قدس آنلاین-مذاکرات صلح سوریه که طی چند سال گذشته ادوار مختلفی را در شهرهای «ژنو» سوئیس، «وین» اتریش و «آستانه» قزاقستان پشت سر گذاشته، هم‌اکنون به ایستگاه «سوچی» روسیه رسیده است؛ جایی که قرار است نمایندگان دولت سوریه و معارضان در تاریخ ۲۹ ژانویه (۹ بهمن‌ماه) گردهم آیند و به مدت دو روز درخصوص راهکارها برای حل‌وفصل سیاسی بحران سوریه به بحث و تبادل نظر بپردازند. این درحالی است که ده‌ها دور مذاکره، گفتگو و رایزنی سیاسی میان دولتمردان سوری و معارضان در شهرهای مختلف دستاورد ملموسی جز تشکیل «مناطق کاهش تنش» نداشته است. تا به امروز مثلث کارشکنی‌های آمریکا، سنگ‌اندازی‌های معارضان و لجاجت‌های عربستان سعودی به عنوان عامل اصلی عدم تحقق موفقیت‌های چشمگیر در ادوار مختلف مذاکرات صلح سوری به شمار می‌رود. بدون شک اگر معارضان سوری از خود استقلال رأی و عمل داشتند و دستورات خود را از اتاق‌های فکر سعودی ـ آمریکایی دریافت نمی‌کردند، خیلی پیشتر شاهد به ثمر نشستن مراحل مختلف گفتگوهای صلح درباره سوریه بودیم.
ماهیت اصلی مذاکرات «سوچی»
مذاکرات سوچی درباره سوریه که قرار است در اواخر ماه جاری میلادی برگزار گردد، در واقع قطعه‌ای برای تکمیل پازل مذاکرات و گفتگوهای سیاسی گذشته به ویژه در شهر ژنو سوئیس به شمار می‌رود و با هدف تقویت هشت دوره مذاکرات ژنو، زمینه‌سازی جهت تداوم آن و همچنین تأکید بر دستاوردهای آن، برگزار می‌شود. این درحالی است که معارضان سوری با اهداف و اغراض سیاسی در هدف اصلی برگزاری دور جدید مذاکرات صلح سوری در روسیه تشکیک کرده و نسبت به آن ابراز تردید می‌کنند. درهمین ارتباط، «نصرالحریری» رئیس هیئت معارضان سوری ضمن انتقاد شدید از تصمیم مقامات روسی درخصوص برگزاری مذاکرات در شهر سوچی، تأکید کرده است: «واقعا نمی‌فهمیم که چرا دور جدیدی از مذاکرات باید در سوچی برگزار شود. هدف اصلی برگزاری این نشست برای ما مبهم است». این اظهارات درحالی مطرح می‌شود که همانگونه که گفته شد، مذاکرات صلح سوریه در شهر سوچی ماهیتی مستقل از دیگر مذاکراتِ گذشته نداشته و صرفا با هدف تقویت نقاط مثبت و برطرف ساختن نقاط منفی آن‌ها برگزار می‌شود؛ مسئله‌ای که البته خودِ مقامات روس نیز بر روی آن تأکید دارند و در عالی‌ترین سطوح دیپلماتیک نیز به شائبه‌ها در این زمینه پاسخ مناسب داده‌اند.
مسکو دیوار حائل ایجاد نمی‌کند
محورهای نشست سه‌جانبه ایران، ترکیه و روسیه در شهر سوچی طی روز ۲۲ نوامبر سال گذشته میلادی که در آن رؤسای جمهوری هر سه کشور حضور بهم رساندند، این مسئله را ثابت کرد که روسیه به دنبال ایجاد دیوار حائل میان مذاکرات صلح گذشته و مذاکرات سوچی به منظور بهره‌برداری‌های مغرضانه، نیست. مهمترین نتایجی که درجریان نشست سران تهران، آنکارا و مسکو در شهر سوچی به دست آمد، تأکید بر لزوم حفظ دستاوردهای گفتگوهای ژنو و آستانه و ایجاد سازوکارهای مناسب جهت عملیاتی ساختن توافقات حاصل‌شده در این گفتگوها بود.
مانع‌تراشی معارضان تمامی ندارد
به ضرس قاطع می‌توان گفت که در هیچیک از ادوار گذشته مذاکرات صلح سوری طی سال‌های گذشته، معارضان نقش سازنده‌ای برای یافتن راهکاری سیاسی جهت برون‌رفت از بحران سوریه ایفا نکرده‌اند. اکنون نیز آن‌ها در همان کسوت به نقش مخرب و منفی خود درجریان گفتگوهای سیاسی ادامه می‌دهند و با مواضع غیراصولی، نامتعارف و غیرمنطقی خود در راستای سنگ‌اندازی و مانع‌تراشی در مسیر موفقیت مذاکرات صلح در شهر «سوچی» گام برمی‌دارند. درهمین ارتباط، معارضان سوری اخیرا با بیان اینکه قرار نیست در مذاکرات سوچی مشارکت داشته باشند، مدعی شدند که این مذاکرات، تمامی دستاوردهای گفتگوهای ژنو را نابود می‌کند! این درحالی است که باتوجه به نکات گفته شده، هدف اصلی و اساسی برگزاری مذاکرات سوچی درست در نقطه مقابل ادعای مضحک معارضان قرار می‌گیرد.
در راستای همین تلاش‌های مذبوحانه جهت به شکست کشاندن مذاکرات سوچی، ۴۰ گروه از معارضان سوری اعلام کرده‌اند که در نشست سوچی مشارکت نخواهند داشت. این جریان‌های معارض که شماری از آن‌ها را گروه‌های مسلح تشکیل می‌دهند، مدعی شده‌اند که مسکو می‌خواهد مذاکرات صلح ژنو را که با نظارت سازمان ملل برگزار می شود، دور بزند! در واقع، معارضان سوری با اعلام عدم حضور خود در گفتگوهای سوچی به دنبال سلب مشروعیت از این گفتگوها هستند و می‌خواهند نشست سوچی را از رسمیت ساقط کرده و آن را بیهوده و بی‌ثمر جلوه دهند. البته باتوجه به سوابق متعددی که از معارضان وجود دارد و نشان می‌دهد آن‌ها در بسیاری از موارد، پس از اعلام عدم مشارکت در مذاکرات صلح، خیلی زود تغییر عقیده داده‌اند، نمی‌توان حضورشان در نشست سوچی را به طور کامل منتفی دانست.
ساز مخالف سازمان ملل متحد
درحالی که انتظار می‌رفت سازمان ملل متحد به وظیفه و مسئولیت ذاتی خود در وادار ساختن معارضان سوری به شرکت در مذاکرات صلح در شهر سوچی عمل کند، اما نگاهی به مواضع مقامات آن نشان می‌دهد که این سازمان نیز همچون معارضان درحال زدن ساز مخالف است. درهمین ارتباط، یک مقام عالیرتبه در سازمان ملل متحد اعلام کرد که این سازمان تصمیمی برای مشارکت در نشست سوچی نگرفته است. این درحالی است که پیشتر «واسیلی نبنزیا» نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد ابراز امیدواری کرده بود که نماینده این سازمان در مذاکرات سوچی حضور داشته باشد. این مقام روسی با بیان اینکه مذاکرات سوچی جایگزینی برای مذاکرات ژنو نیست، همچنین گفته بود: «مشارکت سازمان ملل در گفتگوهای سوچی به نفع و مصلحت خودِ این سازمان است».
هرچند بهانه‌تراشی‌های معارضان و حامیان آن‌ها در مسیر مذاکرات سوچی قابل پیش‌بینی بود، اما انتظار نمی‌رفت که سازمان ملل به عنوان اصلی‌ترین نهاد بین‌المللی برای حل‌وفصل اختلافات، منازعات و درگیری‌ها در جهان، موضع غیراصولی را درقبال بحران سوریه اتخاذ کند و نسبت به حل بحران آن بی‌تفاوت باشد. پر واضح است که نفوذ مالی، سیاسی و سازمانی آمریکا به عنوان حامی شماره یک معارضان سوری در سازمان ملل، در تصمیم‌گیری مقامات این سازمان درباره مذاکرات سوچی، تأثیرگذار بوده است.
تداوم شیطنت‌های ترکیه
درحالی که همه نگاه‌ها به سلسله مذاکرات‌های صلح درباره سوریه دوخته شده و مردم این کشور امید زیادی به موفقیت این گفتگوها بسته‌اند، دولتمردان آنکارا همچنان قصد ندارند از شیطنت‌های خود در سوریه که مایه تشدید بحران این کشور است، دست بردارند. «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه اعلام کرده است که این کشور به عملیات «سپر فرات» در شهرهای «عفرین و منبج» سوریه ادامه می‌دهد. این درحالی است که تداوم حضور نیروهای ترکیه در خاک سوریه در تعارض با تمامی قوانین بین‌المللی بوده و طبق منشور سازمان ملل متحد نیز، نقض حاکمیت ملی این کشور محسوب می‌شود. مقامات آنکارا با سیاست‌های نابجای‌شان شمال سوریه را به صحنه‌ای برای تسویه‌حساب‌های سیاسی با کُردها تبدیل کرده و برخلاف ادعاهایشان مبنی بر تلاش برای حل‌وفصل سیاسی بحران سوریه، موجبات تشدید این بحران را فراهم کرده و می‌کنند.
براساس آنچه که گفته شد، با کارشکنی‌های ناتمام معارضان، سیاست‌های توسعه‌طلبانه و متجاوزانه آنکارا در خاک سوریه و بی‌مسئولیتی سازمان ملل متحد در سوریه بیم آن می‌رود که تمامی امیدها برای پایان بحران هفت ساله این کشور به ناامیدی تبدیل شود. ازهمین روی، می‌توان گفت که مذاکرات صلح سوریه در شهر «سوچی» روسیه درحالتی از بیم و امید قرار دارد و نمی‌توان درخصوص نتایج آن در آینده گمانه‌زنی کرد.
منتشر شده در ویژه نامه بیت المقدس روزنامه قدس
نظر شما