قدس آنلاین- اردیبهشت امسال بود که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از طرحی به نام «کاج» یا همان کارآفرینی و اشتغال برای جوانان رونمایی کرد. طرحی که مهم‌ترین بخش آن را کارورزی جوانان تحصیل‌کرده تشکیل می‌دهد. در این طرح که به ادعای مسئولان با هدف ایجاد ارتباط بین کارفرمایان و نیروی کار ایجاد شد، تحصیل‌کرده‌های بین ۲۳ تا ۳۴ سال می‌توانند در سامانه کارورزی نام نویسی کرده و پس از فراخوانده شدن با حقوقی نزدیک به یک سوم حداقل حقوق مصوب یعنی رقمی حدود ۳۰۰ هزار تومان شروع به کار کنند. آن هم تنها به این امید که پس از پایان دوران کارورزی در همان محل مشغول به کار شوند.
طرحی که بیکاری را یک سال به تعویق می‌اندازد
طرحی که به خاطر موارد پیش‌بینی نشده در آن تقریباً شکست خورده است. کاظم عبداللهی، فعال صنفی کارگری در توضیح این طرح به خبرنگار ما می‌گوید: هدف از ایجاد طرح کارورزی، ارزان‌سازی نیروی کار است؛ مطلبی که در مصاحبه‌های مسئولان وزارت کار در اتاق بازرگانی به وضوح بر زبان آورده شده، البته آن‌ها ایجاد اشتغال را نیز یکی دیگر از اهداف این طرح عنوان کردند، اما در این زمینه هیچ مطالعه قابل استنادی صورت نگرفته است.
وی در ادامه بیان می‌کند: در این طرح گفته شده است که مهارت‌های شغلی دانش آموختگان افزایش پیدا می‌کند، اما وقتی حدود ۵/۲ تا ۳ میلیون دانش آموخته دانشگاهی بیکار در کشور داریم، نشان دهنده این است که فرصت شغلی برای آن‌ها نداریم یا فرصت شغلی در بخش صنعت و خدمات وجود دارد، اما داوطلب دارای تخصص برای آن مشاغل در بازار کار وجود ندارد؟ در کشور فرصت شغلی خالی نداریم تا افرادی که از طریق این طرح تخصص‌های لازم را پیدا می‌کنند، مشغول به کار شوند.
عبداللهی به تبعات این طرح اشاره کرده و توضیح می‌دهد: در این طرح به مدت سه ماه تا یک سال کارفرما از یک کارگر متخصص و تحصیل کرده رایگان بهره‌مند می‌شود. دستمزد اندک آن را هم دولت پرداخت می‌کند، کارگر بیمه نشده و پس از طی زمانی مشخص کارگر بیکار می‌شود. به عبارتی این طرح یک سال بیکاری رسمی دانشجویان را به تعویق می‌اندازد. علاوه بر آن در آیین‌نامه اجرای این طرح به گذراندن شرایطی برای کارگاه‌های پذیرنده این طرح بر نمی‌خوریم. اشاره نشده است که کارگاه‌ها دارای امکانات آموزشی مناسب باشند که البته معمولاً هم نیستند. هیچ شرطی هم برای الزام کارفرما و مناسب سازی کارگاه برای آموزش ذکر نشده است.
در بهترین حالت فقط ۳۰درصد کارورزان استخدام می‌شوند
فعال صنفی حوزه کارگری کشور تصریح می‌کند: دلیل وجود این طرح نداشتن تخصص کافی دانش آموختگان ذکر شده است. بخشی از آن ممکن است صحیح باشد، آن هم به دلیل اینکه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی بدون برنامه تعداد زیادی دانشجو جذب کرده‌اند. تحصیل آن‌ها هزینه‌های زیادی بر خانواده‌ها تحمیل کرده است و پس از پایان این دوره‌ها گفته می‌شود تخصص متناسب با بازار کار نیست. آیا جبران ندانم‌کاری و بی‌برنامه‌گی مسئولان آموزش عالی را باید خانواده‌ها و دانشجویان بپردازند یا افرادی که این سیاست اشتباه را در طول بیست و چند سال گذشته بنیان گذاشته‌اند؟
اشکالات قانونی مانع استقبال از این طرح است
بر اساس آخرین آمار اعلام شده آمار بیکاری در کشور به بالای ۶ میلیون نفر رسیده است. تأسف‌بارتر اینکه بیش از ۶۰ درصد آن‌ها دانش آموختگان دانشگاه‌ها هستند.
هادی ابوی، دبیرکل کانون انجمن‌های صنفی کارگران کشور در توضیح این طرح به خبرنگار ما می‌گوید: بی شک تمامی مردم کشور با هر طرحی که اشتغال در پی داشته باشد، موافق بوده و از اجرای آن خرسند می‌شوند. اما این طرح، طرحی موفق نیست. شاید یکی از مهم‌ترین دلایل موفق نبودن، این باشد که معمولاً کشورهای پیشرفته و صنعتی که مشکل بیکاری را پشت سر گذاشته‌اند، قبل از اجرای هر طرحی در حوزه کار با جامعه هدف خود مشورت داشته‌اند، در صورتی که برای این طرح صحبتی با ما نشده است.
وی اضافه می‌کند: باید بررسی شود که آیا پرداخت مبلغ حدود ۳۰۰هزار تومان، برای کارورزی با مدرک فوق لیسانس با شأن او همخوانی دارد یا آیا قوانین تأمین اجتماعی می‌پذیرد کارورز بیمه نشود؟ اگر مشکلی برای کارورز یا هر شاغل بدون بیمه اتفاق افتد، کارفرما باید ۱۰ سال بازنشستگی کارگر را پرداخت کند که با حقوق مصوب امروز حدود ۵۰۰ میلیون تومان می‌شود.
ابوی در پایان یادآور می‌شود: در سامانه کارورزی جویندگان کار زیادی از دیپلم تا دکترا نام نویسی کرده‌اند. هر چند که آمار دقیق این افراد در اختیار وزارت کار و رفاه اجتماعی بوده و آمار دقیقی از آن منتشر نشده است، اما شنیده‌ها حاکی از آن است که کارفرماها و شرکت‌ها خیلی کم درخواست داشته‌اند. عرضه و تقاضا با هم همخوانی ندارد. اشکالات قانونی برای کارفرما مانع استقبال آن‌ها از این طرح شده است.
طرح کارورزی، بیکاری را پیچیده‌تر می‌کند
مخالفان؛ اجرایی کردن طرح کارورزی را در راستای کاهش تصنعی و نمایشی نرخ بیکاری عنوان کرده و معتقدند چنین طرحی معضل بیکاری را پیچیده‌تر خواهد کرد. به عبارتی این طرح همچنان که مسکنی مقطعی برای بیکاری گسترده دانش آموختگان بوده، وضعیت دستمزد کلی در سطوح پایین را تضمین و نهادینه می‌کند.
ابوالفضل فتح‌اللهی، فعال حوزه کارگری با بیان اینکه از ابتدا با طرح کارورزی مخالفت داشتیم، به خبرنگار ما می‌گوید: این مخالفت به دلایل مختلف است. یکی از مهم‌ترین آن‌ها اینکه با وجود جاری و ساری بودن قوانین کار در جامعه، بی‌قانونی‌های بسیاری از برخی کارفرمایان مشاهده می‌کنیم. در برخی موارد بیمه‌ها رد نمی‌شوند، دستمزد مطابق با قانون کار پرداخت نمی‌شود، کارگران برای بیمه بیکاری مشکلات دارند، سخت و زیان آور بودن مشاغل رعایت نمی‌شود و قوانین به درستی بر اساس قانون اجرا نمی‌شود.
وی تصریح می‌کند: وقتی بحث کارورزی پیش می‌آید، با توجه به اینکه بسیاری از این مشخصه‌ها وجود ندارد، مشکلات بیشتری به همراه خواهد داشت. در این طرح با توجه به شرایط نابسامان بازار کار، بیمه بیکاری، سخت و زیان آور، درمان، دستمزد و... نظام‌مند نبوده و وجود ندارد. افزون بر آن با توجه به اینکه این طرح برای سنین پایین اجرا می‌شود، ممکن است حضور نوجوانان در محیط‌های کار، شرایط نامساعدی برای مهارت‌آموزی به همراه داشته باشد.
برای مهارت‌آموزی باید فنی و حرفه‌ای تقویت شود
فتح‌اللهی اضافه می‌کند: مطابق قانون، سازمان فنی و حرفه‌ای وظیفه آموزش مهارت در جامعه را بر عهده دارد. به همین منظور باید کارورزی را در سازمان فنی و حرفه‌ای تقویت کرده و مجوز مؤسسه‌های کارآموزی را زیادتر کنیم. طرح کارآموزی بدین صورت که اجرا می‌شود، متأسفانه پاسخی را که مورد نظر دوستان است در پی نداشته و موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
نایب رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران در پایان تأکید می‌کند: بر اساس آخرین پژوهش‌ها بیش از ۶۰درصد بیکاران جامعه تحصیلکرده‌ها هستند و ۶۳درصد از دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاه بدون مهارت لازم برای ورود به بازار کار هستند، به همین منظور باید بین وزارت کار و رفاه اجتماعی، سازمان فنی و حرفه‌ای و مدارس و دانشگاه‌ها ارتباط برقرار کرد. متأسفانه برخی از درس هایی که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود، دروسی است که بازار کار برای آن وجود ندارد. به عبارتی آموزش‌ها سنخیتی با بازار کار ندارد.
طرحی که تنها با نگاه آکادمیک نوشته شده است
در حالی که منتقدان این طرح را به نفع کارفرمایان می‌دانند، حمیدرضا سیفی، رئیس انجمن کارفرمایی کشور نیز انتقاداتی بر آن دارد. او در خصوص این طرح به خبرنگار ما می‌گوید: از آنجا که دولت برای اجرایی کردن ساختارهای دولتی با نگاه دولتی به مسائل نگاه می‌کند، نمی‌تواند طرحی کامل و جامع ارائه کند. هر چند که هدف برنامه‌ریزی و انجام کاری نیک است، اما چون دانش و ظرفیت لازم را نداشته و با بخش خصوصی مشورت نکرده است، در این طرح به موفقیت نمی‌رسد.
سیفی تأکید می‌کند: این طرح باید برعکس ارائه می‌شد و مجموعه تفکرات کارفرمایی برای اجرایی شدن در طرح لحاظ می‌شد؛ طرحی که تنها با نگاهی آکادمیک بر روی کاغذ آمده و در حوزه واقعیت اجرایی نشده است. به همین منظور در جلسات بارها تأکید و عنوان کرده‌ایم که اگر این تغییرات صورت نگیرد، در اجرا مشکلاتی به وجود می‌آید.
نظر شما