فضای ذهنی و روانی مسلّط و زبان خاصی که مردم در یک دوره خاص با آن سخن می‌گویند، به عنوان گفتمان شناخته می‌شود. و اگرچه باور داریم که اسلام، خاتم ادیان است اما دعوت اسلامی باید همچنان بردوام و مستمر باشد. بنابراین بیداری اسلامی در برهه‌ای سرنوشت‌ساز و حیات‌بخش جامعه‌ای می‌شود زیرا تلاش‌ها در راستای واکاوی برخی اتفاقات سمت و سو گرفته است. انقلاب اسلامی نیز پدیده‌ای است که گفتمان خاص خود را به جامعه ایران آن زمان وارد کرد. با توجه به این گفتمان گفت‌وگویی با محمدحسن قدیری‌ابیانه انجام شد که در ادامه می‌خوانید.
در ابتدا بفرمایید گفتمان اسلام برای پیروانش چیست و انقلاب اسلامی چگونه آن را در جامعه ما محقق کرد؟
دین اسلام به دنبال سعادت دنیوی و اخروی انسان بوده و به این معنی که نه به دنیا باید چسبید و آخرت را رها کرد و نه باید تنها آخرت را گرفت و دنیا را رها کرد. به همین دلیل است که می‌گوییم «فی الدنیا حسنه و فی الاخره حسنه» گفتمان انقلاب اسلامی این بود که به هر دو امر توجه شود.
اسلام پاسخ‌گوی تمام نیازهای بشری است و این هدف را اگر خوب استفاده کنیم و مورد توجه قرار دهیم شاهد خواهیم بود که خداوند متعالی که انسان را آفریده، راه پیشرفت و سعادت دنیوی و اخروی را نیز مشخص کرده است.
در بسیاری از کشورهای غربی بحث جدایی دین از سیاست مطرح شد و زمانی که این امر نیز محقق شد آن کشورها پیشرفت زیادی کردند. به همین دلیل در کشور ما نیز عده‌ای شعار جدایی دین از سیاست را بدون توجه به اینکه از کدام دین صحبت می‌کنیم مطرح کردند.
البته اسلام امتداد مسیحیت است اما آنچه که امروز به عنوان آموزه‌های مسیحیت در دنیا مطرح می‌شود مسیحیت تحریف شده و مبتنی بر انجیل تحریف شده است زیرا خرافه‌های زیادی در انجیل وارد شده که با عقل همخوانی ندارد. به طوری که از شعارهای کلیسا این است که عقل و استقلال بزرگترین دشمن ایمان است در حالی که باید به افراد موافق جدایی دین از سیاست گفت این مسائل چه ارتباطی با اسلام دارد اسلامی که می‌گوید یک سال تفکر بالاتر از ۷۰ سال عبادت است، قرآنی که دائم به تعقل و تفکر و نیز علم‌آموزی همگان را دعوت می‌کند بنابراین آنها نکته‌های مهمی است که باید در نظر گرفته شود و معرفی فرهنگ دینی در دین اسلام، فرهنگی است که در کار و تحصیل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اگر یک ارزیابی درست از علل پیشرفت کشورهای مختلف انجام شود به این نتیجه می‌رسیم که آنها چه ارزش‌هایی را ترویج کردند و آنها چه ارزش‌هایی هستند که موجب پیشرفت این کشورها شده است.
ما باید علم‌آموزی، فعالیت داشتن، قناعت کردن و باقی امور را در کشورهای پیشرفته بررسی و با کشور خود مقایسه کنیم سپس قضاوت شود. به طور نمونه کار کردن در کشور ژاپن دارای ارزش بسیار زیادی است و در اسلام نیز عبادت خدا و جهاد در راه او محسوب می‌شود. بنابراین اگر ما نیز بخواهیم پیشرفت کنیم باید این ارزش‌ها را در جامعه خود تقویت کنیم به هیچ کدام از این ارزش‌ها که موجب پیشرفت کشورهای دیگر شده، به اندازه اسلام تاکید نشده است و اگر ما عقب‌ماندگی داریم به این دلیل است که به این دستورها درست عمل نمی‌کنیم.
بنابراین ترویج گفتمان دینی و فرهنگی به ترویج ارزش‌های اسلامی و پیشرفت در زمینه‌های مختلف منجر خواهد شد و نمونه این پیشرفت می‌تواند پیروزی انقلاب اسلامی باشد. مبارزه برای تحقق انقلاب اسلامی، پیروزی اسلام، حاکمیت اسلام و عمل به قرآن می‌تواند مقابله با زیاده‌خواهی‌های دشمن یا تجاوز آنها باشد.
اگر بخواهیم در تمام عرصه‌ها پیشرفت داشته باشیم باید نخست ارزش‌ها رایج شود و برای تحقق این امر باید مردم از این ارزش‌ها و تاثیر آن آگاه باشند و نیز در درون‌شان نهادینه شود. و لازمه چنین امری، گفتمان به نحو مناسب است که در افکار عمومی جوانان و تمام نسل‌ها در پیشرفت فردی و خانوادگی کمک شایانی می‌کند. و در بالا بردن سطح علمی نیز این امر تاثیرگذار خواهد بود و لازمه آن شناخت جوامع دیگر و نیز ترویج گفتمان فرهنگی در قالب‌های مختلف است.
امروزه در مساجد، در جلسات و در برنامه‌های تلویزیونی و حتی در فیلم‌های سینمایی و سریال‌ها نیز با انواع و اقسام روش‌ها می‌توان گفتمان دینی را ترویج کرد و اگر ما در داخل خود را بسازیم خود به خود به عنوان یک الگو در جهان مطرح خواهیم شد. همان گونه که ما بدون اینکه کسی ماموریت داشته باشد به طور نمونه از کار و تلاش مردم ژاپن و وجدان کاری آنها تعریف و تمجید می‌کنیم. چرا عده‌ای که می‌خواهند از پیشرفت ایران مثال بزنند واژه ژاپن اسلامی را به کار می‌برند آیا ژاپنی‌ها بحث ژاپن اسلامی را مطرح کردند یا چون ژاپن پیشرفت کرده ما آن را مثال می‌زنیم. بنابراین باید در درون پیشرفت کرد و این امر خود می‌تواند اثرگذار در بطن جامعه باشد. امروز از امور بسیاری از کشورهای عربی آگاه نیستیم در حالی که در نشریات این کشورها تمام زندگی تفریح، وقت‌گذرانی و شهوت‌رانی شده است. خود آنها اشاره می‌کنند که ایران در سطح موشک‌سازی و تقویت قدرت نظامی پیشرفت کرده است در حالی که آنها برای این امور وقت نمی‌گذارند و هزینه نمی‌کنند.
چه تغییراتی پس از انقلاب اسلامی در جامعه به وجود آمد؟
اصولا پیروزی انقلاب اسلامی ممکن نمی‌شد اگر بر مبنای اسلام نبود. ایثاری که مردم در مبارزه با رژیم شاه از خود نشان دادند رژیمی که تا دندان مسلح و مورد حمایت تمام قدرت‌های جهانی بود ناشی از محرم و درس‌های عاشورا بود و این از ویژگی‌های مثبت ملت ماست. این ویژگی باعث شد بتوانیم در جنگ نیز پیروزی شویم، در برابر زیاده‌خواهی‌های استکبار سر تعظیم فرود نیاوریم و با اتکا به وعده‌های الهی، ایمان به خدا و قدرت الهی و نیز تکیه کردن بر قدرت ملت خود در مقابل استکبار بایستیم.
همین که ۳۷ سال این انقلاب پابرجا مانده نتیجه همین فرهنگ و گفتمان فرهنگی است. حکومت امام علی علیه‌السلام ۲۵ سال بیشتر دوام نیاورد اما حکومت اسلامی ما ۳۷ سال از عمر آن می‌گذرد. در اوج تحریم‌ها و دشمنی‌ها دوام آورده زیرا مردم در این دوره نقش خود را در زمینه‌های مختلف فرهنگی خوب ایفا کرده‌اند.
گفتمان دینی که در مردم نهادینه شده به خوبی تاثیر خود را گذاشته است. به این معنی که اگر مردم در امور اجتماعی مشارکت نداشته باشند در حکومت معصوم نیز نتیجه نمی‌گیرند اما اگر در امور مشارکت کنند در حکومت غیرمعصوم نیز در مسیر صحیح نتیجه خواهند گرفت.
اگر تلاش شود این گفتمان و این باور در تمام ابعاد جامعه عمق و گسترده شود به طور قطع آثار بیشتری به‌دست خواهد آمد. همان طور که می‌بینیم امروز ایران بسیار با صلابت‌تر از اندازه اقتصاد و وسعت خود صحبت می‌کند و در جهان تاثیرگذار است.
همچنین باید به این نکته توجه کنیم که در عرصه‌های مختلف، همسایه‌های کشور سوریه از جمله ترکیه، رژیم صهیونیستی و اردن علیه آن اقدام کردند و امریکا، اروپا و عرب‌ها از تروریست‌ها حمایت و با دولت اسد مخالف بودند اما حمایت ایران از سوریه با وجود آنکه همسایه او نیست باعث شده که کشورهای غربی نتوانند در توطئه خود موفق باشند و به اذعان دوست و دشمن شکست خوردند. این نتیجه درایت و رهبری در نظام اسلامی و مشارکت مردمی در ابعاد مختلف است.
در بعد وضعیت حجاب با اینکه هنوز وضعیت مطلوبی به دست نیامده اما در شرایط کنونی ایران از بسیاری از کشورهای دنیا وضعیت بهتری دارد. ارزشی که زنان مسلمان برای خود قائل هستند و نیز ارزشی که جامعه اسلامی برای آنها قائل است سبب شده زنان به طور عمده در مسیر درست حرکت کنند. اما متاسفانه در کشورهای غربی و بسیاری از کشورهایی که تحت نفوذ کشورهای غربی هستند زن به یک عنوان ابزاری برای لذت‌جویی مردان در سطح روابط اجتماعی تبدیل شده و این مسئله اوج خسران و حقارت برای زن به شمار می‌رود ولی عزتی که زنان ایرانی دارند در جهان بی‌نظیر است.
ایران کشوری بزرگتر از مجموع وسعت کشورهای انگلستان، ایتالیا، اسپانیا، فرانسه و آلمان است و دارای ۵ میلیون دانشجو که از مجموع ظرفیت کشورهای کویت، قطر، بحرین و امارات متحده عربی بیشتر است اگر این جمعیت مطابق با فرهنگ اسلامی که بر علم‌آموزی تاکید دارد و با خدمت بر مردم با هدف پیشرفت جامعه تربیت شوند ایران به یک قدرت بلامنازع تبدیل می‌شود. به هر حال این گفتمان انقلاب اسلامی به پیروزی‌های زیادی دست یافته است. زمانی از امام خمینی پرسش شد نظرشان درباره صدور انقلاب چیست، عنوان کردند انقلاب صادر شده است و واقعا نیز همین طور بود.
این بیداری اسلامی می‌رود تا تمدن بزرگ اسلامی را در جهان به وجود آورد، فراز و فرود دارد توطئه‌های بسیاری انجام می‌گیرد و اشتباهاتی رخ می‌دهد اما این مسیر ادامه خواهد داشت و در سطح جهانی شاهد اتحاد جهان اسلام خواهیم بود. در آینده‌ای نه چندان دور گسترش اسلام به جوامع اسلامی محدود نخواهد شد بلکه اگر بتوانیم اسلام و گفتمان اسلامی را در سطح جهانی ترویج کنیم و لایه‌های اسلام هراسی را که در ذهن افراد حاکم کرده‌اند پاک کنیم و آنها اجازه داشته باشند صادقانه درباره اسلام تحقیق کنند آنگاه شاهد گرایش فوج فوج از مردم کشورهای غیراسلامی به سمت اسلام خواهیم بود. این نکته مهمی است که باید به آن توجه کنیم و گفتمان اسلامی را گسترش داده و در این گفتمان حالت تدافعی و انفعالی نباید داشته باشیم.
امروز بسیاری از ملت‌ها از وضعیت موجودشان ناراضی هستند؛ کمونیسم به زباله‌دان تاریخ پیوسته و لیبرالسیم در ابعاد مختلف شکست خورده است بنابراین اگر بتوانیم گفتمان اسلامی را به گونه‌ای که هست ارائه دهیم قلب‌ها را فتح کرده‌ایم. قران و احادیث مطالب بسیار ارزشمندی وجود دارد که می‌تواند پرچم معرفی اسلام در سطح جهانی باشد چنانچه یک هزارم آن احادیث و روایاتی که در اسلام وجود دارد مسیحی‌ها داشتند غوغایی به پا می‌کردند اما ما متوجه اهمیت این موضوع و نقشی که ما می‌توانیم در این رابطه داشته باشیم، نیستیم و در این زمینه آن فعالیتی که لازم است انجام نمی‌دهیم. در نتیجه ضرورت دارد به صورت فردی و نیز جمعی در قالب تشکل‌های کوناگون وارد این عرصه جهانی برای تبلیغ اسلام و معرفی فرهنگ غنی اسلامی شویم.
نظر شما