متولد  دی ۱۳۷۲  در تهران است و پژوهشگر در زمینهٔ عنکبوت‌ها. این محقق جوان تألیف کتاب "راهنمای میدانی عنکبوت ها و عقرب های ایران" که نخستین کتاب راهنمای میدانی عنکبوتیان در خاورمیانه است  را در کارنامه تحقیق خود دارد. علاوه بر این از این محقق چندین مقاله در نشریات معتبر بین المللی به چاپ رسیده است. او مسئول هماهنگ کنندهٔ بانک اطلاعاتی ایران در پروژهٔ کاتالوگ عنکبوت‌های جهان در موزهٔ تاریخ طبیعی برن (سوئیس) بوده و همچنین در مدیریت بانک اطلاعاتی عنکبوت‌های ایران نیز همکاری دارد.با این محقق و عنکبوت شناس گفت و گویی انجام داده ایم که می خوانید.

 چرا سراغ تحقیق درباره عنکبوت ها رفتید؟

این علاقه بر می گردد به دوران کودکی و علاقه وسیع من به دنیای طبیعی و موجودات زنده، و از میان آن ها به طور ویژه عنکبوت ها. این علاقه سبب شده بود که  بخش قابل توجهی از تفریحات من به جمع آوری عنکبوت ها و نگهداری آن ها در ظرف های مرباخوری سپری شود. اما در دوره دبیرستان بود که به طور اتفاقی گونه ای از عنکبوت ها را پیدا کردم که از نظر پزشکی دارای گزشی خطرناک بود، و از قضا گزارشی از حضور آن از ایران وجود نداشت. پیدا کردن این گونه و تشویق های دبیر زیست شناسی ام در آن سال ها باعث شد تصمیم بگیرم برای مطالعه جدی پراکنش و طبقه بندی عنکبوت های ایران، وارد رشته‌ زیست‌شناسی جانوری در دانشگاه تهران بشوم.

آیا رتیل ها گروهی از عنکبوت ها هستند؟

نه، رتیل ها به راسته ای مجزا از عنکبوت ها تعلق دارد ولی هر دو در رده عنکبوتیان رده بندی می شوند. رتیل ها تفاوت های مشخصی با عنکبوت ها دارند، که از میان آن ها می توان به شکم بندبند و نبود غدد ابریشم و زهر در رتیل ها اشاره کرد؛ همانطور که گفتم، رتیل ها غدد زهر ندارند ولی در صورت آلوده بودن اندام های گزنده آن ها، ممکن است عفونت های ثانویه در فرد بوجود بیاید.

مردم عموماً از عنکبوت می ترسند این ترس ناشی از چیست و چرا ما از خیلی از حشرات نمی ترسیم اما از عنکبوت ها می ترسیم؟

اگر یک عنکبوت بتواند یک رشته تار ابریشم به قطر یک مداد تولید کند، با آن رشته می توان یک بویینگ ۷۴۷ در حال سرعت را متوقف کرد. این استحکام و در عین حال ارتجاع پذیری بالا سبب شده است تا از این ابریشم در ساخت جلیقه های ضد گلوله هم استفاده شود. همچنین، از ابریشم عنکبوت ها که تا حدود ضد باکتری و ضد قارچ نیز هستند برای مصارف دیگری مثل تولید زخم بخش مهمی از این ترس غیر منطقی است؛ بر اساس تحقیقاتی که انجام گرفته است، ۵۰ درصد بانوان و ۱۶ درصد آقایان عنکبوت هراسی غیر منطقی یا آراکنوفوبی دارند. ترس از عنکبوت ها چه برای کودکان و چه برای بزرگسالان غریزی نیست، به این معنی که افراد با ترس از عنکبوت به دنیا نمی آیند، بلکه بر اثر شرایط محیطی این احساس بوجود می آید. علاوه بر این، ثابت شده است ما انسان ها از فرم های زاویه دار خوشمان نمی آید و اشکال انحنا دار را ترجیح می دهیم، که پاهای عنکبوت ها حالت زاویه دارد؛ همچنین عنکبوت ها سریع حرکت کرده، بدنی پشمالو داشته و عمدتاً رنگبندی تیره ای دارند که در مجموع می شود شمایلی ترسناک از نظر برخی از افراد داشته باشند.

 برای شما به عنوان محقق شگفتی های عنکبوت در چیست؟

یکی از شگفت انگیز ترین وجوه زندگی این جانوران که قدمت فسیلی شان به بیش از ۳۸۰ میلیون سال پیش و قبل از زمان دایناسورها باز می گردد ابریشم آن هاست، که یکی از قویترین مواد موجود در طبیعت است، و در عین حال بسیار کشسان و سبک است: تخمین زده می شود که اگر یک عنکبوت دور کره زمین را تاری بتند، وزن آن رشته کمتر از ۵۰۰ گرم خواهد بود و اگر یک عنکبوت بتواند یک رشته تار ابریشم به قطر یک مداد تولید کند، با آن رشته می توان یک بویینگ ۷۴۷ در حال سرعت را متوقف کرد. این استحکام و در عین حال ارتجاع پذیری بالا سبب شده است تا از این ابریشم در ساخت جلیقه های ضد گلوله هم استفاده شود. همچنین، از ابریشم عنکبوت ها که تا حدود ضد باکتری و ضد قارچ نیز هستند برای مصارف دیگری مثل تولید زخم های بخیه نیز استفاده شده است. نکته دیگر مربوط به این است که عنکبوت ها چه قدر از هم متفاوت هستند. تاکنون در سطح جهانی بیش از ۴۶ هزار نوع متفاوت از عنکبوت شناخته شده ولی تخمین زده می شود که آمار واقعی گونه های چیزی بین ۸۰ هزار تا ۱۲۰ هزار گونه باشد؛ و این یعنی تنوع عظیمی در رفتار، ظاهر، نحوه زندگی و غیره.

چه نیازی است به حضور عنکبوت ها در طبیعت؟

اگر عنکبوت ها نباشند شاید حیات بر روی این سیاره به این شکل که امروزه مشاهده می کنیم ادامه پیدا نکند و قحطی انسان ها را از بین ببرد، چرا که عنکبوت ها کنترل کننده مهم جمعیت حشرات هستند. جالب این است که بدانید تخمین زده می شود عنکبوت های جهان هر ساله به اندازه وزن مردم بریتانیا حشره مصرف می کنند! حالا حساب کنید اگر این کنترل جمعیت حشرات انجام نشود چه وضعیتی پیش می آید؟ همچنین، امروزه کاربردهای احتمالی زهر عنکبوت ها برای درمان بیماری هایی مثل سرطان موضوعی مورد پژوهش است؛ با توجه به این که هر گونه عنکبوت ترکیب زهر منحصر به فردی دارد، وقتی گونه ای منقرض می شود دسترسی انسان به نوعی ترکیب خاص در زهر آن گونه یا نوعی ابریشم ویژه را نیز از بین می برد.

همه عنکبوت ها زهر دارند؟

به استثنای تعداد محدودی، سایر عنکبوت ها زهرآگین هستند اما عموماً برای ما خطری ندارند و از این زهر تنها برای شکار استفاده می کنند. از بین ۴۶ هزار گونه عنکبوت شناخته شده در سطح جهان تنها حدود ۲۰۰ گونه هستند که برای انسان خطرناک هستند و می توانند با زهر خودشان انسانی را بکشند. البته این خطرناک بودن هم در بعضی موارد اتفاقی است؛ به طور مثال گونه ای از عنکبوت های استرالیایی با نام علمی Atrax robustus وجود دارد که در صورت گزش و عدم رسیدگی ظرف چند ساعت انسانی را می کشد، در حالی که بر روی گربه ها بی اثر است! در ایران هم ۷ گونه عنکبوت خطرناک شناسایی شده که پنج گونه عنکبوت های بیوه هستند که در بیشتر در دشت های استپی و دشت هایی با پوشش خشک زندگی می کنند  و با انسان هم به لحاظ مکان زندگی در تماس نیستند، ولی ۲ گونه دیگر مربوط به عنکبوت های منزوی بوده که یکی از آن ها حتی در محل های سکونت انسان ها نیز یافت می شود.

از کشفیات اخیر عنکبوت های ایران نیز بگویید.

در سال های اخیر گونه های جدید بسیار جالبی پیدا کردیم که از بین آن ها شاید جالب ترین، گونه ای بود که دو سال قبل در جزیره قشم موفق به کشف آن شدم. محلی که این گونه را پیدا کردم در یک مرجان در ناحیه ای جزر و مدی پیدا بود. اسمی را که برای این گونه انتخاب کردیم مرموز و رمزآلود است. این گونه در حفره های مرجانی زندگی می کند و قبل از بالا آمدن آب دریا در دهانه حفره ای که در آن زندگی می کند تار می تند و خودش در زمان بالا آمدن آب در آن حفره زندگی می کند و باعث عایق شدن حفره می شود و بعد که آب پایین رفت بیرون می آید و از سخت پوستان کوچک دریایی تغذیه می کند؛ جالب است که نزدیک ترین خویشاوند این گونه در کشور کره و با بیش از ۶ هزار کیلومتر فاصله زیست می کند! از میان گونه های جالب توجه گونه جدیدی بود که چند ماه گذشته بر اساس نمونه ای که از استان خوزستان جمع آوری شد توصیف کردم، که با پاهای باز جثه ای در حدود ۱۳ سانتی متر دارد.