عباسعلی سپاهی یونسی: تولد این دو جوجه عقاب بهانه‌ای شد تا سراغ شیردل نوری، مدیر این مرکز برویم. وی فردی است که از کودکی و در محیط خانواده به خاطر نگهداری انواع حیوانات از طرف خانواده، با حیوانات انس و الفت داشته است .
برای شروع بفرمایید وضعیت جمعیت عقاب طلایی در کشورمان چگونه است؟
هر چند در مناطقی از دنیا این جمعیت کم شده، اما به طور کلی جمعیت عقاب طلایی در دنیا به نسبت خوب است و درباره ایران هم وضع همین گونه است. البته این گونه هم مانند بقیه گونه‌های وحشی کشور تحت حفاظت سازمان محیط زیست می‌باشد.
از نظر برخی افراد، وقتی سراغ تکثیر گونه‌های جانوری در اسارت می‌رویم، نشان از این دارد که جمعیت گونه کم شده است. آیا تکثیر در اسارت نمی‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد؟
حتماً همین طور است و می‌تواند دلیلی غیر از کم شدن جمعیت یک گونه داشته باشد. برخی از این تکثیرها به خاطرانجام برخی کارهای تحقیقاتی و آموزشی انجام می‌شود از طرفی وقتی گونه ای در اسارت تکثیر می‌شود، باعث می‌شود صید آن گونه برای قاچاق کمتر بشود، اما برای ما به این ترتیب نیست که خواسته باشیم با تولد و تکثیر در اسارت جمعیت یک گونه را احیا کنیم.
به بحث قاچاق پرندگان شکاری اشاره کردید. عقاب طلایی هم در بین پرندگان قاچاق بوده یا خارج از این فهرست است؟
نه خوشبختانه این پرنده از این فهرست بیرون است. در کشوری مانند مغولستان عقاب را آموزش می‌دهند و در شکار گرگ و روباره از این پرنده استفاده می‌کنند و حیوانات شکار شده را هم برای پوستشان شکار می‌کنند، اما پرنده‌های شکاری که از ایران به کشورهای حاشیه خلیج فارس قاچاق می‌شوند، بیشتر شاهین‌ها هستند که برای استفاده‌های تفریحی قاچاق می‌شوند.
احتمالاً تولد دو جوجه عقاب در شرایط اسارت کار آسانی نبود؟
نه آسان نبود و کاری که ما برای رسیدن به نتیجه مطلوب کردیم این بود که قبل از هر چیز بستر آرامش این پرنده را فراهم کنیم، تا این دو پرنده برای تولید مثل ترغیب بشوند. تغذیه مناسب، رسیدگی و نظافت خیلی خوب از دیگر عواملی بود که موجب شد تلاش ما نتیجه بدهد و باعث شد یک جفت در اسارت به هم علاقه پیدا کنند و محیط را هم برای تولید مثل مناسب دیدند و تولید مثل کردند.
چه مدت زمان برد تا نتیجه گرفتید؟
ما سال‌هاست که روی گونه‌های شکاری کار می‌کنیم. وقتی یک پرنده شکاری آسیب می‌بیند، دیگر قادر به زندگی در طبیعت نیست و این آسیب می‌تواند یک آسیب جزئی مانند شکستن بال یا شکستن ناخن و ... باشد. محیط زیست استان البرز که سال‌هاست مرکز ما با آن‌ها مستقیم کار می‌کند و ما را یاری می‌کنند، برخی از این پرنده‌های شکاری آسیب دیده را تحویل مرکز ما می‌دهند و این دو عقاب هم به این شکل وارد مرکز ما شدند و تکثیر شدند. یکی از آن‌ها هفت سال پیش تحویل ما شد و دیگری سه سال پیش تحویل مرکز نگهداری حیاط وحش ما در کرج شده بود که دو سال بعد به مرکز چمران منتقل شد. ما به صورت اختصاصی چهار سال است روی پرندگان شکاری با یکی از متخصصان این حوزه، دوست عزیزم سعید رهنوردان کار می‌کنیم که تجربه‌های عالی در این حوزه دارد. ما از وقتی علاقه نشان دادن این دو عقاب را که در یک جمع ۶ تایی بودند، دیدیم، آن‌ها را از بقیه جدا کردیم و بعد از دو هفته شروع به جفت‌گیری کردند. این دو پرنده هفته ای بین دو تا چهار بار جفت‌گیری کردند که در مجموع حدود ۲۰ روز طول کشید.
برخی کارشناسان معتقدند پرنده‌هایی که در اسارت متولد و بزرگ می‌شوند، نمی‌توانند زندگی خوبی در طبیعت داشته باشند، شما چه نظری دارید؟
در این باره بحث زیاد است و البته تصمیم گیری درباره ادامه زندگی این دو عقاب با سازمان محیط زیست خواهد بود. علاقه و نظر ما هم این است که پرنده باید در طبیعت زندگی کند و در طبیعت هم تکثیر شود، ولی اینجا بحث بر سر حیواناتی است که نمی‌توانند در طبیعت زندگی کنند و ما از آن‌ها نگهداری می‌کنیم. البته نگهداری ما از این دو جوجه عقاب هم به گونه‌ای است که ان‌شاءالله بتوانند در آینده زندگی خود را در طبیعت اداره کنند.
چرا از پدر و مادر جدا هستند ؟
ما پیش از این، برنامه تکثیر پرنده‌های شکاری را در ایران نداشته‌ایم، به همین دلیل سراغ تحقیقات دیگر کشورها در این باره رفتیم که حاصل تحقیقات آن‌ها این بود که در لانه‌هایی که تخم پرنده وجود دارد، حدود ۵۵ درصد تخم‌ها به جوجه تبدیل می‌شوند و با توجه به اینکه مرکز ما بازدید عمومی دارد و پدر و مادر در این زمینه بی تجربه بوده اند با مشورت کارشناسان به این نتیجه رسیدیم که بهتر است تخم‌ها در دستگاه قرار گیرند. البته زمان جابه‌جایی تخم‌ها به دستگاه دو تخم غاز آب پز شده جایگزین تخم‌های اصلی کردیم تا عقاب‌ها روی آن‌ها بخوابند تا وقتی نزدیک زمان تولد رسید دوباره تخم‌ها به پدر و مادر برگردانده شوند، تا آنجا متولد بشوند و پدر و مادر آن‌ها را بزرگ کنند؛ اما متأسفانه بعد از ۲۵ رو خوابیدن روی تخم‌ها دیگر به این کار ادامه ندادند و امکان این که دوباره تخم‌ها را زیر پدر و مادر برگردانیم نبود و نتیجه این شد که تولد در دستگاه انجام شد.
درباره دیگر پرنده‌های شکاری برنامه‌ای برای تکثیر دارید؟
امیدواریم بتوانیم درباره برخی دیگر از پرنده‌ها که جمعیت کمتری دارند هم کارهایی انجام بدهیم و این کاری است که در دیگر کشورهای دنیا انجام می‌شود. حتی درباره برخی پرنده‌های ایرانی مثل شاهین‌ها کارهایی مانند لقاح مصنوعی انجام می‌شود.
در انجام این پروژه نهادهای دولتی هم با شما همکاری داشته‌اند؟
سازمان محیط زیست و اداره کل محیط زیست استان البرز تشخیص دادند که ما می‌توانیم از این پرندگان نگهداری کنیم و سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری کرج هم که مجموعه چمران متعلق به این نهاد است و هزینه‌های این مجموعه را پرداخت می‌کنند، با اقدام‌های خودشان حامی ما هستند و البته پدرم نادر رضا نوری که در این حوزه صاحبنظر هستند و راهنمای من بوده‌اند و همچنین مادرم؛ در این فرصت باید از همراهی همه این عزیزان تشکر کنم.
در حاشیه این گفت‌وگو دکتر مجید درگی، دامپزشک حوزه حیات وحش درباره سلامت جوجه عقاب‌ها به خبرنگار ما گفت: هر دو جوجه عقاب در سلامت کامل به سر می‌برند و امکان برگشت این جوجه‌ها به پدر و مادر با توجه به وضعیت آن‌ها، ضعیف است. در حال حاضر تغذیه دستی انجام می‌شود که این روند تا دو ماه ادامه پیدا خواهد کرد.
نظر شما