قدس آنلاین - محسن مهرعلیزاده متولد ۱۳۳۰، شهرستان مراغه در استان آذربایجان شرقی است. او از سال ۷۶ تا ۸۰ استاندار خراسان و از ۸۰ تا ۸۴ معاون رئیس دولت اصلاحات و رئیس سازمان تربیت بدنی بوده است. مؤسس جهاد سازندگی و هیئت‌های هفت‌نفره در آذربایجان شرقی، رئیس هیئت‌مدیره و مدیرعامل سازمان عمران کیش، معاون امور نیروگاه‌های سازمان انرژی اتمی، رئیس هیئت‌مدیره و مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری شاهد، رئیس فدراسیون بین‌المللی زورخانه‌ای و معاون صنعتی و بهره‌برداری وزیر صنایع سنگین و عضو هیئت عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران از دیگر سوابق اجرایی وی محسوب می‌شود.
نخستین استاندار دولت اصلاحات در خراسان که هم‌اکنون در اتاق بازرگانی حضور دارد در گفت‌وگو با ویژه‌نامه «قدس» به تشریح ویژگی‌های مرحوم آیت‌الله واعظ طبسی پرداخت و سعی کرد در طول گفت‌وگو خاطره‌هایی از تولیت فقید آستان قدس رضوی بیان کند. وی در این گفت‌وگو خاطرات جالب از جلسات خود با مقام معظم رهبری برای حضور در خراسان رضوی به‌عنوان نمایندۀ دولت در خراسان و جلساتی که به‌صورت منظم با مرحوم آیت‌الله واعظ طبسی برگزار می‌کرد بیان و تأکید کرد: آیت‌الله واعظ طبسی میانه‌روی را به‌عنوان مشی غالب زندگی سیاسی خود در منظر دید همگان قرار داد.
اگر موافق هستید پرسش اول را به نقش آیت‌الله واعظ طبسی در قبل و بعد از پیروزی انقلاب اختصاص دهیم. نظر شما دربارۀ مبارزات ایشان در زمان قبل از انقلاب و خدماتی که پس از انقلاب انجام دادند، چیست؟
ابتدا فرصت را مغتنم می‌شمارم و بار دیگر درگذشت آیت‌الله واعظ طبسی را به خانوادۀ محترم، آقازاده‌ها و سایر بستگان تسلیت عرض می‌کنم. یک سال از درگذشت ایشان گذشت، انگار همین دیروز بود که آیت‌الله واعظ از دنیا رفت. رضوان الهی را برای آن مرحوم از پروردگار متعال مسألت می‌نمایم.
پیرامون سؤالی که مطرح کردید باید بگویم آیت‌الله واعظ طبسی از مبارزان قبل از انقلاب و همچنین از شاگردان حضرت امام خمینی (ره) بودند و به شکل مشخص از دوستان بسیار نزدیک و از همرزمان مقام معظم رهبری بودند. حتی بنده خاطره‌های گذشته ایشان را یکی، دو بار از زبان مقام معظم رهبری شنیدم.
وقتی که از طرف دولت به‌عنوان استاندار تعیین شدم و بنا بود مأموریت خود را آغاز کنم، خدمت مقام معظم رهبری رسیدم که اگر توصیه‌ای، نظری، فرمایشی دارند، ارائه دهند تا استفاده کنیم. رهبر انقلاب به مبارزات آیت‌الله واعظ طبسی اشاره کردند و بر مبارزات ایشان قبل از انقلاب و خدماتی که بعد از انقلاب در استان انجام دادند تأکید کردند و آیت‌الله واعظ طبسی را از چهره‌های اثرگذار قبل و بعد از انقلاب معرفی و بر همراهی، همکاری و تعامل با ایشان (آیت‌الله واعظ طبسی) توصیه کردند.
به‌هرحال بنده به‌عنوان نمایندۀ دولت باید در استان حاضر می‌شدم و آیت‌الله واعظ طبسی هم نمایندۀ مقام معظم رهبری بودند؛ بر این اساس، شرط عقل، تدبیر و حفظ وحدت در نظام جمهوری اسلامی ایران این بود که این مسائل رعایت شود؛ بنابراین ما توصیه‌ها را جدی گرفتیم. همچنین به یاد دارم ایشان در خصوص مبارزه‌های قبل از انقلاب آیت‌الله واعظ، نقش او در پیروزی انقلاب، نقش او در اوج انقلاب (اواخر سال ۵۶) و اوایل سال ۵۷ نکاتی فرمودند. در مشهد راهپیمایی‌های زیادی انجام می‌شد، ازاین‌رو آیت‌الله واعظ طبسی حضور فعال در مبارزات داشتند به‌طوری‌که در رأس روحانیونی که در مشهد فعال بودند، دیده می‌شدند. ضمن اینکه مرحوم واعظ طبسی در شکل دادن ذهن و فکر جوانان انقلابی در خراسان، برگزاری کلاس‌های درس موعظه و جمع کردن جوانان و بسیج کردن نیروها در خراسان نقش ویژه‌ای ایفا کردند.
آیت‌الله واعظ طبسی نیمی از عمر بابرکت خود را صرف مبارزه برای پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی کردند و پس از پیروزی انقلاب نیز همواره در کنار انقلاب ماندند و به مجاهدت‌های خود ادامه دادند.
ایشان راه میانه‌روی را به‌عنوان مشی غالب زندگی سیاسی خود در منظر دید همگان قرار داد. بنده هم در دورانی که به‌عنوان استاندار خراسان در آن خطه به خدمت مشغول بودم، ضمن آشنایی بیشتر با فضایل و ویژگی‌های شخصیتی آن عالم مجاهد، از همراهی‌های ایشان بهره بردم.
آقای مهندس به شناخت خود از مرحوم آیت‌الله واعظ طبسی پرداختید، با توجه به شناختی که از تولیت فقید پیدا کردید نحوۀ مدیریت ایشان در آستان قدس رضوی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ به‌عبارت‌دیگر، شاخص‌های مدیریتی آیت‌الله واعظ چه بود؟
ابتدا باید به یک نکته اشاره کنم، اینکه بنده معمولاً اعمال مدیریت دقیق، روشن و همه‌جانبه را در بعضی از روحانیون دیده‌ام و در آیت‌الله واعظ طبسی به شکل ویژه‌ای مشاهده کردم؛ همین روحیات را در جناب آیت‌الله هاشمی رفسنجانی که اخیراً به رحمت خدا رفته‌اند، می‌دیدم.
آیت‌الله واعظ طبسی در مدیریت بسیار جدی، منظم، دقیق و روشن بودند. به یاد دارم چندین بار با هم در مورد مسائل مختلف ازجمله نظم استان و زوار با هم صحبت می‌کردیم؛ ایده‌های خیلی جالبی داشتند به‌ویژه در خصوص اینکه نظم، انضباط، امنیت در استان و امنیت زوار چگونه تأمین شود.
ایشان در همین راستا مثال‌های می‌زدند، مثلاً در خصوص نقشی که مردم می‌توانند انجام دهند نکاتی مطرح می‌کردند. دیدگاه‌ها و نظرات آیت‌الله واعظ در خصوص مسائل مختلف بسیار روشن ارائه می‌شد و به نظر بنده از نظم، انضباط و دیسیپلین خاص برخوردار بودند. آیت‌الله واعظ حد و حدود در شرح وظایف را رعایت می‌کردند به شأن و شئون افراد احترام می‌گذاشتند.
آقای مهرعلیزاده، فعالیت آستان قدس در حوزۀ مسائل اقتصادی و خدماتی که در دوره مرحوم آیت‌الله واعظ انجام داد چه بود؟
توجه داشته باشید که آستان قدس امکانات بسیار وسیعی دارد؛ ازاین‌رو هم در بعد عمرانی و هم در بعد صنعت و اقتصاد فعالیت بسیار خوبی انجام شد. به خاطر دارم یکی از اهرم‌های تقریباً وزین در مسائل اقتصادی و تولیدی خراسان در دوره‌ای که بنده در استان به‌عنوان نمایندۀ دولت حضور داشتم، مراکز تولید آستان قدس در حوزه‌های مختلف اعم از کشاورزی، تولیدی، صنعتی و سایر جنبه‌های اقتصادی دیگر بود؛ اما این نباید به این منزله تلقی شود که ایشان دخالت می‌کردند، ایشان به طور مستقیم هرگز دخالت نمی‌کردند.
یعنی ایشان هیچ اعمال نظری نمی‌کردند؟
به یاد ندارم ایشان یک کلمه در خصوص مسائل اقتصادی صحبتی کرده باشند، چراکه ما هر هفته با هم جلسۀ دوساعته برگزار می‌کردیم و بخش‌های اقتصادی که تحت نظر قائم‌مقام تولیت بود فعالیت‌ها را انجام می‌دادند؛ البته آنجا نه دولتی بود که بخواهد با قوانین دولت اداره شود و نه خصوصی که یک نفر مالک باشد و بخواهد اعمال نظر کند، اما بااین‌حال همین مرکز بخشی از فعالیت‌های استان را در بر می‌گرفت.
شما اذعان داشتید حتی مرحوم آیت‌الله طبسی وارد مسائل اقتصادی نمی‌شدند و فعالیت‌ها توسط قائم مقام انجام و به ایشان گزارش داده می‌شد، بااین‌وجود چرا در زمان حیات خود به اشرافیگری متهم می‌شدند؟
بنده از نزدیک با زندگی و روحیات ایشان آشنا شده بودم، برخلاف آنچه تبلیغ می‌شد ایشان حقیقتاً زندگی ساده‌ای داشتند. البته باید بگویم قبل از انقلاب مرحوم واعظ طبسی تفاوتی با دیگران داشتند، این تفاوت هم به خاستگاه خانوادگی و اجتماعی ایشان برمی‌گردد. ایشان در یک خانواده مرفه حضور داشتند، اما هیچ‌گاه اشرافی عمل نکردند و حقیقتاً زندگی خیلی ساده و معمولی داشتند. برای مرحوم آیت‌الله واعظ طبسی رعایت چارچوب‌ها و احترام متقابل به افراد مهم بود. آدم متظاهری نبود که بخواهد خود را ساده‌زیست نشان دهد و مصنوعی عمل کند.
درعین‌حال که زندگی معمولی و ساده‌ای داشتند، در لباس پوشیدن، راه رفتن، برخورد کردن و احوال‌پرسی چارچوب مشخص را رعایت می‌کردند و این اصلاً به‌منزلۀ اشرافیگری او نبود، بلکه تربیت خانواده بود.
جالب آنکه بنده تا آنجایی که اطلاع داشتم آیت‌الله واعظ طبسی ریالی از درآمدهای آستان قدس که از نظر قانونی و شرعی متعلق به تولیت است را به نفع خود استفاده نکرد و هزینۀ آن را صرف حسینیه و ساخت کتابخانه کرد.
آقای مهندس، شما ۴ سال در خراسان حضور داشتید، آیا خاطره‌ای از مرحوم واعظ طبسی دارید؟ در جلساتی هم که با یکدیگر برگزار می‌کردید چه نکاتی مطرح می‌شد؟
خاطره با ایشان خیلی زیاد دارم. اول این را بگویم که تعامل آیت‌الله واعظ طبسی با دولت اصلاحات بسیار خوب بود. ازاین‌جهت می‌گویم بسیار خوب که دولت اول اصلاحات بود و علی‌القاعده مرحوم آیت‌الله واعظ طبسی در جرگۀ اصلاح‌طلبان قلمداد نمی‌شد، ایشان شخصیت مستقل و جداگانه‌ای داشتند و عده‌ای هم در مخالفت با ایشان توقع داشتند اختلافاتی پیش بیاید؛ اما هم بنده و هم ایشان به‌عنوان نمایندۀ دولت و نماینده ولی فقیه در استان سعی کردیم همکاری‌های خوبی با یکدیگر داشته باشیم. در جلسات اول که با یکدیگر صحبت کردیم بنده به وظایف خود اشاره کردم و گفتم به‌عنوان نمایندۀ دولت چنین وظایف و از چنین جایگاهی برخوردارم و شما نیز نمایندۀ محترم ولی فقیه هستید و از وظایف و جایگاهی برخوردار هستید.
ایشان گفتند مطمئن هستم اگر به حیطۀ هم تعارضی نداشته باشیم طبیعی است اختلافی پیش نمی‌آید؛ ازاین‌رو موافقت شد هرکس کار خود را به‌صورت مطلوب انجام دهد و هر هفته جلسه‌ای خواهیم گذاشت و هماهنگی‌ها را درصورتی‌که اختلافی پیش آمد انجام می‌دهیم.
به یاد دارم ایشان ۴ کلمه عنوان کردند و هیچ‌وقت کلمات ایشان را فراموش نخواهم کرد. آیت‌الله واعظ طبسی فرموده بودند: آقای مهرعلیزاده به شما قول می‌دهم در طول مدیریت شما در استان هیچ‌گونه تعارض، تداخل، تزاحم و تضادی از ناحیۀ من و اطرافیانم نسبت به جنابعالی و دولت در اینجا (خراسان) نخواهید دید و اگر شما هم مطلبی را احساس کردید این شمارۀ مستقیم دفترم است، خودتان شخصاً تماس بگیرید و بدون واسطه با من در میان بگذارید. خدایی هم هرگز چنین اتفاقی رخ نداد و من در طول ۴ سالی که در خراسان حضور داشتم هفته‌ای یک جلسۀ منظم با یکدیگر برگزار می‌کردیم، صحبت‌ها هم در جلسات بیشتر رفاقتی و دوستانه بیان می‌شد و حقیقتاً ایشان در جلسات گله و گله‌گذاری از اقدامات نمی‌کردند و ما با همان پیمانی که با هم بستیم عمل کردیم و بنده به‌عنوان نمایندۀ دولت و ایشان به‌عنوان نمایندۀ رهبر انقلاب با اختیار کامل و بااقتدار کار کردیم.
علی‌رغم اینکه برخی تصور می‌کردند اختلاف‌هایی پیش خواهد آمد، اختلافی که پیش نیامد هیچ، زمانی که بنده می‌خواستم در دولت دوم اصلاحات در جایگاه معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان تربیت بدنی حضور پیدا کنم جلسه‌ای مشترک (بنده و مرحوم واعظ طبسی) با مقام معظم رهبری در خراسان داشتیم. ایشان به مقام رهبری فرمودند: ما از شما می‌خواهیم از رئیس‌جمهور بخواهید یک دورۀ دیگر آقای مهرعلیزاده اینجا حضور داشته باشند و تهران نروند؛ به خاطر اینکه مابعد انقلاب، این دوره، دوره‌ای آرام، پرتحرک و پرتعامل بود و انصافاً هم از مسائل عمرانی و هم توسعۀ سرمایه‌گذاری پرکارترین دوران را در این زمان داشتیم و بیشترین همکاری بین مدیران استان با هم شکل گرفت، دعوایی نبود و توجه به کار بود (این گفته‌های مرحوم واعظ طبسی بود). اما چون تعیین شده بود که دیگر من باید در معاونت رئیس‌جمهور حضور داشته باشم نظر ایشان قابل عمل نبود.
* این مطلب در ویژه نامه «یار صادق انقلاب» به چاپ رسیده که به مناسبت نخستین سالگرد ارتحال آیت الله واعظ طبسی توسط روزنامه قدس منتشر شده است.
*جهت دریافت ویژه نامه اینجا کلیک کنید
نظر شما