درخت سرو چهار هزار و ۵۰۰ ساله ابرکوه در طول عمر خود شاهد حوادث تلخ و شیرین زیادی بوده و گویی در نخستین لحظه با بیننده زبان به سخن می گشاید و حکایت عمر طولانی خود را همراه با ترنم مرغابی که در گرو شاخسار پر پیچ و خمش نهاده اند، بازگو می کند.

حمدالله مستوفی هم در کتاب «نزهت القلوب» که به سال۷۴۰ هجری قمری تالیف شده است درباره درخت سرو ابرکوه آورده است، در آنجا سروی است که در جهان شهرتی عظیم دارد چنانچه سرو کشمیر و بلخ شهرتی داشته واکنون این از آن بلندتر و بزرگتر است .

برخی مورخین معتقدند نهال این درخت را «یافث» پسر نوح کاشته است و درخت سرو ابرکوه از نوع سروهای مدیترانه ای است و ارتفاع این درخت ۲۵ متر، دور تنه آن ۱۱ و نیم متر  است.

این درخت در سال ۸۶ به عنوان سومین اثر طبیعی ایران در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و همچنین به عنوان یک اثر طبیعی در سال۱۳۸۲ به تصویب شورای عالی حفاظت محیط زیست کشور رسید.

سرپرست اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان ابرکوه می گوید: سرو ۴۵۰۰ ساله مسن‌ترین موجود زنده ایران  و دومین درخت کهنسال و ارگانیسم زنده جهان است.

  عباس قدیریان بیان می کند:  سرو ابرکوه یا ابرقو که با نام «پارسیک» نیز شناخته می‌شود، در قسمت جنوب غربی شهر ابرکوه واقع شده و شهرت و اهمیت تاریخی به این شهر داده است.

وی ادامه می دهد: این درخت ۴۵۰۰ ساله، پس از قله دماوند در تهران و چشمه‌های آبسورت در مازندران، سومین اثر طبیعی ایران است که در فهرست میراث ملی طبیعی به ثبت رسیده است و نکته قابل توجه این است که این درخت یک موجود زنده است و می‌توان آن را اولین موجود زنده طبیعی ثبت شده در فهرست آثار طبیعی کشور خواند.

وی بیان می کند:  در اوایل سال ۲۰۱۰ میلادی، روزنامه چاینادیلی در گزارشی ویژه، نام ۱۰ درخت کهنسال دنیا را اعلام کرد که در میان آن‌ها، «سرو ابرکوه» با بیش از ۴۵۰۰ سال قدمت در استان یزد و شهرستان ابرکوه، در رده دوم این لیست به چشم می‌خورد و به‌عنوان دومین ارگانیسم زنده روی زمین معرفی شد.

به گفته‌ وی، ««مسوسلاه» در کوهستان‌های کالیفرنیای آمریکا با سنی معادل ۴۸۰۰ سال کهنسال‌ترین میراث طبیعی دنیا قرار گرفته است، درختی به نام «آلرک» در پارک ملی شیلی با ۳۶۰۰ سال عمر در ردیف سوم و درخت سروی به نام «سناتور» با ۳۴۰۰ سال عمر در پارک ملی فلوریدا در رده چهارم قرار دارند.

قدیریان خاطرنشان کرد: البته چند سال پیش دانشمندان کشور ژاپن و روسیه پس از بازدید از «سرو ابرکوه» عمر آن را تا ۸۰۰۰ سال تخمین زدند اما الکساندر روف، دانشمند روسی عمر این درخت را بین ۴۰۰۰ تا ۴۵۰۰ سال برآورد کرده است.

سرو و نماد ایرانی

وی یادآور می شود: جالب است بدانید که مارکوپولو در خاطرات سفرش به ایران می‌نویسد: «یکی از چند سروی که در ایران دیده‌ام سرو خوش بالای ابرکوه است که هم‌چون آبشاری سبز از آسمان روی زمین تنیده ابرکوه فرو می‌آید و از هر طرف که وارد ابرکوه شویم سرو کهنسال و پرطراوت مانند چراغ دریایی سبزی ما را به بندر دریای کویر و خورشید تابان فرا می‌خواند.»

وی با اشاره به اینکه  نماد سرو به‌عنوان یکی از نمادهای مهم در ایران باستان شناخته می‌شود و در نگاره‌ها و آثار باستانی مانند حجاری‌های دوره هخامنشی در تخت جمشید، نماد درخت و به طور خاص، سرو آورده شده است ادامه می دهد:  سرو ابرقو، این نگین سبز کویر ایرانیان در همه جهان به‌عنوان نمادی از زندگی و زیبایی، معرفی شده است.

وی یادآور می شود: در پارچه‌بافی‌ها و هم به گونه‌ای گیاه، درخت و همان سرو خمیده که بعدها در فرهنگ ایرانی ترمه نامیده شده، دیده می‌شود.

سرو ابرقو در دیگر هنرهای ایرانی نیز به چشم می‌خورد به‌نحوی که مینیاتور بهترین مجال برای شناسایی این درخت کهنسال است که به شکلی منحصر به فرد در آثار هنرمندان این مرز و بوم جلوه کرده است.