قدس آنلاین-رمان «زمستان بی‌شازده» نوشته فاطمه نفری، رمان برگزیده هفتمین دوره جشنواره داستان انقلاب و تقدیری جایزه امیرحسین فردی، اسفند ۹۶ توسط انتشارات «سوره مهر» منتشر شد. در این رمان، قهرمان داستان از یک انقلاب بیرونی به یک انقلاب درونی می‌رسد به طوری که انقلاب اسلامی و وقایع مرتبط با این رویداد تاریخی منجر به ایجاد تحول در شخصیت اصلی داستان می‌شود.
در مورد برگزاری جشنواره‌های ادبی دو دیدگاه موافق و مخالف وجود دارد، عده‌ای بر این باورند که برگزاری جشنواره‌های ادبی، هدر رفت بودجه است، برخی هم می‌گویند که به بهانه برگزاری جشنواره‌های موضوعی، آثار خوبی در آن حوزه تولید می‌شود، به نظر شما جشنواره داستان انقلاب در تولید آثاری با موضوع انقلاب موفق عمل کرده است؟
در این ۱۰ دوره برگزاری، موفقیت‌های خوبی داشته است اما به خاطر سیاست‌هایی که گاهی در برگزاری جشنواره، اعمال می‌شود این توفیق، صد درصدی نیست. عده‌ای از نویسندگان به خاطر برخی سیاست‌ها، نسبت به این جشنواره دلسرد می‌شوند و تصمیم می‌گیرند که در آن شرکت نکنند، در حالی که توانایی تولید آثار ادبی خوبی را دارند یا اینکه آثارشان آنطور که باید دیده نمی‌شود اما در مجموع می‌توان گفت که جشنواره‌ای همچون جشنواره داستان انقلاب که یک جایزه ادبی ملی است، نویسندگان را برای نوشتن داستان‌هایی با موضوع انقلاب، تشویق می‌کند.
چطور باید از حواشی جشنواره‌های ادبی کم کرد؟
من یک نویسنده جوان هستم و میدان دادن به جوان‌ها را بسیار مهم می‌دانم اما این مهم، در جشنواره داستان انقلاب همچون دیگر جشنواره‌های ادبی، نادیده گرفته می‌شود. وقتی نویسنده‌ای که بالای ۶۰ سال دارد و بیش از ۲۰ کتاب منتشر کرده، با یک کتاب منتشر شده‌اش در جشنواره شرکت می‌کند و رتبه می‌آورد، این سبب می‌شود که انگیزه نوشتن از نویسنده‌های جوان گرفته شود چون شانس کمی برای رقابت با بزرگان دارند در حالی که کشف استعدادهای جوان، از اهداف جشنواره‌های ادبی است.
گاهی هم اعمال سلیقه در داوری‌ها سبب می‌شود انگیزه نویسندگان جوان و خوش ذوق، کم شود. از سوی دیگر، برگزیدگان بعد از اختتامیه، به حال خودشان رها می‌شوند و می‌روند تا یکی دو سال آینده که فراخوان دور بعدی جشنواره اعلام شود. با این کار، جشنواره‌های ادبی، هدف خودشان را زیر سؤال می‌برند، اگر هدفشان، کشف استعدادهاست باید از نویسندگان برگزیده جوان حمایت کنند تا آثارشان منتشر شود، در این صورت، نویسنده انگیزه نوشتن پیدا می‌کند. نویسنده‌ای که ۲۰ کتاب دارد و رئیس فلان انجمن است، چه نیازی است که در جشنواره داستان انقلاب شرکت کند؟ لازم است که در شرایط شرکت کنندگان، محدودیت‌هایی همچون تعداد کتاب‌های منتشر شده یا تعداد جوایز، گذاشته شود تا بتوان چهره‌های جدید ادبی را شناسایی و حمایت کرد.
کاری که انتشارات حرفه‌ای انجام می‌دهند، تشکیل کارگاه‌های رمان‌نویسی است که از تعداد محدودی نویسنده خوش ذوق و مستعد دعوت می‌کنند و با راهنمایی استادان خوب داستان نویسی و ایجاد زمینه‌های پژوهشی و تحقیقات میدانی، شرایطی را فراهم می‌کنند تا آثار خوبی تولید شود و از انتشار آن حمایت می‌کنند. این بزرگ‌ترین حمایتی است که می‌توان از نویسندگان جوان داشت.
رمان «زمستان بی شازده» در هفتمین دوره جشنواره داستان انقلاب برگزیده شد، انتشارات سوره مهر به وعده خودش برای انتشار اثر عمل کرد؟
بله، ولی با سه سال تأخیر. این کتاب باید در سال ۹۴ یا۹۵ منتشر می‌شد ولی نشر سوره مهر در انتشار این اثر بسیار تأخیر کرد که برای من آزاردهنده بود تا آنجا که تصمیم گرفته بودم قراردادم را فسخ کنم. حمایت دیگر از نویسندگان جوان این است که برای داوری جشنواره‌هایی در رده‌های پایین یا متوسط از آن‌ها استفاده کنند و عرصه را به جوان‌ها بدهند، با این کارها می‌توان به قشر جوان، انگیزه داد.
دلیل انتخاب راوی پسر در رمان «زمستان بی شازده» چیست و چرا روایتی زنانه از انقلاب نداشتید؟
من برای پیرنگ و طرح داستانم، شخصیت پسر نوجوان را ترجیح دادم. در رمان «دو هفته برزخی» هم قهرمان داستان، یک پسر نوجوان است چون پیرنگ این کارها، می‌طلبید که شخصیت اصلی یک پسر نوجوان باشد در حالی که در رمان «بی‌تابی آرزوها» قهرمان داستان یک دختر است.
انتخاب راوی پسر نوجوان برای دو رمان دیگرم با موضوع انقلاب، کار بسیار دشواری بود. در واقع می‌خواستم خودم را محک بزنم که از پس درآوردن این شخصیت برمی‌آیم یا نه. بازخوردهایی که از رمان‌هایم گرفتم نشان می‌داد که از پس درآوردن شخصیت پسر نوجوان، برآمده‌ام.
دلیل انتخاب رده سنی مخاطبان کودک و نوجوان برای نوشتن آثارتان چه بود؟
در چهار رمانی که تا کنون نوشته‌ام، مخاطبم را نوجوانان قرار دادم چون با این رده سنی، همذات‌پنداری بیشتری داشتم. زمانی که اولین رمانم را نوشتم، پنج سال از پایان نوجوانی من گذشته بود و چندان از فضای نوجوانی دور نبودم. ضمن اینکه علاقه‌مند به نوشتن برای مخاطبان نوجوان هستم در حالی که زحمت زیادی هم دارد.
با توجه به اینکه متولد دهه ۶۰ هستید و درکی از حضور در جریان انقلاب نداشتید برای یافتن منابع پژوهشی داستان‌هایتان با موضوع انقلاب، چه مسیری را طی کردید؟
خوشبختانه با مشکلی مواجه نشدم چون پژوهش‌هایم مطالعاتی بود نه میدانی. منابع مطالعاتی درباره انقلاب هم زیاد است و هرچه می‌خواستم در دسترسم بود. امیدوارم نتیجه کارهایم، مورد پسند خوانندگان باشد.
در موضوع انقلاب، محتوا و سوژه‌ها دچار تکرار نشده‌اند؟
ممکن است آثاری باشند که شبیه هم هستند اما از نقاط قوت جشنواره داستان انقلاب این بود که آثار بسیار خوبی به این جشنواره رسید، آثاری که محتوای متفاوت و نابی داشتند. به باور من، نویسنده هوشمند کسی است که کلیشه‌ها را کنار بگذارد و پرداختی جدید نسبت به موضوعات تکراری داشته باشد تا خواننده از فضاسازی‌های بکر و جدید او لذت ببرد.
نظر شما