«... اینجا بارگاه امام کریم و رئوف(ع) است. او دست رد به سینه کسی نمیزند. او به دلها مینگرد و از همه چیز آگاه است. پیشکش پیرزن و پیرمرد کهنسال با دستان چروکیده و ترکخورده را میپذیرد، نقاشی و قلک کودک خردسال را هم قبول میکند. داستان نذورات در این قطعه از بهشت، داستان دلهایی است که هرکدام سر و سرّی با خورشید خراسان دارند».
اینها بخشهایی از سخنان علی بازوبندی، چهلوچهار ساله و کارشناس اداره کل نذورات آستان قدس رضوی است. او ۱۹ سال سابقه خدمت در این اداره را دارد و از پنج سال گذشته تاکنون به عنوان کارشناس فروش در این اداره کل خدمت میکند. وی در گفتوگویی صمیمانه با خبرنگار روزنامه قدس از سرنوشت نذورات مازاد بر نیاز در بارگاه مطهر امام هشتم(ع) سخن گفت. او هماکنون دانشجوی مقطع دکترای رشته علوم سیاسی است. درادامه، بخشهایی از این گپ و گفت دوستانه را دنبال کنید.
به زائران «نه» نمیگوییم
زائران و ناذران بارگاه مطهر امام رضا(ع) براساس نیت خالص خود، نذورات مختلفی را در زمینههای گوناگون به این آستان مبارک اهدا میکنند. طلا، جواهر و زیورآلات، پول و وجوه نقد، مسکوکات، زعفران، گُل، نبات، گلاب، فرش و قالیچه، تابلو خط و نقاشی، آثار هنری و عتیقه، صندلی چرخدار، چادر، پارچه و لباس، ساعت، کتاب و مکتوبات ارزشمند، قلک و اسباببازی کودکان و... و. همه و همه توسط زائران این قطعه از بهشت، تقدیم حرم مطهر رضوی میشوند.
همکاران ما در دفاتر نذورات بارگاه مطهرامام هشتم(ع) با نهایت ادب و احترام این هدایا و نذورات را دریافت و به شخص اهداکننده نیز رسید دریافت نذورات تقدیم میکنند. ما همه وظیفه داریم به نیات خالص و ابراز ارادت زائران بارگاه مطهر حضرت ثامنالحجج(ع) به ساحت مقدس امام رضا(ع) احترام گذاشته و نذورات و هدایای آنها را با هر مشخصاتی که ازنظر کیفیت و کمیت و ارزش و قیمت دارند، قبول کنیم و به نیت و اقدام ارزشمند زائران نیز احترام بگذاریم. به زبان سادهتر، من و همکارانم در مجموعه اداره کل نذورات آستان قدس رضوی در پذیرش نذورات و هدایای زائران، هیچ وقت «نه» نمیگوییم.
سرنوشت نذورات در حرم مطهر رضوی
نذورات تقدیمی از سوی زائران، ناذران و شیفتگان بارگاه منور حضرت ثامنالائمه(ع)، پس از دریافت از زائران، توسط کارشناسان اداره کل نذورات آستان قدس رضوی و مطابق ضوابط و دستورعملهای موجود تعیین تکلیف میشوند. در نخستین گام، اگر هدایا و نذورات تحویل گرفته شده پس از بررسیها و در صورت داشتن مشخصات و خصوصیات لازم، مورد نیاز اداره، واحد و یا مدیریتی از مجموعههای حرم مطهر رضوی باشد، مطابق ضوابط و مقررات مربوط، حواله تحویل نذورات تنظیم شده و نذورات مربوط به واحد یاد شده تحویل داده میشود. به عنوان مثال زعفران، برنج، گلاب، موادغذایی و... به مجموعه مهمانسراهای حرم مطهر رضوی تحویل داده میشود، یا کتابهای اهدایی به سازمان کتابخانههای آستان قدس، صندلی چرخدار به معاونت خدمات زائرین، فرش و قالیچه به اداره فرش حرم مطهر، دام و طیور زنده به دامداری مزرعه نمونه برای تأمین گوشت مهمانسرای حرم مطهر و... تحویل داده میشود.
اما اگر بخشهای مختلف در مجموعه حرم مطهر رضوی با بررسیهای کارشناسی خود به این نتیجه رسیدند که نیازی به برخی از موارد و هدایای نذوراتی زائران ندارند، آنگاه مطابق ضوابط شرعی و قانونی و پس از دریافت مجوزهای لازم، به فروش این نذورات مازاد بر نیاز و استفاده از وجوه بدست آمده از فروش آنها در راستای عمل به نیات ناذران اقدام میشود. مثلاً وجه بدست آمده از فروش فرشها در راستای تأمین و خرید فرش برای حرم مطهر و یا وجه حاصل از فروش صندلیهای چرخدار اسقاطی برای خرید صندلیهای چرخدار هزینه میشود و... که این امور، تداوم نیات ناذران را درپی دارد. فروش اینگونه کالاها نیز در حراجیهای حضوری و غیرحضوری، مطابق ضوابط و دستورعملهای تعیین شده و پس از طی مراحل اداری و سازمانی موجود و با حضور ناظران، بازرسان و کارشناسان خبره مربوط انجام میشود.
بنابراین من و همکارانم در اداره کل نذورات آستان قدس رضوی همگی در تلاش هستیم با رعایت ضوابط شرعی و قانونی، نذورات مازاد بر نیاز حرم مطهر رضوی با بهترین و شایستهترین اقدام ممکن، تبدیل به احسن شده و وجوه حاصل از این کار نیز به منظور بهرهوری و کارایی بهتر و بیشتر و در راستای عمل به نیات ناذران بارگاه مطهر رضوی به مصرف برسد.
داستان آثار نفیس هنری و عتیقهجات فرق میکند
در میان نذورات اهدایی زائران بارگاه مقدس حضرت رضا(ع)، برخی از آثار هنری نفیس و اشیای عتیقه و تاریخی ارزشمند نیز وجود دارد که در اینگونه موارد، براساس ضوابط و دستورعملهای تعیین شده و با حضور مسئولان اداره ذخایر و نفایس آستان قدس رضوی و معاونت امور موزههای سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و پس از بررسیهای تخصصی و کارشناسی هنری و موزهای، درخصوص حفاظت و نگهداری از اینگونه آثار و اشیای ارزشمند تاریخی و هنری، تصمیمگیری میشود.
از قلک کودکان تا دوچرخه بزرگسالان
در اینجا بیان برخی خاطرات مربوط به نذورات دریافتی از زائران بارگاه مطهر رضوی نیز خالی از لطف نیست.
در اوایل فصل بهار و آغازین روزهای سال ۱۳۹۳ یا ۹۴ بود که در دفتر نذورات بست شیخ طبرسی(ره) نشسته بودم. حدود ساعت ۱۸، دختر بچهای حدود ده یا یازده ساله به همراه مادر و پدرش وارد دفتر نذورات شدند. از لهجه و صحبتهای آنان فهمیدم مشهدی بوده و ساکن خیابان طبرسی(ره) هستند. تا دختر بچه وارد دفتر شد، من از جایم برخاستم تا یک عدد شکلات به او تقدیم کنم، اما او زودتر نزد من آمد و یک عدد قلک کوچک را که پر از وجه نقد، سکه و اسکناس بود به من داد و گفت: «... آقای خادم این قلک را بدهید به امام رضا(ع) و بگویید این نذری از سوی زهراست، از من قبول کند...». او سپس اینگونه ادامه داد: «... مدتهاست مادربزرگ من مریض است و من پیش خودم نذر کردم پولهایم را در این قلک جمع کنم و به امام رضا(ع) بدهم و از او بخواهم مادربزرگم را شفا بدهد. لطفاً این قلک را به امام رضا(ع) بدهید...».
من با یک حالت خاصی در حالی که اشک در چشمانم جمع شده بود شکلات را تقدیم این دختربچه کردم و قلک را از او گرفتم و رسید تحویل آن را هم به پدر و مادرش دادم.
این نیت خالص و صفای قلب و دل یک کودک خردسال و ابراز ارادتش به ساحت مقدس امام رضا(ع) با همان زبان کودکانه است که نذر و هدیه خود را اینگونه براساس اعتقاداتش به حرم مطهر حضرت ثامنالحجج(ع) تقدیم میکند.
خاطره بعدی، مربوط به سال ۹۶ یا ۹۷ است. در آن دوران من در دفتر نذورات ورودی بابالرضا(ع) که ۲۴ ساعته و شبانهروزی باز بود، خدمت میکردم. در ایام دهه کرامت و سالروز ولادت امام رضا(ع) در آن سال و حدود ساعت ۶ صبح، جوان بیستوچهار یا بیستوپنج سالهای با لباس ورزشی ویژه رشته دوچرخهسواری وارد دفتر شد و بدون مقدمه گفت: «آقا ببخشید... دوچرخه نذری هم قبول میکنید؟»
من ابتدا جا خوردم و پس از سلام و احوالپرسی و صحبت با آن جوان، متوجه شدم او به عشق وعلاقه امام هشتم(ع) حدود چندین روز است مسافت تهران تا مشهد مقدس را رکاب زده تا با دوچرخه، خود را در سالروز ولادت امام رضا(ع) به حرم مطهر امام رئوف(ع) برساند و حالا نذر کرده این دوچرخه که خیلی هم دوستش داشت را به بارگاه مطهر رضوی تقدیم کند. من هم پس از تماس و هماهنگی با مسئولان و مدیران اداره کل نذورات آستان قدس رضوی و مطابق ضوابط، دوچرخه نذری را از این جوان تحویل گرفته و رسید تحویل نذورات را هم به او تقدیم کردم. پس از رفتن این جوان به این موضوع فکر میکردم که چه داستان عجیبی است، داستان نذورات حرم مطهر.
داستان نذورات حرم، داستان «دلها» است
اگر به درستی به نذورات و هدایای تقدیمی از سوی زائران بارگاه مطهر رضوی بنگریم، خواهیم دید طلا و جواهر، سکه و اسکناس، فرش و قالیچه، ساعت و اشیای عتیقه، آثار هنری نفیس، زعفران و گل و گلاب، قلک و اسباببازی، دوچرخه و... و. همگی از لحاظ ارزش و قیمت و نفیس بودن با یکدیگر متفاوتاند، اما در یک چیز کاملاً شبیه و یکساناند و آن اینکه، صاحبان و مالکان آنها با عشق و دلدادگی به امام هشتم(ع) آنها را نذر حرم مطهر و به آستان امام رئوف(ع) اهدا کردهاند. اینجا ارزشها و قیمتهای مادی و دنیوی رنگ باختهاند و صفای دلها و نیات خالص است که ارزش پیدا میکنند. گویی داستان نذورات حرم، داستان دلهاست.
نظر شما