به گزارش قدس آنلاین،تمایل بیمارگونه برخی از جوانان حتی افرادی که سالهای جوانی را پشت سر گذاشته و تقریبا در میانه های زندگی خود هستند به انجام زیبایی های جراحی با این بهانه که یکی از اندامها و اجزای صورتشان زیبا نیست و روز به روز به دنبال این هستند تا خود را به کسانی شبیه کنند که در رسانه ها آنها را مدل یا ستاره زیبایی می نامند.تغییر فرهنگ و شایع شدن اختلال خود زشت پنداری موضوع گفتگوی قدس آنلاین با دکتر محمد رضا یزدان نیاز اولین درمانگر اختلالات شخصیتی با روش سایکودلیک در ایران است.

امروزه شاهد رشد فزاینده اعمال جراحی زیبایی و استفاده زیاد از لوازم آرایش هستیم. در ایران سن عمل های جراحی زیبایی بینی به زیر بیست سال کشیده شده است. آیا  این روند ناشی ازاختلال خود زشت پنداری یا BDD  درجامعه ایران امروز است؟

دو بیماری در بین جوانان باعث افزایش و رشد اعمال جراحی پلاستیک شده است اختلال خودشیفتگی یا نارسیسیسم و اختلال خود-زشت پنداری یا   BDD  اختلال خود-زشت پنداری اولین بار در سال 1886 توسط انریکو مورسلی مطرح شد. بین یک تا دو در صد افراد جامعه دچار اختلال خود-زشت پنداری هستند.  این بیماری که در زمره اختلالات شخصیت محسوب می شود، در بین زنان و مردان کم و بیش به یک اندازه دیده می شود این اختلال در زیر-گروه بیماریهای اختلالات روان تنی شمرده می شود. در اختلال خود-زشت پنداری فرد از همان دوران کودکی دچار این باور است که قسمت یا قسمت هایی از بدن او زشت و نا متناسب است.  این در حالی است که  این باور درست نبوده و تنها خود فرد بیمار است که توجه و بهایی بیش از اندازه به آن بخش بدن خود داده است.  به عبارت دیگر یا اصلا هیچ زشتی وجود ندارد و یا بسیار اندک و جزیی است. اختلال خود-زشت پنداری اشتغال ذهنی بیمار است که با بزرگنمایی و مبالغه یک عیب خفیف و جزیی تبدیل به یک مشکل حاد شده است.  در نظر روان شناسان و روان پزشکان، برای آنکه  اختلال خود-زشت پنداری تشخیص داده شود، آنها میزان اشتغال ذهنی فرد را محاسبه می کنند.  روان شناسان معتقدند که اگر فردی روزانه یک ساعت (و بیشتر) به بدن خود فکر کند و درباره آن اشتغال ذهنی داشته باشد، دچار این اختلال است.  اگر فردی را در اطراف خود می بینید که روزانه بیش از یک ساعت به خود دربرابر آینه نگاه می کند، از خود ایراد می گیرد، ابراز تاسف و نفرت از بدن خود را دارد، می توانید گمان ببرید که بسا که این فرد دچار اختلال خود-زشت پنداری شده است.  جالب است بدانیم که این اختلال همراه با تغییرات در زندگی خصوصی، شغلی، و یا اجتماعی فرد همراه است. در کشورهای مختلف تمرکز بر روی بخشهای متفاوتی از بدن را می بینیم.  مثلا در ایران بینی، در برزیل باسن، و در ایالات متحده سینه مرکز توجه این افراد است.  این تفاوت نشان از آن دارد که این اختلال ریشه های محیطی داشته و یادگیری نقش زیادی در بروز آن دارد.   بروز  اختلال خود-زشت پنداری بیشتر در زمان بلوغ و در سن 15 تا 20 سالگی دیده می شود.  در این سن، گروه همسالان قدرت فوق العاده ای داشته و جوان برای همنوایی گروهی، بخشی از بدن خود را به زیر دست جراح پلاستیک می دهد. متاسفانه تغییر دادن الگوها از حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) به مایکل جکسون و کیم گارداشیان!

-با توجه به  فرهنگ غنی ایرانی –اسلامی چه عوامی باعث می شود که نوجوانان و جوانان تمایل به همذات پنداری و شبیه نمودن خود به کسانی کنند که هیچ سنخیتی با فرهنگ ما ندارند و به واسطه توسل به زیبایی های ظاهری آنها احساس زشتی نموده و به عملهای جراحی متفاوت روی بیاورند؟

در دهه های اخیر ابزار های قدرتمندی مثل اینترنت و ماهواره در دسترس عموم قرار گرفته اند.  بی تردید تعامل با چنین ابزارهایی سبک فکری و ارزشی جوانان را تحت تاثیر قرار می دهد. اگر دیروز برای جوانان ما تبلور زیبایی اشخاصی مثل حضرت علی (ع) با قدی کوتاه و موهای کم پشت بود امروز تزریق هورمون رشد برای افزایش قد و یا کاشت مو برای مردان مبنای زیبایی است  با تغییر الگوهای قبلی و در معرض الگوهای جدید قرار گرفتن، جوان را بر آن می کند که بخواهد "همرنگ" مدلهای قدرتمند زمانه شود.  او و همسالانش خواهان آن هستند تا شبیه پاریس هیلتون و یا کیم کارداشیان شوند.  این نوجوان، اولین چیزی را که می تواند کنترل کند، بدن خود است.  پس روی صورت و تن خود زوم میکند، دنیایش را در آن خلاصه می کند، با آن به اشکال مختلف ور می رود، و دست آخر، ناراضی از خود (و والدین البته!) به سوی تغییر می رود.  تغییر فقط با یک تیغ جراحی!آنچه جالب است، آن است که این افراد حتی تعریفی از زیبایی ندارند و معتقدند اگر "مانند" فلان فرد شوند زیبا خواهند بود.  در حالی که میدانیم که تعریف زیبایی امری است که کاملا سابژکتیو و از فردی به فرد دیگر متفاوت. اعتماد به نفس پایین، مصرف گرایی، عدم توانایی در خویشتن داری، عدم توانایی در تحلیل و تفکر پیچیده از محیط، مطالعه پایین و کم، افت تحصیلی، نداشتن اطلاعات عمومی از دنیا، خلاق نبودن، گرایش به همرنگ بقیه شدن، و قدرت اقتصادی نسبتا بالا همه از جمله ویژگی های جامع این افراد است. آنچه مهم است، مصرف بی رویه مواد آرایشی شیمیایی است.  موادی که برای ماسک گذاشتن بر صورت است تا گرایشی برای زنده و شاداب نشان دادن چهره.  اما در پس آن ماسک باید افسرگی را جستجو کرد و ریسک بالا به حرکت به سوی مواد مخدر و روان گردان.  چه، "اگر لوازم آرایش مرا از "من" دور میکند، پس مواد مخدر هم روح مرا از از دنیا (ولو برای دقایقی) دور میکند.  دنیایی که من در آن زشت رو و نازیبا هستم.  "

: نشانه های بیماری خود زشت پنداری چیست؟

علایم شایعی که در این بیماران دیده می شوند عبارتند از:1.  باور آشکار و واضح درباره عضوی که آن را زشت می پندارند. 2  اجتناب از دیدن آن عضو یا چهره در آینه.  و یا نگاه کردن بیش از حد در آینه. 3.  کوشش برای پنهان کردن آن نقص فرضی (با آرایش زیاد و یا لباسهای فاخر). 4  اجتناب ورزیدن از دیگران و دوری اجتماعی (جالب است بدانیم که حدود یک-سوم از بیماران خانه نشین می شوند و یک-چهارم آنها اقدام به خودکشی می کنند.  )5  نظافت بیش از حد بدن6.  ورزش بیش از حد7.  تغییرات پوششی و تعویض لباس بیش از حد8.  استفاده از لوازم آرایش بیش از و صرف هزینه های گزاف برای مواد آرایشی. همان طور که گفتیم شایعترین سن شیوع اختلال خود-زشت پنداری از پانزده تا بیست سالگی است که به تدریح آغاز میشود و در زنان و مردان تقریبا یکسان است.  اما به نظر میرسد در جوامعی که زنان از قدرت اجتماعی و اقتصادی بالایی برخوردار نیستند، نزد زنان بالاتر است.  این امر نشان دهنده این تئوری است که هر چه زنان قدرت تصمیم گیری بالایی داشته باشند، خطر ابتلا به این اختلال در آنها کمتر است.  متاسفانه بیش از 90 درصد این بیماران دوره ای از افسردگی را در طول زندگیشان تجربه کرده اند و حدود 70 درصد مبتلا به اختلال اضطرابی بوده اند. 

آیا اختلال مغزی می تواند عامل این بیماری باشد؟

بله.  کاملا.  در یک آزمایش آقای دکتر جی- می فوزنر.  Jamie Feusner (استاد روانکاوی در دانشگاه کالیفرنیا در لوس آنجلس)، بر روی 12 نفر که دچار این اختلال بودند و 12 نفر کاملا سالم، اسکن "افامآرآی" انجام داد.  او به این نتیجه رسید که در افراد دچار اختلال خود-زشت پنداری یا  ‪ BDDنحوه عملکرد بخش چپ و راست مغزشان با عملکرد مغز در افراد عادی متفاوت است.  اما تفاوت ساختاری در مغز آنها مشاهده نکرد. فوزنر گفت: این نخستین باری است که به طور علمی ثابت میشود نوعی ناهنجاری بیولوژیکی ممکن است در اختلال خود-زشت پنداری یا  ‪ BDDکه یک بیماری روانی است نقش داشته باشد. در این آزمایش به داوطلبان این تحقیق، سه عکس داده شد: یک عکس سیاه و سفید از چهرهای با حالت خنثی، یک عکس سیاه و سفید از چهره ولی تار و نا مشخص و یک عکس سیاه سفید از چهره شبیه به نقاشی از یک صورت.اسکنهای مغز نشان داد که افرادی که دچار اختلال خود-زشت پنداری یا  ‪ BDDهستند برای پردازش این تصاویر، از سمت چپ مغزشان بیشتر از سمت راست استفاده میکردند.  به گفته فوزنر”بخش چپ مغز در واقع متخصص پردازشهای دقیقتر و تحلیلی تر است در حالی که بخش راست مغز کلیتر و سراسری تر پردازش میکند.  افراد دچار این مشکل، بیشتر روی ناحیه سر و صورتشان متمرکز هستند هرچند در برخی موارد، دیگر بخشهای بدن نیز ممکن است مد نظر آنان باشد.  این اختلال معمولا در خانواده ها تکرار میشود و به نظر میرسد در زنان و مردان ظاهر میشود.  این مشکل در افرادی که دچار اختلال وسواسی-اجباری هستند، بیشتردیده شده است.  این پژوهشگر گفت: "این اختلال آنان را چنان تحت تاثیر قرار میدهد که نمیتوانند خانه خود را ترک کنند و یا در محل کار، کارآمد باشند.  آنها به دلیل نگرانی نسبت به وضعیت ظاهریشان قادر به برقراری ارتباط با دیگران نیستند.  آنها چندین ساعت در روز به شکل ظاهریشان فکر میکنند، بارها و بارها ظاهرشان را در آیینه کنترل میکنند و به جراحیهای زیبایی رو میآورند.  ریشه این اختلال هنوز روشن نیست و کارشناسان سرچشمه آن را مجموعهای از عوامل مختلف وراثتی و تربیتی (محیطی) میدانند. افرادی که دچار اختلال خود-زشت پنداری یا  ‪ BDDهستند، اغلب گمان میکنند که ظاهری زشت یا ناخوشایند دارند و حتی زمانی که دیگران به آنهامیگویند که ظاهرشان مشکلی ندارد، بازهم نسبت به ویژگیهای فیزیکی یا اشکالات جزیی یا تخیلی خود با وسواس روبرو میشوند. اقدامات جراحی زیبایی در بین بیماران دچار اختلال خود-زشت پنداری یا  ‪ BDDبی تردید ناموفق است و دیری نخواهد گذشت که دوباره شروع به یک جراحی دیگر می کنند.  آنها هرگز از تغییرات جدید راضی نیستند.  اکثر آنها با اعمال جراحی متعدد زیبایی قبلی خود را هم از دست می دهند و دچار انواع بیمارهای روحی و روانی و افسردگی می شوند.  همه ما مایکل جکسون و تغییراتش را به خوبی دیده ایم-

-آیا برای این بیماران درمان دارویی وجود دارد؟

برای دارو درمانی اختلال خود-زشت پنداری  ‪ باید به پزشک متخصص روانپزشک مراجعه کرد.درمان های روان درمانیمهمترین درمان برای درمان اختلال خود-زشت پنداری  درمان های روان درمانی شناختی است که درمانگر با ایجاد اعتماد بین خود و بیمار سعی می کند که تفکر باطل را از ذهن بیمار دور و پاک کند.  امروزه درمان اسکیما تراپی یکی از بهترین درمان ها برای بیماران دچار اختلال خود زشت پنداری است که سعی می شود که باور های غلط بیمار از بیمار گرفته شود و یک جهان بینی و تفکر درست و خردمندانه جایگزین افکار غلط بیمار بشود.

چگونه می توان از رشد و رواج آرایش بیشتر در بین دختران و زنان جوان  و اعمال جراحی زیبایی نامعقول و زاید  در ایران  جلوگیری کنیم  ؟

متاسفانه طبق آمار وزارت بهداشت در صد بیماریهای روحی و روانی ظرف چند سال گذشته افزایش چشم گیری داشته است طبق امار اعلام شده  ایرانیان بین 20 تا 30 در صد دچار اختلالات روانی هستند این امار در شهر های مثل تهران به حدود 34 در صد نیز می رسد. این افزایش آمار بیشتر در ارتباط با بیمار های  اختلالات شخصیتی است ومربوط به تریبت نادرست والدین و ظهور رسانه های می باشد که بر روی تفکر جوانان ما اثر گذاشته اند و باعث تغییر در افکار بنیادی انها شده است.

 اخرین درمان های روانشناختی امروز برای درمان انواع بیمارهای روانی به خصوص  اختلالت شخصیتی اسکیما تراپی است.اسکیما تراپی یا تغییر دادن جهان بینی بیماران رکن اصلی درمان بیمارهای اختلال شخصیت منجلمه خود شیفتگی و یا زشت پنداری  یا انورکسی نوروزا است.در صورتی که والدین از همان ابتدا بتوانند یک جهان بینی درست و صحیع را بر اساس دینی که خودشان انرا باور داشته  به فرزندانشان  اموزش بدهند در صد بروز  بسیاری از بیمارهای روانی منجلمه خود زشت پنداری و یا بیماری خود شیفتگی در ایران کاهش می یابد.مسله مهم در این است که بسیاری از والدین در ایران خود نیز جهان بینی درستی از زندگی ندارند و این والدین چگونه می توانند به کودکان خود آموزشی را بدهند که خود انرا بلد نیستند