به گزارش خبرنگار قدس آنلاین، بسیاری از انسان ها بر این باورند که اهدای خون تنها به نفع نیازمندان این عنصر حیاتی است و با این کار زندگی را به دیگران هدیه داده ایم؛ اما حقیقت آن است که اهدای خون پیش از آنکه حرکتی انسان دوستانه و با هدف بازگردان زندگی به نیازمندان باشد، گام مهمی برای حفظ سلامتی فرد اهداکننده است.

یکی از دلایل تأثیر اهدای خون بر سلامتی فرد اهداکننده آن است که پیش از هر بار اهدای خون، سلامت فرد اهدا کننده با سنجش میزان فشار خون، ضربان قلب، میزان هماتوکریت های خون (گلبول های قرمز خون) بررسی شده و سپس اجازه اهدا به فرد داده می شود؛ به این ترتیب بسیاری از بیماری های فرد مانند فشار خون بالا، مشکلات خونی، ناراحتی های قلبی و... با همین آزمایش های به ظاهر ساده اما مهم شناسایی می شود.

بنابراین زمانی که با هدف اهدای خون به دیگران مورد آزمایش قرار می گیریم، ناخواسته وضعیت خود را نیز مورد بررسی قرار داده ایم.

موضوع اهدای خون و کمک به سلامتی هم نوع از موضوعات قابل توجه ایرانیان است که امروز با حضور قابل توجه افراد در پایگاه های انتقال خون، این افراد نقش مهمی را در تأمین نیازهای خونی نیازمندان ایفا می کنند؛ به عبارتی حس نوع دوستی و همدلی با فرهنگ و آداب ایرانی آمیخته شده و این حس و همدلی به خوبی در پایگاه های اهدای خون قابل توصیف و تبیین است.

سازمان انتقال خون به عنوان متولی جمع آوری خون های اهدایی اهداکنندگان، سیاست ها و برنامه های مختلفی را در تأمین نیازهای خونی بیماران دنبال می کند و با انجام آزمایش های مختلف بر روی خون فرد اهداکننده، ضامن سلامتی فرد گیرنده و جامعه هدف است.

به منظور آشنایی بیشتر با این فرآیندها و سیاست های سازمان انتقال، پای صحبت های «علی اکبر پورفتح الله» مدیرعامل این سازمان نشسته ایم که در ادامه از نظر می گذرد.

*  سهم اهداکنندگان خون در پایگاه های انتقال خون سالانه چقدر است؟

به  طور میانگین سالانه ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار لیتر خون کامل اهدا می شود که از این میزان، فرآورده های مختلف همچون گلبول قرمز، پلاسما و پلاکت در اختیار مراکز درمانی قرار می  گیرد.

بخشی از پلاسمای مازاد حاصل از اهدای خون کامل (میزان مصرف گلبول قرمز نسبت به میزان مصرف پلاسما برابر ۵ به یک است) به دلیل عدم مصرف بیمارستانی، به عنوان پلاسمای مازاد بر مصرف به پالایشگاه های خارج از کشور ارسال و به فاکتور ۸ و ۹ و آلبومین تبدیل می شود.

*  میزان پلاسمای مصرفی در کشور و ارسال آن به خارج از کشور چقدر است؟

در سال گذشته حدود ۲۱۲ هزار لیتر پلاسما (پلاسمای بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار اهداکننده) را به خارج از کشور ارسال و به دارو تبدیل کردیم که این امر ارتقای سازمان را به همراه داشته است؛ براساس قوانین اتحادیه اروپا در صورتی می توان این پلاسما را به خارج ارسال کرد که استانداردهای اروپا را به خود اختصاص دهد.

*مهمترین سیاست های سازمان انتقال خون در راستای بهبود کیفیت فرآوده های خونی را بیان کنید.

باتوجه به اینکه اهدای پلاکت به صورت مستقیم از سال گذشته در دستور کار این سازمان قرار گرفته است، تلاش داریم تا سالانه ۵ درصد نیاز کشور را به سمت اهدای مستقیم پلاکت سوق دهیم و اهداکنندگان مستقیم پلاکت را در کشور داشته باشیم.

در حال حاضر اهدای پلاکت مستقیم در تمام مراکز استانی سازمان اجرایی شده است و روزانه ۵ تا ۶ مورد پلاکت مستقیم به مراکز اهدای خون اهدا می شود.

* اهدای پلاکت مستقیم چه مزایایی را شامل می شود؟

در این روش می توان گفت که با یکبار اهدای پلاکت که مابقی اجزای خون اهداکننده به وی باز گردانده می شود، یک دوز درمانی پلاکت فراهم شده که هر مورد آن معادل ۶ واحد پلاکتی است که در گذشته تولید و موجب کیفیت محصول بهتر می شد.

* آیا سازمان انتقال خون در حوزه سلول های بنیادی بیماران توانسته ورود پیدا کند؟

در حال حاضر پذیره نویسی از داوطلبان سلول های بنیادی در مراکز استانی انجام می شوند و با تمرکز اطلاعات در حال حاضر نزدیک به ۳۵ هزار مورد اطلاعات مرتبط با پذیره نویسی، جمع آوری و متمرکز شده است.

این امر دسترسی بیماران نیازمند پیوند سلول های بنیادی را فراهم می کند و به زودی امکان آزمایش سازگاری با تجزیه بالا را در انتقال خون را فراهم می کنیم.

* مهم ترین برنامه های سازمان انتقال خون را تا سال ۱۴۰۰ بیان کنید.

برنامه های متعددی را در این سازمان آغاز کرده ایم که می توان به تأمین داروهای مشتق از پلاسما (با پلاسمای ایرانی) اشاره کرد و در افق ۱۴۰۰ امیدواریم جمع آوری و اهدای یک میلیون لیتر پلاسما را در کشور فراهم و داروهای مشتق از پلاسما را از پلاسمای ایرانی تأمین کنیم.

این امر از نظر سلامتی به نفع جامعه است و امروز سازمان بهداشت جهانی تأکید می کند به دلیل جلوگیری از تغییر جغرافیایی بیماری ها، داروهای مشتق از پلاسمای منطقه ای تولید شود تا در صورت بروز بیماری های مختلف، این بیماری ها از  یک منطقه به منطقه دیگری منتقل نشود.

روزانه بیماری های نوظهور و نوپدیدی بروز می کند که یکی از راه های انتقال این بیماری ها، فرآورده های خونی است؛ حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد ارزش محصولات، ماده خام آن است که با صرفه جویی اقتصادی مناسب می شود.

در سال گذشته، ۲۱۲ هزار لیتر از پلاسمای بازیافتی سازمان انتقال خون را به دارو تبدیل کردیم که این امر، دستاورد ارزش اقتصادی کشور از جمله کاهش هزینه داروهای مشتق از پلاسما به مبلغ ۲۱ میلیارد تومان بوده است.

* باتوجه اینکه مهم ترین نیاز گروه خونی کشور، گروه خونی o منفی است، آیا این نیاز توسط سازمان انتقال خون تأمین شده است؟

همواره تلاش کرده ایم تا ذخیره مناسبی را در سازمان انتقال خون داشته باشیم؛ علت کمبود این گروه های خونی در کشور به این دلیل است که میزان جمعیت اهداکنندگان گروه خونی o منفی در حداقل ممکن و تنها ۴ درصد جامعه اهداکنندگان این گروه خونی است؛ به عبارت دیگر زمانی که اهدای خون صورت می گیرد تنها ۴درصد خون اهدایی شامل گروه خونی o منفی می شود.

باتوجه به اینکه گروه خونی o منفی به عنوان دهنده گروه خونی بوده، کاربرد آن در جامعه بسیار است؛ طبیعتا اگر در بیمارستانی چندین عمل جراحی به صورت همزمان انجام و نیاز این گروه خونی احساس شود با کمبود آن مواجه خواهیم شد.

یکی از فعالیت های مهم در سازمان انتقال خون برای این گروه خونی، مدیریت ذخایر خونی است که امروز در هر استانی ۷ برابر مصرف روزانه آن را ذخیره کرده ایم تا بتوانیم در بحران ها، نیاز جامعه را به خوبی برطرف کنیم.

در زلزله کرمانشاه تنها برای گروه خونی منفی و گروه خونی o  منفی فراخوان زدیم که با این فراخوان، حدود ۲۶۰ درصد مراجعه کنندگان اهدای خون در گروه های منفی افزایش یافت.

در سازمان انتقال خون تلاش داریم تا اهداکنندگان این گروه خونی را به سمت اهداکنندگان مستمر سوق دهیم.

*  از فعالیت بانک های خون بیمارستانی کشور آماری ارائه داده و مهم ترین سیاست سازمان انتقال خون برای ساماندهی این مراکز را بیان کنید.

در حال حاضر ۸۰۰ بانک خون زیرنظر سازمان انتقال خون مجوز فعالیت در مراکز مختلف را دریافت کرده اند و به دنبال آن هستیم تا با نظارت بیشتر فرآیندهای انتقال خون را ارتقا دهیم.

توزیع و دسترسی خون و فرآورده های آن را از طریق بانک های خون بیمارستانی فراهم می کنیم و به دنبال تمرکز گرایی و دسترسی مردم به خون از طریق بانک های خون بیمارستانی هستیم.

با مساعدت معاونت درمان وزارت بهداشت، بخشی از امتیاز اعتباربخشی مراکز درمانی، وابسته به دارا بودن استاندارد بانک خون بیمارستانی است که در این زمینه بازرسی ها و ممیزی بانک های خون را در سازمان آغاز کرده و استانداردهای بانک های خونی بیمارستانی را افزایش می دهیم.