به گزارش قدس آنلاین به نقل از خبر آنلاین، ازدیدگاه اقتصاد دانان برای رفع بحران های اقتصادی ،تزریق سرمایه، درمان صحیح و کارآمدی نمی باشدمسئله اساسی در مقابله با حل بحران های اقتصادی نحوه ی مقابله و مقاومت در برابر چالش ها  وحوزه معیشت اقتصادی است که به فرموده ی رهبر،اقتصاد مقاومتی نامیده شده است.هرچند راه حل پیش روطیف گسترده ای از مسائل و مشکلات جامعه را در بر می گیرد. قناعت در بطن جامعه به ویژه رویارویی با چالش های اقتصادی و مشکلات عدیده ی آن که همواره پیکره جامعه را با آسیب ها و مشکلات اساسی مواجه کرده است؛بیشتر نمود پیدا می کند. این مقاله درصدد است که از یک سو به تبیین واژه ی قناعت و آثار آن در زندگی فردی و اجتماعی افراد و از سوی دیگر ارتباط قناعت  با اقتصاد مقاومتی بپردازد.

2.ضرورت مسئله

اصلاح الگوی مصرف و مدیریت بهینه ی منابع یکی از روش ها و کارکردهای مهم در برخورد با پدیده ی غیر صحیح مصرف گرایی در جامعه ی امروز است ..همچنین در جهت تحقق سیاست کارآمد و الگوی عملی ومناسب اقتصاد مقاومتی نیاز به تقویت فرهنگ قناعت وتبیین و پیاده سازی آن در جامعه ی اسلامی است زیرا بدون ترویج قناعت و ذکر آثاروضرورت ها ی آن راهی به سوی اقتصاد مقاومتی  پیدا نخواهیم کرد.اقتصادی که همراه با مقاومت، استقامت و پیاده سازی تعریف و الگوی صحیح  قناعت نباشد همواره رشد و پیشرفتی نخواهد داشت ونمی توان انتظار داشت که در اثر تعامل با کشورهای پیشرفته و واردات بی رویه ی کالاها به ویژه کالاهای غیر ضروری که در دهه های اخیر سبب مصرف گرایی و تجمل گرایی بی حدوحصر شده است جامعه ای مطلوب با عدالت اقتصادی برابرداشته باشیم.

3.پیشینه ی تحقیق                                                                                                     

پیشینه موضوع در مقالات را به شرح ذیل می توان گزارش نمود :

.مقاله ای باعنوان جایگاه فرهنگ قناعت(اقدام و عمل) و کارکردهای آن در تبیین و تحکیم مبانی اقتصادمقاومتی از نگاه تعالیم اسلامی نوشته ی دکتر  فیض اله اکبری دستک که در این مقاله رابطه ی قناعت و اقتصاد مقاومتی از منظر قرآن،احادیث،روایات و کلام امیرالمونین مورد بررسی قرار گرفته است.

2.همبستگی قناعت و آرامش روان از منظر امام علی علیه السلام در نهج البلاغه نوشته ی ابراهیم کلانتری-لیلاجنتی

 3.نقش اساسی مصرف(قناعت) در اقتصاد مقاومتی (جمال میریان،کیهان) که نوسینده در این مقاله سعی کرده است نقش مدیریت مصرف را در تحقق اقتصاد مقاومتی بر اساس آموزه های وحیانی اسلام تبیین کند.دراین بین مقاله ای با عنوان رابطه ی قناعت واقتصاد مقاومتی از دیدگاه نهج البلاغه یافت نشد.

4.مفهوم شناسی

4-1 معنای لغوی قناعت

معنای لغوی قناعت در فرهنگ های مختلف به قرار زیر آمده است:

خرسندی، خرسند بودن به قسمت خود، بسنده کردن به مقدار نیاز، صرفه جویی، خشنودی نفس به آنچه از روزی و معاش قسمت او می شود. (دهخدا، لغت نامه، واژه قناعت)قناعت یعنی رضا دادن به سهم خویش.( ابن منظور، لسان العرب، ماده قنع)قناعت وقوف به حد قلّت و کفایت و قطع طمع از طلب کثرت و زیادت. (مصباح الهدایه، 1373، ماده قنع)اکتفا به مقدار ناچیز از وسایل زندگی در حد ضرورت و نیاز. (2 حسین راغب اصفهانی، مفردات قرآن، ماده قنع)قناعت یعنی راضی شدن به مقدار اندکی از بخشش. (ابن اثیر، النهایة، چاپ اسماعیلیان، قم، )

گاه برای فهم معنای بیشتر وبهتر یک واژه می توان به معنای واژه ی متضاد آن رجوع کرد. حرص وطمع دو واژه ای هستند که درمقابل صفت قناعت بکار می روند و به معنای زیاده روی و زیاده خواهی بیش از مقداروتوان مورد نیاز است که درمقابل قناعت به معنای کمترین مقدار مورد نیاز در حد کفایت زندگی ،اکتفا کردن و قطع طمع از زیاده خواهی و اعتدال ومیانه روی  است.

4.تعریف اقتصاد

یکی ازمعانی اقتصاد در لغت میانه روی و پرهیزاز افراط و تفریط است. اقتصاد در لغت  از ریشه ی قصد و به معنای  استوار داشتن راه است ونیز به معنای اعتدال و میانه روی است(راغب اصفهانی،1412ق،ج1)

اقتصاد دانشی است که با درنظرگرفتن کمبود کالا وابزارتولید ونیاز های نامحدود بشری به تخصیص بهینه کالاها وتولیدات می پردازد.امام  علی علیه السلام هم درتعریف اقتصاد می فرماید: در مصرف آنچه بدست آوردی نیکو عمل کن زیرا تلاش بی اندازه برای دنیا منجر به تاراج رفتن اموال می شود.بپرهیز از آن که مرکب طمع ورزی تورا به سوی هلاکت به پیش راند. امام در نامه ی 31 نهج البلاغه می فرمایند در طلب روزی حریص نباشید و به دو کلمه ی خفُّض وأجمل به معنای آرام بودن و راه اعتدال پیش گرفتن اشاره کرده اندواین فرمایش امام مغایرتی با تلاش و کوشش ندارد بلکه منظور همان معنای اصلی اقتصاد یعنی اعتدال ومیانه روی است.زیرا چه بسا تلاش و کوشش فراوان در زندگی افراد منجر به  به نابودی شده است چراکه سبب شده است تمام توجه انسان تنها به یک بعد از ابعاد وجودی انسان جلب شود .شبیه این مضمون درحدیثی از پیغمبر اکرم صل الله علیه آمده است:(اجملو فی طلب الدنیا فانّۀ کلا میّسِر لما خُلق له )در طلب دنیا میانه رو باشید،چراکه به هرکس هر آنچه مقدر شده است داده می شود.(پیام امام،مکارم،ج2)

4-1اقتصاد مقاومتی

تعریف کامل و جامع از اقتصاد مقاومتی را خود رهبر فرزانه انقلاب ارائه داده اند((اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که در شرایط فشار،در شرایط تحریم،در شرایط دشمنی ها و خصومت ها ی شدید می تواند تعیین کننده ی رشد و شکوفاییکشور باشد)) به عبارتی مقاومت در برابرتمام برنامه ها و تحریم های دشمن و همچنین مقاومت در برابر الگوها ی نادرستاقتصادی در جامعه وارائه ی راهکارها و پیشنهاد های مطلوب در جهت رشدوشکوفایی و استقلال اقتصادی کشور است.اقتصاد مقاومتی یعنی شناخت هرچه بیشتر حوزه های  فشار و تقابل با اقتصادمنفعل مصرف کننده بودن ونیز ترغیب افراد جامعه به مشارکت هرچه بیشتر در فعالیت ها ی اقتصادی در جهت پیشبرد اهداف توسعه و پیشرفت کشور وعدم وابستگی به سایر کشورهای پیشرفته ی جهان می باشد. امام علی علیه السلام درفرازی ازخطبه ی 122 می فرمایند:  «هرگاه احساس کنیم  چیزی با عث جمع پراکنده ی ما می شود وبوسیله آن به هم نزدیک می گردیم و باقیمانده پیوندها درمیان خود را محکم می سازیم،به آن علاقه نشان می دهیم.»

حال درجامعه کنونی وباوجود تمام مشکلات و تحریم های اقتصادی از جانب دشمنان همه ی افراد یک جامعه به ویژه در رأس آن دولتمردان باید تمام آرا و افکار خود را در گوشه ای نهاده و باوجود تمام اختلاف های عقیدتی،علمی ومدیریتی در زمینه ی بحران های اقتصادی کشورو پیشبرد اهداف اقتصادی نظام اسلامی ، وحدت وجودی پیدا کرده و با اتکابر مقاومت و عزت نفس و نیروهای جوان کشور به حل مشکلات و بحران ها بپردازند

ازطرفی چنین مقاومتی چه بساموجب تعالی و خلاقیت انسان ها می شود وبی شک در مقوله ی اقتصادی منجربه مصرف وبهره وری صحیح منابع اقتصادی کشورو مدیریت وکنترل صحیح آنها می شود.

در تفسیر قناعت تعبیرات مختلفی در منابع لغت و سخن بزرگان آمده است که تضادی باهم ندارند. بعضی قناعت را به معنای رضایت به آنچه خدا به انسان داده تفسیر کرده اند و برخی به راضی بودن به کمتر از نیازها و عده ای رضایت به حداقل زندگی و گاه گفته اند قناعت آن استکه انسان در برابرآنچه خدا به او داده است خشنود باشد و بیش از آن را طلب نکند و این همان حقیقتی است که بسیاری از بارها را از دوش انسان بر می دارد (پیام امام ،مکارم،،ج 13ص753) در کلام امیرالمؤمنین آمده است «القناعه مالُ لا ینفدُ»(دشتی،1،ح 57)«قناعت مالی است که هرگز تمام نمی شود»در تعریف جامعی از قناعت می توان گفت:حالتی است که انسان با داشتن حداقل ضروریات زندگیمی سازد و به دنبال زرق وبرق و اضافاتی که فکرو وقت انسان را پیوسته به خود مشغول می دارد و آلوده ی انواع محرمات می کند نمی رود.داشتن این روحیه به منزلت ثروت پایان ناپذیر است؛چراکه انسان را از تمام ثروت های دنیا بی نیاز می سازد.

ت (پیام امام،مکارم،ج12،ص357)

6.اهمیت و ضرورت قناعت از دیدگاه نهج البلاغه

ضرورت هر موضوع و مسئله ای به معنای بیان علل نیاز و حاجت نسبت به بیان آن موضوع می باشد.واژه ی قناعت همواره در کنار اقتصاد،مال و ثروت کاربردی خاص  و حائز اهمیت داشته است به گونه ای که می توان یکی از ضرورت های رسیدن به فضیلت را مقاومت دانست

«والتقلل ولا توسل»(دشتی،1،حکمت396) »قناعت به مقدار کم آری ولی دست نیاز به سوی دیگران دراز کردن نه» روشن است که اگر انسان در زندگی قانع باشد هرگزنیاز ندارد که هر کسی سرخم کند،تملق بگوید و عزت و کرامت خود را پایمال سازد ولی اگر قناعت در زندگی فراموش شود و انسان میل به زندگی پرزرق و برق و تجملات پیدا کند؛اداره کردن چنین زندگی غالبأ با عزت و سربلندی ممکن نیست و یا باید آلوده به انواع گناهان شود و به تعبیرامام به غیر متوسل شود و این شیوه آزادگان و رادمردان نیست(مکارم،13،ج15،ص231)

7.قناعت ابزار اقتصاد مقاومتی

باتوجه به تعریف ارائه شده در زمینه ی اقتصاد مقاومتی، شناخت ابزارها وراهکارهای موجود عملی ،بویژه دردسترس ،جهت تحقق این هدف مهم است. یکی  از آسان ترین و راحت ترین الگوها وابزارهای مقاومتی قناعت است .قناعت آثار مهم وارزشمندی همچون بی نیازی،استقلال،عزت،خودباوری و خلاقیت را دراجرا و پیاده سازی آن درمعنای درست وصحیح به دنبال خواهد داشت که هر یک از این امور سبب مقاومت در برابر فشارها وناملایمات  اقتصادی ،تحریم ها و برنامه های ظالمانه ی دشمنان خواهد شد.همچنین می توان قناعت را مهم ترین خروجی و کارکرد اقتصاد مقاومتی نیز به شمار آورد. از آنجا که  هدف مطلوب هر جامعه ای رسیدن به آرامش و آسایش و باالتبع پیشرفت و شکوفایی  هرچه بیشتر است می توان قناعت را ازیک سو مهمترین ابزار در راستای تحققق اقتصاد مقاومتی و از سویی دیگر وسیله ای ارزشمند در جهت نیل به آمال وآرزوهای افراد یک جامعه دانست.

8.آثار قناعت

تمام صفات اخلاقی نیکو وپسندیده وجود آدمی را صفا و جلا می دهد به گونه ای که سبب تکامل ورشد انسان می شود. تغییر و تحول نتیجه ی بهره مندی،استمراوآثارفضائل اخلاقی است.یکی ازاثرگذارترین این صفات، قناعت است حضرت علی علیه السلام می فرماید«القناعةُ نعمةٌ» قناعت نعمتی است«غررالحکم،اخلاق اقتصادی» و« جمالُ العیشِ القناعةٌ»زیبایی زندگی قناعت است.امام قناعت را نعمت و زیبایی زندگی می داند. قناعت، صفت و ویژگی پسنیده و ازاختصاصات همه ی انبیا و اوصیای الهی بوده است .حال اگر بخواهیم درک صحیح و روشنی از کلام امیرالمؤمنین علی علیه السلام داشته باشیم در وهله ی اول باید آثار ونتایج قناعت را ازجنبه های گوناگون مورد بررسی قرار دهیم تا نتایج مثبت و اثرگذار آن در زندگی آحاد جامعه نمودار وسبب ترغیب افراد در جهت بهبود زندگی فردی اجتماعی  آن ها شود.

1-8 آثار فردی قناعت

فضایل و صفات اخلاقی بی شماری وجود داردکه در صورت تحصیل وبرخورداری هریک از این مواهب الهی  ،انسان را درجهت رشد و تعالی روزافزون سوق خواهد داد وباید توجه کرد که تمام این فضائل زمانی انسان را به کمال می رساند که ابعاد مختلف و زوایای گوناگون آن  مورد توجه قرار گیرد.

چراکه خداوند متعال انسا ن را موجودی تک بعدی خلق نکرده است و همین امر سبب می شود که واژاه ی قناعت و آثارفردی آن از جنبه های مختلف مورد توجه قرارگیرد.

8-1-1 ساده زیستی

یکی از ساده ترین آثار قناعت در زندگی افراد ساده زیستی و پرهیز از هرگونه اسراف وزیاده روی می باشد.در بخشی از خطبه ی 192 نهج البلاغه به داستا موسی بن عمران اشاره شده است که به همراه برادرش هارون در حالی که لباس های بسیار ساده بر تن داشته و برفرعون وارد شدند و مورد تحقیر متکبرین واقع شدند.

موسی و هارون مخصوصأ بالباس ها وعصای خشن چوپانی  برفرعون واردشدند تا  خیال بافی ها ی او و اطرافیانش را درباره اینکه  شخصیت در گرو مال و ثروت است را در هم بشکنند .

اگر هدف ایستادن و گام برداشتن در مسیر ائمه علیهم السلام باشد و بخواهیم حکومتی اسلامی داشته که فقر ومشکلات مالی روبه کاهش باشد؛باید لباس ساده ی حضرت موسی  وبرادرش هارون را سرلوحه ی برنامه ها و کارهای اقتصادی قرار دهیم.

خداوند حکیم هم به خوبی می تواند پیامبرانش را با همه ی نیروهای مادی بسیج کند و به همه ی زرها وزیورها بیاراید ولی او حکیم است و می داند اگر چنین کند هدف اصلی بعثت از دست خواهد رفت و نتیجه معکوس به بار می آید و ارزش ها تبدیل به ضد ارزش ها می شود و ایمان و اخلاق و تربیت به تباهی می گراید.(مکارم،1،ج،ص412)

8-1-2 میانه روی

مال وثروت،مهمترین وسیله برای زندگی مادی است که انسان به کمک آن به تمام خواسته های ضروری ورفاهی خود می رسد.اما این مال و ثروت هرقدر زیاد باشد باز هم پایان پذیر است. بسیار دیده شده که جوانانی مال و ثروت هنگفتی را به ارث برده اند و پس از مدتی این اندوخته را از بین می برند. امام در جمله ی حکیمانه خود به نکته ی مهمی در رابطه با قناعت وآثار آن اشاره می کنند«القناعةُ مالُ لا ینفدَ»,«قناعت ثروتی است پایان ناپذیر» (سید رضی،نهج البلاغه،ح457) در اینجا امام مارا متوجه یک سرمایه ی معنوی، درونی وذاتی می کند که هرگز پایان نمی گیرد وآن روح قناعت است  که سبب اعتدال ومیانه روی فرد در زندگی می شود.

افراد قانع زندگی ساده و بی تکلف خودرا به راحتی می توانند اداره کنند ومعمولا تهی دست نخواهند شد. زیرا اداره کردن یک زندگی به همراه یک کسب و کار ساده امکان پذیر است در حالی که زندگی های پر زرق و برق روز به روز پرهزینه تر می شود  وانسان از عهده ی اداره ی آن بر نمی آید (پیام امام،مکارم،ج15،ص 705) بنابربراین برای رسیدن به اعتدال وعدم نیاز به دیگران تنها ابزار لازم برای رسیدن به میانه روی قناعت است.

8-1-3 آرامش روان

یکی از دغدغه های امروز بشر در رویارویی با مشکلات اقتصادی رسیدن به آرامش و آسایش است.درجهان ماادی گروهی دراثر فقر وتنگدستی و عده ای با مال اندوزی و حرص  وطمع بی رویه از این نعمت الهی بی بهره مانده‌اند.

امام در حکمت 273 می فرمایند

می خواهد حریصان دنیا ار از حرص باز دارد و به کفاف  وعفاف قانع سازد و ازمسابقه گناه آلودی که برای به چنگ آوردن  اموال بیشتر در میان گروهی از دنیا پرستان رایج است جلوگیری کند.از این منظر افراد حریص پیوسته در زحمتند و روحشان در عذاب و جسمشان خسته وناتوان است(مکارم،1،ص297)به عبارتی تعبیر امام مبنی بر عدم تلاش و کوشش و جهد نمی باشد؛بلکه همواره خداوند برترین پاداش ها را در کارو کوشش وکسب رزق حلال قرار داده است.اما اگر انسان به این نکته مهم توجه داشته باشد که روزی بندگان در نزد خداوند محفوظ  ومقدر است دیگر برای کسب مال و ثروت ،بیش از حد توان و مخارج زندگی اش خود را به زحمت نمی اندازد و این خود سبب می شود در زندگی به آرامش و آسایش بیشتری رسیده  وگام های موثرتری بردارد که تنها جنبه ی مادی نداشته و سبب رشد و پیشرفت معنوی وی  شود.

حکمت 57 و حکمت7 5 4 ج 15 ص 705

8-2. آثار اجتماعی قناعت

قناعت علاوه بر آثا رفردی بی شماری که به همراه دارد می تواند به عنوان یک عنصر مؤثر در جامعه ی بشری نیز مورد توجه قرار گیرد و همواره الگوها و راهکارهای مفید و سازنده ای در حل مسائل اجتماعی رائه دهد.

8-2-1 مدیریت مصرف

کنترل منابع و مصرف صحیح آن همواره یکی از دغدغه های مهم واساسی در حل مشکلات وبحران های اقتصادی می باشد.حضرت در خطبه ی 140 می فرمایندآنکه میانه روی کند تهی دست نمی شود.باید توجه کرد منظور از میانه روی چیست و چه رابطه ای میان این مقوله و موضوع اقتصاد مقاومتی وجود دارد.ازمنظر اسلام خیرُالامورأوسطها یعنی در هرکار وفعالیتی نگه داشتن حد وسط و اعتدال است.

اگر بتوان بستر فرهنگ سازی مصرف صحیح ومیانه روی را در میان افراد یک جامعه اسلامی که این امر ریشه در دین و اعتقادات آنها دارد فراهم کرد؛خواهیم دید که چه آثار و فواید بی شماری به دنبال خواهد داشت که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1.صرفه جویی و کنترل هزینه های جاری زندگی

2.جلوگیری از اسراف و مصرف  بی رویه ی کالاهای غیر ضروری

3.جلوگیری در تولید انبوه زباله وصرفه جویی در هزینه های جمع آوری وامحائ آن ها

4.ذخیره ی اموال بیت المال وبودجه ی کشور

5.صرفه جویی در وقت وزمان و استفاه بهینه از زمان در جهت تحصیل وامورعبادی

با توجه به موارد مذکور می توان قناعت و ترویج این فرهنگ ارزشمند را سبب رفع بسیاری از موانع ومشکلات عدیده ای که دامنگیر بسیاری ازجوامع مصرف گرای امروز دانست.

8-2-2 فقر زدایی

یکی از عوامل مهم درزمینه ی برقراری عدالت فراگیر اقتصادی که زمینه ی لازم برای بهره مند شدن همه ی اقشار جامعه از ثروت وامکانات یکسان را فراهم می کند،قناعت ورزی است.

قناعتی که در مقابل اسراف و تبذیر قرار گرفته است و مسرفین با حیف و میل کردن نعمت های الهی سبب فقر بیشتر افراد کم درآمد جامعه می شوند حضرت در یکی از کلام های ارزشمند خود می فرمایند:«التُبذیر عنوانُ الفاقة»«غرر الحکم» ولخرجی نشانه و سرآغاز فقرونیازمندی است.در بحار الانوار نیز ازآنحضرت نقل شده است که فرمود«طَلبتُ الغنی فما وَجَدتُ الّا بالقناعةِ علیکم بالغناعةِ تَستَغنُوا» من درجستجوی توانگری برآمدم ولی آن را جز در قناعت نیافتم بنابراین قناعت پیشه کنید تاغنی شوید.

این نکته نیز حائز اهمیت است که سرچشمه ی بسیاری از نارضایتی های مردم وشکایت آنها از وضع زندگی،کمبودها و فقر نیست،بلکه گاه می بینیم همه چیز دارند، اما باز ناله و فریاد می کنند که عامل اصلی ان عدم قناعت و توقعات بی حد وحساب است واگر همگی به قدر نیازقانع باشند همه ی افراد جامعه طعم عدالت را خواهند چشید و آرامش بی مانندی درجامعه حکمفرما می شود وکرامت انسانی و پاکی  دامن فراهم می شود.(پیام امام،مکارم،ج12،ص358)

8-3 آثار اقتصادی قناعت

انسان فطرتأ دارای امیال و خواسته های بی شماری می باشد وهمواره در حال جمع آوری زرو زیورهای دنیوی در جهت رسیدن به آرامش و آسایش هرچه بیشتراست. اساسأ بستر چنین خواستگاهی تجمل گرایی ، اشرافی گری،طمع و بسیاری از صفات ناپسند دیگر می باشد که اگر در شرایطی که جامعه ی اسلامی با مشکلات وتحریم های بسیاری مقابله می کند؛عامل باز دارنده ای انسان را به مسیر اصلی حرکت یعنی آرامش سوق ندهد؛صدمات وخسارت جبران ناپذیری بر پیکره ی جامعه وارد می گردد.

الگوی صحیح و بهینه ی مصرف  همواره مورد تأکید ائمه علیهم السلام بود ه است که در این بین صفت قناعت نقش مهمی را ایفا می کند و درجهت رشد  و شکوفایی ملت ها و برطرف کردن موانع اقتصادی بویژه فقرزدایی از جامعه،عامل محرک و کنترل کننده ای در مسیر برنامه های اقتصادی و دست یابی به اهداف مستحکم و بلندمدت کشورها می باشد.

-8-3-2 اقتصاد مقاومتی

وقتی واژه ی ثروت به میان می آید ناخودآگاه در ذهن انسان تصوراتی همچون مال فراوان،اندوخته های  بسیار و امکانات رفاهی عالی ویا پادشاهان گذشته که به یک اشاره همه چیز برایشان فرا هم بوده است ؛نقش می بندد.در این میان برخی تصوروتعریف درستی از قناعت ندارند ودر خیال خود قناعت را به معنای کم مصرف کردن ویاعدم مصرف می دانند که با توجه به سخن حضرت علی علیه السلام که  می فرمایند قناعت ثروت است اشتباه چنین برداشت و تفکری اصلاح می گردد  

چرا که اگر قناعت به معنای مذکور باشدچگونه انسان می تواند باعدم مصرف به ثروت برسد بلکه منظور ازقناعت راضی بودن نسبت به امکانات موجود و بهره وری صحیح از آن ها در جهت رفع نیاز های زندگی با حداقل تلاش می باشد.

نگاهی کوتاه و اجمالی بر اقتصاد کشورهای پیشرفته بیانگر این والقعیت است که بسیاری از این کشورها طی جنگ های جهانی اول و دوم علاوه بر تخریب شهرها و ویرانی ها دچار بحران های مالی و اقتصادی بی شماری شده اند که با گذشت زمان و بهره وری از امکانات موجود بویژه تولیدات وسرمایه های انسانی خود و با تکیه بر قدرت و اندوخته های موجود جامعه ، در بازه ای از زمان قدرت و جایگاه از دست رفته ی خود در جهان را بازیافتند.

بنابراین بامراجعه به متون  و آموزه های دینی خود از جمله کلام امیر المؤمنین علی علیه اسلام می توان کلید حل بسیاری از مشکلات و ناملایمات ناهنجار اقتصادی را بدست آوریم

8-3-3 استقلال اقتصادی

حکمت229 ص751 کامل خوانده شود

یکی از اولویت های مهم در زندگی همه ی افراد بحث معیشت ومشکلات اقتصادی  پیرامون ان می باشد ومقصود از استقلال این است که فرد بتواند در حد قابل قبولی از رفاه نیازمندی های خود را رفع کند به طوری که در اداره ی امور اقتصادی خود وابسته به دیگران نباشد و ازطرفی در سطح کلان اقتصاد کشورمتکی بر تولیدات داخلی  و رفع نیازهای اساسی بدون گرایش های تجمل گرایانه و اشرافی گری در حد معمول ومعقول باشد می توان ادعا نمود که یک کشورو افرادآن از استقلال اقتصادی بهره برده اند همانطور که حضرت در کلام خود فرموده اند<<کل مُقتَصرٍ علیهِ کافٍ>> به هرمقدار قناعت کنی همان برای تو کافی است(مکارم،1305،ص226)بنابر این استقلال اقتصادی به معنا ی خودبسندگی در رفع نیازهای اساسی و جلوگیری از سلطه‌ی کشورهای دیگر بر اقتصاد بومی است.

موضوع قناعت نیزدر مصداق استقلال اقتصادی بسیار تاثیرگذار وحائز اهمیت است. به نظر می رسد، قناعت نه تنها منافاتی با استقلال اقتصادی ندارد، بلکه حتی در استقرار بخشیدن به این استقلال، کمک نیز می کند. اما آنچه منافات با استقلال دارد  اسراف وزیاده روی و وابسته بودن است؛ یعنی کشوردراثر گرایش به تجملات و استفاده ی بی رویه ی منابع به گونه ای وابسته باشد که اگر صادرات به آن قطع شد، زندگی دچار اختلال جدی شود.

بنابراین یکی از ارکان مهم در پیشبرد استقلال اقتصادی قناعت و رضایت نسبت به داشته ها و منابع موجود می باشد.همچنین  سعی در صادرات بیشتر تولیدات داخلی کشور که نشأت گرفته از خلاقیت و توان نیروی انسانی داخلی است.

نتیجه گیری:

قناعت یعنی راضی شدن به مقدار اندک که درمقابل واژه ی حرص و طمع مفهوم وجایگاه خودرا بهتر نشان می دهد چرا که برخی گمان می کنند قناعت یعنی مصرف نکردن و یا کم مصرف کردن که با تعریف امیر المؤمنین علی علیه السلام  از قناعت به معنای بی نیازی و اعتدال ومیانه روی  معنای صحیح آن شناخته می شود.ویکی از فضیلت هایی که همواره مورد تأکید پیامبران و امامان علیهم السلام بوده است؛ به گونه ای که  سبب بی نیازی وثروتمندی ایشان بوده همین صفت قناعت است. اهمیت این موضوع در بطن زندگی افراد یک جامعه ورویارویی با مشکلات و چاش های اقتصادی  نمود بیشتری پیدا می کند به گونه ای که می توان کارکردهایی همچون  ساده زیستی،آرامش، امنیت، فقرزدایی ،مدیریت مصرف و استقلال اقتصادی را ازمهمترین کارکردهای پیاده سازی والگوسازی فرهنگ قناعت نام برد.

در جامعه ای که اقتصاد آن متزلزل است ویا بحران های معیشتی در زندگی افراد آن به یک معضل اساسی بدل شده است نیاز به ابزارها و راهکارهای  مهم واساسی دارد که سبب استقلال ،عزت ومقاومت در برابر فشارها و مشکلات و بویژه تحریم های دشمنان شود. که در این میان فرهنگ قناعت به عنوان یک ضرورت و مسأله ی مهمی که سبب رشد و شکوفایی ،کنترل مصرف ومدیریت منابع می شودبیش از پیش حا ئز اهمیت است؛زیراانسان حریص آفریده شده است که هرگز  عنصری مانند قناعت نمی تواند سبب کنترل حرص وآز و بی نیازی اودر زندگی و دربرابر مشکلات و فشار های اقتصادی شود.

منابع

1.نهج البلاغه، 1379ش،ترجمه محمد دشتی،،تهران،مؤسسه ی تحقیقاتی امیر المؤمنین علیه السلام

2.آمدی،عبدالواحد،1378 ش، غررالحکم و دررالکلم، ترجمه و شرح:سید هاشم رسولی محلاتی،تهران:دفتر نشر فرهنگ اسلامی

3.آملی،جواد،13،مفاتیح الحیاة،

4.لسان العرب

5.راغب اصفهانی،حسین بن محمد،بی تا،مفردات فی غریب القرآن، تهران:انتشارات مرتضوی

6.مجلسی،محمد باقر،بحار الانوار،بیروت،دارالأضواء

7.دهخدا،علی اکبر،لغت نامه

8. اکبری، فیض اله، تبیین وتحکیم مبانی واقتصادمقاومتی،مقاله