالی تهدید کننده سلامت روحی و روانی کاربران خردسال و نوجوان دوری کرد.

از جمله مهم ترین چالش هایی که نظام سواد رسانه ای در کشور با آن رو به رو است می توان به نظام آموزشی تفکر گریز و حفظ محور، والدین بدون مهارت و کم سواد و بی تعهد، نهادینه نشدن پرسشگری و تفکر انتقادی در جامعه و حتی محیط های آموزشی، نبود اهتمام جدی و نبود هم افزایی همه نهادهای مسئول اشاره کرد.

از جمله مهم ترین مهارت هایی که باید امروزه والدین فراگرفته و یا در تحصیل پیوسته آن بکوشند می توان به مواردی همچون تعلیم و تربیت اخلاقی و دینی مبتنی بر فرهنگ ایرانی و اسلامی، مهارت های سواد رسانه ای، مهارت های مراقبتی و بهداشتی و مهارت های آموزشی و توانمند سازی فردی اشاره کرد.

مهم ترین مهارت هایی که می تواند به افزایش سواد رسانه ای  منجر شود پس از کسب آگاهی از ماهیت رسانه و فراگیری مهارت، استفاده از فناوری های جدید ( از جمله رایانه و گوشی های هوشمند و....) است که می توان از مهارت تفکر ورزی خلاقانه و انتقادی به عنوان اساسی ترین و یا شاه کلید سواد رسانه ای نام برد.

برای توانمند سازی فرزندان این رده سنی باید والدین و اولیای تربیتی و پرورشی زمینه رشد تفکر انتقادی آنان را از راه های مختلف به ویژه برگزاری کارگاه های آموزشی فراهم کنند.

باید از سوی مسئولان تمهیدات جدی و همه جانبه ای برای ارتقای امکانات و وسایل کمک آموزشی و به ویژه رایانه ای در مدارس و محیط های آموزشی اتخاذ شود و به موازات نصب و راه اندازی هر وسیله و دستگاهی، دستورالعمل های مربوطه و آموزش های بهره گیری مناسب به کاربران ارائه شود.

بی تردید نقش رسانه های همگانی به ویژه صدا و سیما در تهیه، تولید و انتشار برنامه های آموزشی به ویژه در راستای ارتقای سطح سواد رسانه ای والدین و بهبود قوه تفکر انتقادی و تحلیل نوجوانان بسیار دارای اهمیت است.

حتی لازم است نهادهای مردم نهاد و موسسات آموزشی و پژوهشی هم مبادرت به تدوین و انتشار منابع آموزشی و انتشار بروشورهای آموزشی متناسب با هر رده سنی برای توزیع در سطح عمومی، مدارس و دانشگاه ها کنند.

در راستای آگاهی بخشی و ارایه پیام های آموزشی و فرهنگ سازی به منظور بهره گیری مطلوب از رسانه های نوین و به ویژه شبکه های اجتماعی، بی شک انجمن های علمی و ترویجی همچون سواد رسانه ای و انجمن های اولیا و مربیان می توانند نقش مهمی ایفا کنند.

والدین پیش از هر اقدام و مداخله ای، به طور جدی برای افزایش سواد رسانه ای خود تلاش کنند و در مواقع لازم از مشورت کارشناسان سواد رسانه ای در انتقال آموزه های هشدار دهنده بهره بگیرند.

به طور جدی توصیه می شود که تا سن 11سالگی هنگام کنشگری در فضاهای ناشناخته مجازی و نیز تماشای فیلم و سریال های تخیلی و علمی تلویزیون کنار فرزندان خود باشند تا در صورت لازم به ابهامات آن ها پاسخ دهند و یا آنان را از مشاهده تصاویر نامناسب برحذر دارند.

همچنین از والدین انتظار می رود تا حد ممکن زمینه تماشای فرزندانشان را از فیلم و کلیپ های حاوی تصاویر پورن و خشونت آمیز حتی در قالب طنز و خنده فراهم نکنند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.