این فیلم پیش از حضور در جشنواره فیلم فجر در چند جشنواره جهانی فیلم نیز حضور داشته و موفق به کسب جایزه از جشنواره بین‌المللی نیویورک شده است. به بهانه حضور «سونسوز» در چهل و سومین جشنواره فیلم فجر با «رضا جمالی» کارگردان آن گفت‌وگو کردیم که می‌خوانید.
درباره ژانر و تم فیلم «سونسوز» توضیحاتی را می‌فرمایید؟
«سونسوز» یک فیلم در ژانر کمدی اجتماعی است. فیلم با زبان طنز به یک معضل اجتماعی می‌پردازد که در آن حق و حقوق زنان نازای روستایی کوچک توسط همسرانشان پایمال می‌شود. فیلم سعی می‌کند ضمن اینکه مخاطب را به خود جذب می کند در مقابل یکسری تصورات غلط ایستادگی کرده و آن را مورد نکوهش قرار دهد. البته ایجاد یک فضای مفرح و کمیک از میزان تلخی فیلم کاسته و در عین حال بیشترین تأثیر را روی مخاطب می‌گذارد.
درباره لوکیشن فیلم، محدودیت‌ها، فرصت‌ها و شرایط تولید در فضای خارج از تهران بگویید.
اتفاقاً چون خودم در اردبیل زندگی می‌کنم ساختن چنین فیلمی خارج از تهران برایم آسان‌تر و مقرون بصرفه‌تر است ولی محدودیت‌هایی هم دارد. در فیلم «سونسوز» من از فضاها و لوکیشن‌های خاصی استفاده می‌کردم که معماری و بافت روستایی خاصی داشت. با توجه به اینکه متأسفانه بافت سنتی روستاها در طول این چند سال دستخوش تغییراتی شده، پیدا کردن خانه‌های روستایی را برای من سخت‌تر کرد و گاهی مجبور بودم برای تکمیل لوکیشن‌هایم از چندین روستای مختلف که از یکدیگر دو ساعت یا بیشتر فاصله داشتند استفاده کنم که تولید را با مشکلاتی مواجه می‌کرد اما به یاری خدا و به کمک گروه تولید سعی کردیم تمام مشکلات را هموار کنیم تا به اهدافمان در تولید فیلم برسیم.
معتقدم در بسیاری از فیلم‌هایی که در تهران ساخته می‌شود فضاها و قصه‌ها مدام تکرار می‌شوند اما در شهرستان‌ها می‌توان به موضوعات نو و جدیدی دست یافت که می‌تواند یکی از مزیت‌های تولید فیلم در شهرستان باشد.
سونسوز یک فیلم به زبان آذری است و از معدود آثار جشنواره فجر بوده که به زبان محلی تولید شده است، چرا فیلم را به زبان غیرفارسی ساختید و تجربه آثاری مثل «پوست» و «آتابای» که به زبان ترکی بودند را در دوره‌های قبل جشنواره چطور دیدید؟
از آنجا که سبک فیلم‌های من رئال و نزدیک به واقعیت است به ناچار باید به آداب و رسوم و زبان آن منطقه وفادار باشم. وقتی یک کار فرهنگی انجام می‌دهید زبان هم جزئی از فرهنگ آن منطقه است و نمی‌توانید آن را نادیده بگیرید.
اگر در منطقه آذربایجان فیلم را به زبان فارسی تولید کنید باورپذیر نمی‌شود و نمی‌تواند آن طور که باید به یک اثر بومی و محلی و تأثیرگذار تبدیل شود. باید گفت این زبان و آداب و رسوم و شرایط اقلیمی آن منطقه است که یک فرهنگ مختص به منطقه را شکل می‌دهد و اگر در ساخت فیلم یکی از این موارد رعایت نشود مسلماً از کیفیت فیلم هم کاسته خواهد شد. فیلم‌های «آتابای» و «پوست» به اعتقاد من فیلم‌های موفقی بودند و در منطقه آذربایجان و سایر شهرهای ایران نیز استقبال خوبی از این فیلم‌ها شده که نشان می‌دهد مخاطب مشتاق است ضمن تماشای این فیلم‌ها با فرهنگ‌ها، آداب و سنن مختلف آشنا شود. کشور ایران متشکل از قومیت‌های بزرگی است که رنگین کمانی از فرهنگ‌های مختلف است و به نظر من هر کدام از آن‌ها شایستگی این را دارند که جایگاهی در جشنواره فیلم فجر داشته باشند.
به عنوان یک فیلم‌اولی با چه چالش‌ها و فرصت‌هایی در قدم اول ساخت فیلم سینمایی‌تان روبه‌رو بودید؟
چون من یک فیلمساز مستقل بودم به همراه آقای سلمان عباسی به طور مشترک، با بودجه بسیار کم و در سخت‌ترین شرایط توانستیم فیلم را تولید کنیم ولی خدا را شاکرم که با اتفاق‌های خوبی که در عرصه جهانی برای فیلم سونسوز افتاد سختی‌های متحمل شده، جبران شد.
درباره بازیگران فیلم هم صحبت کنید، آیا از چهره‌ها استفاده کردید یا سراغ غیرچهره‌ها و نابازیگرها هم رفتید و چطور در بازی‌ها یک‌دستی ایجاد کردید؟
چون قصه در روستایی در اردبیل اتفاق می‌افتاد باید لهجه‌ها به هم نزدیک می‌بود و بازی‌ها یکدست می‌شد تا به باورپذیری داستان کمک کند اما پس از کش و قوس‌های فراوان و تست گرفتن از بازیگرانی که لهجه‌هایشان شبیه به هم بود سرانجام انتخاب بازیگران با موفقیت به پایان رسید. مریم مؤمن تنها بازیگر چهره این فیلم که بازیگری حرفه‌ای و ساکن تهران است توانست در مدتی کوتاه، بازی و زبانش را با سایر بازیگران بومی یکدست کند و در نقشش خوب ظاهر شود.
وجه تمایز و امتیاز سونسوز را چه می‌دانید و گمان می‌کنید در فجر امسال مورد استقبال مردم و داوران قرار بگیرد؟
خوشبختانه با توجه به بازخوردهای مثبتی که از سوی داوران و تماشاگران در جشنواره‌های خارجی گرفتم به این نتیجه رسیدم فیلم سونسوز آن طور که شایسته است به جایگاه خود در عرصه بین‌الملل دست یافته است و بسیار خوشحال شدم زمانی که با استقبال گرم داوران و تماشاگران مواجه شد. آن‌ها از دیدن فیلم سونسوز به وجد آمده بودند و آن را سبکی متفاوت از کلیشه‌های سینما می‌دانستند. زمانی که از من در مورد سبک و سیاق فیلم می‌پرسیدند آن‌ها را با یک جواب قانع می‌کردم آن هم این بود که من قبلاً فیلم‌های کوتاه می‌ساختم و این نوع نگاه را از زمانی که فیلم کوتاه می‌ساختم پرورش دادم و اکنون به اینجا رسیدم. امیدوارم که این فیلم با موضوع بدیع و سبک متفاوتی که دارد در جشنواره فجر نیز مورد توجه داوران و تماشاگران قرار بگیرد و اتفاق‌های مثبتی برایش بیفتد.
نظر شما