مهناز خجسته نیا: خانه هایی که بدون هیچ حساب و کتابی فقط آجر روی آجر چیده شده و گویا هیچ خبری از انشعاب مجاز آب، برق و گاز برای همیشه در آن‌ها نخواهد بود.
خانه هایی که در آن‌ها از زرق و برق زندگی، امکانات، آسایش، رفاه، بهداشت و حتی امنیت هم خبری نیست.
ساکنان اینجا چون محرومیت و فقر را خوب می‌شناسند با مشکلاتی کنار آمده‌اند که اصلاً زیبنده همسایگان دیوار به دیوار شهر بهشت نیست.

گویا گناه آن‌ها این است که سرنوشت‌شان را در حاشیه نوشته‌اند؛ آدم‌هایی که در حاشیه به دنیا آمده، در حاشیه زندگی می‌کنند و در حاشیه نیز می‌میرند و کسی از آن‌ها باخبر نمی‌شود.
اگر تابحال گذرتان به «حاشیه حاشیه» شهر افتاده باشد، حتماً دیده‌اید که اکثر خانه‌های اینجا حتی پلاک ندارند و نبود خدمات زیرساختی و زیربنایی هم بلایی به سرشان درآورده که شاید برای اتصال به برق شبکه و لوله اصلی انشعاب آب هر روز با مرگ و زندگی دست و پنجه نرم ‌کنند.
وضعیت نامناسب ساختمان‌ها، مقاوم‌نبودن سازه‌ها، نامشخص‌بودن وضعیت مالکیت، کاربری غیر مسکونی، بی قوارگی قطعات، معابر غیر اصولی، جای خالی کاربری‌های آموزشی هم باعث شده تا اینجا از لحاظ فرهنگ هم فقیر باشد.
غافل از اینکه حرمت و کرامت انسانی که «حاشیه» یا «حاشیه حاشیه» نمی‌شناسد.
بنابراین باید قدمی برای آن‌ها برداشت چرا که این‌ها نیز مردمانی هستند که همسایگان شهر بهشت و مجاوران حریم رضوی محسوب می‌شوند.

سکونت یک میلیون و ۲۵۰ هزار حاشیه نشین در ۸ پهنه

گزارشگر ما برای واکاوی آخرین وضعیت «حاشیه» و «حاشیه حاشیه» کلانشهر مشهد به سراغ مشاور استاندار خراسان رضوی در امور حاشیه نشینی می‌رود.
مهندس کوهی در گفت‌وگو با گزارشگر ما می‌گوید: حاشیه شهر مشهد دارای هشت پهنه با وسعتی بیش از ۳۹۰۰ هکتار است.
وی با بیان اینکه طبق آمارهای سال ۹۵ حدود یک میلیون و ۲۵۰ هزار نفر جمعیت نیز در این مناطق ساکن هستند، می‌افزاید: به لحاظ جمعیتی بیشترین میزان حاشیه نشینی در شهرک التیمور با حدود ۲۲۰ هزار نفر شکل گرفته است.
به گفته وی شهرک شهید رجایی نیز ۱۹۰ هزار نفر جمعیت، جاده قوچان ۱۱۸ هزار نفر، خواجه ربیع ۹۳ هزار نفر، سیدی ۱۰۷ هزار نفر، گلشهر ۹۰ هزار نفر، دروی ۶۰ هزار نفر و سیس آباد ۲۰ هزار نفر از جمعیت حاشیه نشین کلانشهر مشهد را در خود جای داده‌اند.
وی همچنین به وسعت پهنه‌های حاشیه نشینی در مشهد اشاره می‌کند و اظهار می‌دارد: شهرک شهید رجایی با ۸۸۷ هکتار، التیمور با ۷۱۳ هکتار، جاده قوچان با ۶۰۴ هکتار، خواجه ربیع با ۴۱۳ هکتار، گلشهر با ۳۴۳ هکتار، دروی با ۲۲۲ هکتار، سیس آباد با ۱۳۵ هکتار و سیدی نیز با ۵۶ هکتار به ترتیب بزرگ‌ترین تا کوچک‌ترین پهنه‌های حاشیه نشین مشهد را تشکیل می‌دهند.
مشاور استاندار خراسان رضوی در امور حاشیه نشینی پراکندگی پهنه‌های حاشیه نشین در این کلانشهر را نیز شمال تا شمال شرق و شرق تا جنوب شرق اعلام می‌کند و می‌گوید: این در حالی است که طبق طرح تفصیلی و جامع مشهد سوق جمعیت در این کلانشهر می‌بایست به سمت غرب کشیده می‌شد، اما با حاشیه نشینی برعکس شده است.
مهندس کوهی دلیل اصلی رشد نامتوازن جمعیت حاشیه نشین در پهنه شرقی مشهد را هم وجود روستاها در این مناطق برمی شمارد و می‌افزاید: ارزانی اراضی این مناطق نیز باعث تشدید مهاجرت روستائیان شده است.
به گفته وی در التیمور و گلشهر اتباع خارجی هم به آمار مهاجرین حاشیه نشینان اضافه شده‌اند.
این مقام مسئول راهکار اصلی رفع مشکل حاشیه نشینی را حمایت ملی برای ایجاد اشتغال در روستاها عنوان می‌کند و می‌گوید: بسیاری از جمعیت حاشیه نشین شهرها فقط برای اشتغال از روستاها و شهرهای کوچک به شهر آمده‌اند در حالی که هم اکنون ظرفیت اشتغال در شهرهای بزرگ هم تکمیل شده است.
وی در پایان با اشاره به اقدام‌های انجام شده در حاشیه شهر بنا به دستور مقام معظم رهبری مبنی بر تأمین معیشت مردم حاشیه نشین، از تخصیص ۱۰۲ میلیارد تومان به استان خبر می‌دهد که در دبیرخانه ستاد بازآفرینی نسبت بر اجرای پروژه هایی بازنگری می‌شود که جدا از تأمین معیشت حاشیه نشینان بحث تثبیت وضع موجود نیز مدنظر است.