قدس آنلاین- اعظم ذوالفقاری منظری: طراحی برنامه های فرهنگی در جامعه حساسیت خاصی دارد. با اینکه همه ما از هر طبقه ای که باشیم، بزرگ شده و تربیت یافته در هوای یک فرهنگ هستیم، اما خرده فرهنگ ها، تفاوت های فرهنگی و مذهبی، آن هم در شرایطی که به سادگی بر سر مسائل مختلف اجتماعی دچار اختلاف می شویم، دست یابی به اهداف فرهنگی را سخت می کند.

حالا اگر اتفاق فرهنگی در شهری بیفتد که همه گروه ها و اقشار مردمی از آن استقبال کنند، علاوه بر اینکه نشان دهنده وجود اشتراکات فرهنگی بسیار نزدیک به هم در خرده فرهنگ ها است، می تواند نشان دهد که آن اتفاق توانایی گردهم آوردن همه طبقات فرهنگی و اجتماعی را داشته است.

تردیدی نیست که فضای فرهنگی کشور و به خصوص شهرهایی مثل مشهد متأثر از جریان های فکری مختلف است و هرکدام از این جریان ها، برای به دست آوردن جایگاهی فرهنگی در جامعه بر کوس چند قطبی می کوبند.

اما این مردم فصل های مشترک بسیاری دارند که هرچقدر هم طبف های فکری مختلف تلاش کنند، باز هم هرگاه این فصول مشترک خودنمایی کنند، مردم را گردهم می آورند.

یکی از این فصول مشترک دهه فجر است و خاطرات مردمی در سال های پیروزی انقلاب، هنوز در حافظه تاریخی مردم زنده است. بنابراین ایجاد فضایی با حال و هوای روزهای پیروزی انقلاب، می تواند همه قشرهای مردمی را جذب کند.

اجرای بیش از ۱۰ نوع نمایش میدانی

در مشهد این اتفاق صورت گرفته است؛ مشهدی ها در ساختمان قدیمی کارخانه کوکاکولا گردهم جمع شدند و با متولی گری معاونت فرهنگی شهرداری، بخشی از تاریخ و فرهنگ سال های ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی را به تصویر کشیدند و نامش را نمایشگاه «مشهد دوست داشتنی» گذشتند.

این تصویر زنده است؛ بیش از ۹۰ بازیگر حرفه ای و غیرحرفه ای به صورت همزمان در گوشه گوشه این نمایشگاه، مقاطع مختلف تاریخ مشهد را به تصویر می کشند.

محمد جهان پا، کارگردان این بازیگران است و می گوید بیشتر از ۱۰ نوع نمایش به صورت همزمان در نمایشگاه اجرا می شود.

«مشهد دوست داشتنی» شبیه سازی خیابان ها و کوچه های مشهد دهه ۵۰ و حتی سال ها پیش از آن را نمایش می دهد. خیابان ها سنگفرش دارند و قهوه خانه و پارچه فروش و نجار و جگرکی کنار خیابان و مسجد فیل و بسیاری نماهای دیگر، جلوه های مختلفی از تاریخ مشهد را به نمایش می گذارند.

جهان پا می گوید: مهم ترین نمایشی که اجرا می شود در مسجد گوهرشاد است و مربوط به کشتار مردم در این مسجد در ۸۱ سال پیش می شود.

این کارگردان تئاتر مشهدی ادامه می دهد: نمایشنامه خوانی در تماشاخانه، راهپیمایی بانوان مشهدی در ۱۷ دی سال ۵۶، سخنرانی رهبر انقلاب در مسجد، شکنجه های ساواک، تظاهرات مردم و سرکوبی های ژاندارمری، دادگاه شهید هاشمی نژاد از نمایش های مربوط به پیش از پیروزی انقلاب است.

برخی از تئاترهای این نمایشگاه هم مربوط به دوران پس از انقلاب و دهه ۶۰ می شود. مثلا نمایشی که بانوان بازیگر در مسجد اجرا می کنند و بخشی از پشتیبانی از جنگ را نمایش می دهند. آموزش های نظامی در مساجد، کمک های اولیه و توزیع اعلامیه های از جمله نمایش های دیگر است که در غرفه هایی که به عنوان مسجد در نظر گرفته شده اند، نمایش داده می شوند.

استقبال اقشار مردمی

هادی حاجی زاده، مدیر اجرایی نمایشگاه است و استقبال مخاطبان را بیش از تصور توصیف می کند و می گوید: استقبال از نمایشگاه از ۱۵ بهمن بیشتر شد و هرروز بیشتر از ۱۰ هزار نفر بازدید کننده داشته ایم.

وی با بیان اینکه نوشتن طرح نمایشگاه و نحوه اجرای آن حدود یک ماه طول کشید، ادامه می دهد: سال گذشته نمایشگاهی با عنوان «فجر آفرین» در مشهد برگزار شد و در آن مناطق ۱۳گانه شهرداری مشهد توانمندی های خود را به نمایش گذاشتند و این نمایشگاه، توسعه یافته همان است.

حاجی زاده می گوید مخاطب نمایشگاه را خانواده ها تشکیل می دهند. نوع پوشش افرادی که از نمایشگاه بازدید می کردند تقریبا می توانست ما را در حدس طبقه اجتماعی مخاطبان یاری کند. با این حال حاجی زاده اطلاعات دقیق تری از نوع مخاطبان دارد. در بخش های مختلف نمایشگاه، جوانانی حضور داشتند که اطلاعات مخاطبان را ثبت می کردند؛ اطلاعاتی که جامعه آماری دقیق تری از نوع مخاطبی که از نمایشگاه استقبال کرد به دست می دهد.

حاجی زاده با بیان اینکه در پنج روز ابتدایی نمایشگاه اطلاعات حدود ۱۰هزار نفر از مخاطبان ثبت و ضبط شده، می گوید: این اطلاعات پس از پایان یافتن نمایشگاه پالایش می شود و براساس آن بانک اطلاعاتی آن تهیه خواهد شد.

به گفته حاجی زاده تا پایان روز ۲۲ بهمن، بیش از ۱۰۰هزار نفر از این نمایشگاه بازدید کردند و به دلیل درخواست مخاطبان، نمایشگاه تا ۲۵ بهمن تمدید شده است.

زمانش را بیشتر کنید

با این حال نمی شود از کنار حضور پررنگ خانواده ها به سادگی عبور کرد و به آن بی اعتنا بود. این حجم مخاطب در نمایشگاهی که به گفته مهین شاهین پور که یکی از بازدیدکنندگان نمایشگاه است، خیلی هم خوب اطلاع رسانی نشده بود، نشان دهنده نیاز مردم مشهد به تغییر نگاه در تبلیغ و انتقال مفاهیم انقلاب اسلامی است.

شاهین پور مادر دو فرزند است که در بازدید از نمایشگاه به همراه همسر و کودک خردسالش حضور یافته بود. به قدری از دیدن نمایشگاه شعف داشت که در هر جمله ای چندبار «خیلی خوب بود» را تکرار می کرد.

شاهین پور پنج شنبه هم به نمایشگاه می رود تا دختر ۱۰ ساله اش هم بتواند از نمایشگاه بازدید کند. او می گوید: مطمئنم دخترم از دیدن این نمایشگاه خوشحال می شود.

شاهین پور در انتقاد به مسئولان نمایشگاه هم می گوید: زمان برگزاری نمایشگاه در روز کم است، از ۱۶ تا ۹ وقت کمی است. کاش آن را بیشتر کنند.

او ادامه می دهد: کاش نمایشگاه را از اول بهمن شروع کنند و تا آخر این ماه ادامه داشته باشد که با خیال راحت بتوانیم برای بازدید از آن برنامه ریزی کنیم.

سیدعلی موسوی هم با همسر و دو فرزندش از نمایشگاه بازدید می کند و می گوید: نمایشگاه واقعیت های انقلاب را نشان می دهد و برای آگاهی کوچکترها عالی است.

او معتقد است بخشی از تاریخ مشهد در نمایشگاه گنجانده نشده و این را نقطه ضعفی برای نمایشگاه معرفی می کند. موسوی ادامه می دهد: مسجد فیل با نمایی از معماری مساجد امروزی بنا شده و از مجموعه حرم، فقط به صحن مسجدگوهرشاد بسنده شده است.

نمایشگاه «مشهد دوست داشتنی» نمی توان از بکر بودن موضوع آن به سادگی گذشت. مشهد دوست داشتنی می تواند در سال های بعد هم ادامه پیدا کند به شرط آنکه خلاقیت و ابتکار را در طراحی برنامه فراموش نکند و گرفتار مرداب کلیشه ها نشود.