قدس آنلاین-این روزها وقتی از فضاهای سبز اطرافمان رد می‌شویم، بر خلاف گذشته‌ای نه چندان دور، درختان زیادی را می‌بینیم که خالی از هر لانه پرنده‌ای است. انگار گنجشک‌ها با ما قهر کرده‌اند! اما به نظر می‌رسد آن‌ها بهتر از ما انسان‌ها می‌دانند که هر درختی، درخت نیست. برخی از همین درخت‌هایی که هر روز سر سبزی آن را می‌بینیم و حس می‌کنیم در حال تصفیه هوا هستند، خود یکی از آلاینده‌های هوا به حساب می‌آیند! درختانی که نه تنها برگ و تنه مفیدی ندارند، حتی ریشه آن‌ها با تولید آهک، خاک را آلوده می‌کند!

امروز روز جهانی مبارزه با درختکاری است. مبارزه با کاشت درختانی که محیط زیست ما را نابود می‌کنند.

•       همه درختان مفید نیستند

نرجس خاتون مجتهد نجفی که یک فعال محیط زیست است، به خبرنگار ما می‌گوید: باور و تصور اشتباهی بین مردم و مسئولان وجود دارد که فکر می‌کنند هر درخت و هر گیاهی خوب است. آن‌ها می‌اندیشند همه درختان و گیاهان، اکسیژن تولید می‌کنند یا فکر می‌کنند درختان و گیاهان به هر شکل کاشته شوند مفید هستند؛ حتی می‌پندارند درختان و گیاهان به هر شکل نگهداری شوند خوب است، در حالی که برای کاشت یک درخت باید ابتدا نوع گیاه، درخت و درختچه را در نظر داشت، پس از آن باید فضا برای کاشت درخت مفید باشد.

نویسنده کتاب «اقتصاد مقاوم‌تر، محیط سالم‌تر با کاشت درختان مثمر» ادامه می‌دهد: این روزها در حاشیه خیابان‌ها و بلوارهای شهرها، برای ایجاد فضای سبز، درخت‌ها و گیاه‌هان بی‌ثمر آن هم گیاهان بی‌ثمر خارجی می‌کارند! مانند درخت عرعر، که جزو ۱۰۰ گونه برتر مهاجم و خطرناک جهان است یا درخت زیتون تلخ که هیچ ارتباطی به زیتون خوراکی ندارد و درختی سمی و عقیم کننده انسان است. درختان و گیاهانی غیر بومی، اصلاح شده و تراریخته که مشکلات فراوانی با خود به همراه دارند و باید به آن‌ها لقب قاتل خاموش انسان و محیط زیست را داد.

*درختانی که آلوده کننده محیط زیست هستند

درختان و درختچه‌ها را به صورت تک کاشتی می‌کارند که خود تک کاشتی خیانت بزرگی است. به طور نمونه فقط در جنوب شرق اهواز، همین بهار امسال ۴۰ هزار هکتار «کهور آمریکایی» که درختی بی‌ثمر، خطرناک و مهاجم است کاشته شده است! برای من جای تعجب دارد که چطور می‌شود یک درخت، آلوده کننده محیط زیست باشد. مجتهد نجفی در این باره توضیح می‌دهد: درست است که تمام درختان فتوسنتز می‌کنند، اما درخت و گیاهی را تولید کننده اکسیژن می‌دانیم که برآیند تولید اکسیژن آن بیشتر از میزان مصرف آن باشد؛ بنابراین درختانی مانند کاج، که بیشتر از تولیدشان مصرف کننده اکسیژن هستند، با تولید و انتشار اکسیدهای نیتروژن، اکسیدهای کربن و نیز منوکسید و دی اکسید کربن، مقدار زیادی از اکسیژن هوا را نابود می‌کنند. درختان بی‌ثمر که بیشتر آن‌ها نیز از خارج وارد و کشت می‌شود، با پخش گرده‌ها، پرز و کرک‌ها سبب آلودگی هوا و آلرژی می‌شوند. این درختان با نابودی خاک حاصلخیز و از بین بردن پوشش گیاهی کاملاً محیط زیست را نابود می‌کنند. آن‌ها علاوه بر آنکه حجم زیادی آب مصرف می‌کنند و باعث خشک شدن آب‌های زیرزمینی می‌شوند، سبب می‌شوند آب‌های زیرزمینی شور شود. این درختان از تشکیل ابر و باران نیز ممانعت به عمل می‌آورند.

•       اشتباه بزرگ در اهواز

نجفی به نحوه نادرست کاشت و نگهداری این درختان اشاره کرده، می‌گوید: درختان و درختچه‌ها را به صورت تک کاشتی می‌کارند که خود تک کاشتی خیانت بزرگی است. به طور نمونه فقط در جنوب شرق اهواز، همین بهار امسال ۴۰ هزار هکتار «کهور آمریکایی» که درختی بی‌ثمر، خطرناک و مهاجم است کاشته شده است! البته خوشبختانه از آنجایی که فصل کاشت آن تمام شده بود، تمام این درخت‌ها کاشته نشد، اما زمین را برای کاشت آن آماده کرده‌اند. علاوه بر آن نحوه نگهداری از درختان نیز نادرست است. از آنجایی که سیاست دولت و برنامه‌ها تک‌کاشتی است، پس کنار هر درختی چه بی‌ثمر، چه مثمر از آبیاری قطره‌ای استفاده می‌کنند که باعث می‌شود خاک شور شود.

•       رفع مشکلات زیست محیطی و اقتصادی با کاشت درختان مثمر

این پژوهشگر در ادامه اضافه می‌کند: برنامه‌های اشتباه غربی سبب می‌شود نفوذ پذیری زمین کم شود. آب باران به جای نفوذ در زمین و درست شدن رودخانه، قنات، چاه و چشمه به سیل‌هایی مرگبار و مخرب تبدیل می‌شود. سیلاب‌هایی را که در همین چند ماه اخیر در کشور داشتیم، از نظر بگذرانید. در کمتر از یک سال چند سیل وحشتناک و غیر قابل باور داشتیم. بالا آمدن آب در بوشهر، سیل فروردین در آذربایجان و سیل در پنج استان مانند خراسان‌های رضوی، شمالی و جنوبی باعث مرگ عده زیادی از هموطنان و ایجاد خرابی‌هایی گسترده شده است.

این پژوهشگر راه‌حل متوقف شدن این سیلاب‌ها و خرابی‌ها را بسیار سهل و آسان می‌داند؛ راه حلی با کمترین هزینه و سود فراوان که می‌تواند کمک کند کشور از معضلات زیست محیطی و مشکلات اقتصادی رهایی پیدا کند.

او تنها راه‌حل برون رفت از سیل، آلودگی هوا و مشکلات اقتصادی را توسعه و ترویج باغ قرآنی اسلامی ایران می‌داند و توضیح می‌دهد: در باغ قرآنی اسلامی ایرانی، گونه‌های درختی و گیاهی با اولویت مثمر بومی طراحی می‌شود. روش کاشت توأمان درخت، درختچه و گیاه برگرفته از قرآن کریم است. در روش نگهداری آن هم آبیاری مناسب، کود کبوتر و کنترل آفات طبیعی پیشنهاد می‌شود.