قدس آنلاین- کاروان دلسوختگان عاشورا به سرزمین نینوا رسیدند و این فقط زبان حال خاندان عترت نیست که چهل روز با دل هایی شکسته شهر به شهر و کوچه به کوچه اسارت کشیدند، بلکه زبان حال تاریخ است.
چهل روز گذشت از روزی که مرثیه هامان را در کوچه های داغ، تکرار کردیم، چهل شب گذشت از نیزه شدن آفتاب که سر بر شانه های آسمان گریستیم.
اربعین خورشید گذشت. نگاه کن چگونه پرندگان، بر شاخه‌های درختان روضه خواندند؛ چگونه ابرها، فشرده فراقی عظیم، پهنه زمین را باریدند.
اما؛ زخم عاشورا همیشه تازه است. پاییز را دیده ای، چگونه نوباوگان تابستان را به زمین می ریزد و سر و روی جهان را به زردی می نشاند؟ اکنون دیری است که پروانه های هاشمی مان را شعله هایی یزیدی، بر تپه های خاکستر فرو ریخته‌اند. دیری است گیسوان کودکی رقیه را بادهای یغماگر، با خویش برده‌اند. زمین، پاییزش را از یاد می برد، اما زخم عمیق عاشورا را هرگز. سال‌ها می گذرد و ما همچنان سوگ کبوترانی آزاده را بر سینه می کوبیم.
حالا پیاده روی اربعین برای ما جاماندگان قافله کربلا همان سوگواره‌ای است که با عشق و ارادت در قدم‌های پیاده مان رقم زدیم تا در این اجتماع عظیم، نهضت ماندگار کربلا را پیش روی همه نسل‌های بشری قرار دهیم.
اما یکی از مسائل مهم پس از اربعین حسینی حفظ دستاوردهای این روز با عظمت و آن پیاده روی‌های عاشقانه است؛ از همین جهت، حالا که این سفر معنوی به پایان رسیده باید چه نکاتی را مورد توجه قرار دهیم که این حرکت عرفانی در زندگی مان ماندگار شود؟ برای واکاوی جایگاه زیارت اربعین و حفظ دستاوردهای معنوی آن در زندگی؛ با حجت الاسلام والمسلمین سیدمهدی میرباقری استاد حوزه و دانشگاه گفت وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
* جناب میرباقری! وقتی صحبت از زیارت امام حسین(علیه السلام) در ماه صفر می‌شود بی اختیار به یاد روز بیستم صفر و زیارت اربعین می‌افتیم که این روز جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ شیعه دارد؛ اگر بخواهید در این فرصت در باب زیارت اربعین و جایگاه آن صحبت کنید چه نکاتی را قابل طرح می‌دانید؟
زیارت اربعین از این جهت در سیره و فرهنگ شیعی ارزشمند و با عظمت است که برای ما به عنوان فرصتی برای سیر الی الله و اقامه فرهنگ ولایت است؛ زیارت اربعین در حقیقت باب زیارت برای شیعیان است که از مسیر کاروان کربلا می‌گذرد.
زیارت اربعین برای زائر امام حسین(علیه السلام) به منزله رسیدن به مقام مستشهدین است، این مقام، بالاترین چیزی است که ما می توانیم به آن برسیم و دستیابی به این امر، جز با شفاعت معصوم(علیه السلام) ممکن نیست.
امام حسین(علیه السلام) این شفاعت و دستگیری را برای زائران خود انجام داده‌اند و دو باب زیارت و بکاء از سوی این امام بزرگوار و با بکاء و زیارت امام سجاد(علیه السلام) به روی همه امت گشوده شده است.
* پس با این حساب، زیارت اربعین و پیاده روی در این اجتماع میلیونی فرصتی برای رسیدن به مقامات عرفانی و خوسازی نفس است؟
** همین طور است و در واقع زیارت اربعین پس از یک سیر چهل روزه و در پناه نام مقدس امام حسین(علیه السلام) باب درجات عرفانی را به روی مؤمنان باز می‌کند و البته هر سال هم در روز اربعین این باب معنوی باز هم به روی مؤمنان باز می‌شود تا نسیم رحمت جدیدی از عاشورا و اربعین در جان عالم دمیده شود؛ بنابراین کسی نمی تواند این زمان‌ها را جابه جا کند و هر سال حضور عاشقان حسینی در اجتماع میلیونی پیاده روی اربعین این حقیقت را با تأکید بیشتر پیش روی همه عالم قرار می‌دهند که مسیر امام حسین(علیه السلام) همان مسیر پر برکتی است که از عاشورای سال ۶۱ هجری قمری آغاز و تا قیامت ادامه خواهد داشت. مسیری که هر روز عاشقان بی‌شماری به این مسیر می‌آیند تا محبت به سیدالشهدا(علیه السلام) و خاندان عترت را با قدم‌های خود ترسیم کنند.
* اما اشاره کردید به اینکه زیارت اربعین انسان را در مسیر کسب مدارج معنوی قرار می‌دهد؛ چه ویژگی هایی در این زمینه قابل توصیف است؟
زیارت اربعین سه ویژگی مهم دارد نخست؛ اینکه مصداق عینی زیارت مشتاقین است که فضائل و ثواب های بزرگی در روایات برای آن نقل شده است. ویژگی دوم و سوم این زیارت نیز این است که اقامه فرهنگ اهل بیت و جلوه ای از عصر ظهور امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) است. البته نباید فراموش کنیم که بین اقامه، اشاعه و عمل فرق است. چنان که گاهی فرد، خودش نماز می خواند؛ گاهی مسجد می سازد و گاهی، فرهنگ نمازخوانی را ایجاد می کند و دیگران را نمازخوان می کند. زیارت و بخصوص زیارت اربعین، اقامه فرهنگ ولایت اهل بیت(علیهم السلام) است که در این زیارت، مؤمنان عهدهای ازلی خود را تجدید می کنند. نکته دیگر اینکه زیارت اربعین، جلوه ای از عصر ظهور است که در آن نمونه هایی از اخلاق و فداکاری های عاشقان حسینی حول محور عشق و ارادت به امام معصوم شکل می گیرد.
* اما مهم‌ترین دستاوردهای اربعین برای زائر حسینی چیست؟
پرسش خوبی است؛ زیرا وقتی زائر اربعین حسینی در این زیارت اربعین شهادت می دهد، این شهادت بدین معناست که در محضر خدای متعال به شهود نسبت به مقامات معصوم رسیده و این امر را با حقیقت وجودش معتقد می شود.
نتیجه زیارت اربعین نیز آن گونه که در انتهای این زیارت آمده است؛ تسلیم قلب، تبعیت محض رأی انسان و آماده بودن نصرت زائر برای پیروزی حضرت است، یعنی انسان باید به جایی برسد که هیچ رأیی در برابر امر و نظر امام معصوم نداشته باشد. کسی که در عرض معصوم رأیی دارد؛ در برابر معصوم، برای خود دستگاه و دعوتی نیز می سازد. همه این آمادگی‌ها بر اساس آخرین عبارات زیارت اربعین، انسان را به دو همراهی با معصوم می رساند، همراهی در ظاهر و همراهی در باطن. یعنی انسان هم باید در زمان غیبت امام معصوم، با امام باشد و هم در زمان ظهور ولایت امام، امام را یاری و همراهی کند.
* و حالا که سفر معنوی پیاده روی اربعین به پایان رسیده چه کنیم که این همه نعمت‌های الهی حاصل از این سفر حفظ شود؟
اصل زیارت حضور در محضر امام و تجدید عهد با امام است چه از دور، چه از نزدیک. مفاد زیارتنامه، مفاد عهدنامه است. این عهدنامه که در زیارت اربعین است خیلی لطیف است. مقامات امام، شهود امام و مقامات امام. بعد هم عباراتی است که ما را به رجعت امام می‌رساند که «امری لامرکم سلم و نصرتی لکم معده» و ما را به نصرت و یاری و انتظار می‌رساند. یعنی ما شهادت می‌دهیم که این جریان شما در ظهور ائمه و رجعت ادامه دار است.
هدف ما از انتظار این است که قلب تسلیم باشد و دنبال رأی امام باشد. تمام یاریمان، برای امام آماده باشد.
پس همه ما باید زندگی خودمان را پس از پایان این سفر معنوی در امتداد اربعین حسینی و عهدهایی که با امام حسین(علیه السلام) بسته‌ایم، نگه داریم.
اگر با امام خود عهد بسته‌ایم که در مسیر اهل بیت(علیهم السلام) حرکت کنیم؛ به عهدمان وفادار بمانیم در زندگی خود طوری گام برداریم که اگر امام معصوم مقابل ما قرار گرفتند شرمنده نشویم.
نظر شما