از درخت خرما در قرآن ۲۰ مرتبه در ۱۶ سوره و ۲۰ آیه با عناوینی چون : نخل - النخل - نخیل - النخیل- النخله - نخلا یاد شده است. خداوند در قرآن می فرماید : فَأَنْشَأْنا لَکُمْ بِهِ جَنَّاتٍ مِنْ نَخیلٍ وَ أَعْنابٍ لَکُمْ فیها فَواکِهُ کَثیرَةٌ وَ مِنْها تَأْکُلُونَ؛ پس برای شما به وسیله آن باغ هایی از درختان خرما و انگور پدیدار کردیم که در آنها برای شما میوه‏های فراوان است و از آنها می‏خورید.(۱)
خرما از نظر پزشکی بسیار با ارزش است و همانطور که اشاره شد دین مبین اسلام خرما را از جملۀ مهمترین میوه جات قرار داده است. پیامبر اسلام (ص) هم بارها از این میوه به نیکی یاد کرده اند. آن حضرت می فرمایند: بر شما باد خرمای برنی؛ چرا که خستگی را از میان می برد، در برابر سوز سرما گرمی می دهد، در برابر گرسنگی سیر می کند و در آن، هفتاد و دو باب شفاست و در روایات دیگر خرما به عنوان عامل تقویت بدن و بینایی و شنوایی و باعث نزدیکی به خدا و هضم کننده غذا برشمرده شده است.
در سیره امام رضا (ع) درباره خرما آمده است که سلیمان جعفری می گوید: خدمت حضرت رضا (علیه السّلام) رسیدم، جلو آن جناب خرمای برنی(۲) بود که با کمال اشتها مشغول خوردن بود. فرمود: سلیمان بیا بخور، من جلو رفته خوردم، عرض کردم: فدایت شوم، چنین می‏بینم که خیلی با علاقه از این خرما می خوری، فرمود: آری، خرما را دوست دارم. عرض کردم چرا؟ فرمود: زیرا پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) خرما را دوست می¬داشت، امیر المؤمنین (علیه السلام) نیز به خرما علاقه داشت، امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) نیز همین طور بودند. حضرت زین العابدین، حضرت باقر، حضرت صادق و پدرم موسی بن جعفر (علیهم السلام) هم به خرما علاقه داشتند. من هم به خرما علاقه دارم، شیعیان ما نیز خرما را دوست می دارند؛ چون آنها از سرشت ما آفریده شده‏اند، ولی دشمنان ما علاقه به شراب دارند (۳)
خرما میوه ی انرژی زا و سرشار از مواد حیاتی است بدین لحاظ یک میوه ی خون ساز و تقویت کننده مغز و اعصاب و اندام های مختلف بدن انسان می باشد و کالری لازم را در سوخت و ساز بدن و تلاش و فعالیت تامین میکند.بخش عمده ای از مواد تشکیل دهنده رطب را مواد قندی تشکیل می دهد که بعداز ورود به معده بلافاصله از طریق روده ها جذب بدن شده و صرف تولید انرژی می شود که این انرژی می تواند در بیشتر فعالیت های بدن کمبود انرژی راجبران کرده و به ادامه فعالیت بدن کمک نماید.
امام رضا (ع) به نقل از علی بن ابیطالب (ع) فرمود: جبرییل نزد پیامبر (ص) آمد و گفت: بر شما باد به خوردن خرمای برنی زیرا آن بهترین نوع خرمای شماست . شما را به خدا نزدیک و آتش را از شما دور می کند.(۴)
همچنین از امام رضا (ع) روایت شده که به نقل از علی بن ابیطالب (ع) فرمود: برای رسول خدا (ص) هندوانه و خرما آوردند، حضرت از هر دو تناول کرد و فرمود: این هر دو پاک و گوارایند.(۵)

پانوشتها:
۱. سوره المؤمنون، آیه ۱۹
۲. در برخی منابع برنی به خرمای زاهدی ترجمه شده و در برخی منابع آمده است که برنی معرب برنیک فارسی است و به معنی نیک بار می باشد.
۳. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۶، ص ۳۴۵ و ۳۴۶٫
۴. عیون اخبار الرضا(ع) ، ج۲، ص ۴۹ ، ح ۱۳۵
۵. عیون اخبار الرضا(ع) ، ج۲، ص ۵۱ ، ح ۱۴۳

نویسنده: حسینعلی پورافضلی