تیرداد احمدی عضو هیأت علمی‌این اندیشکده در تشریح گزاره‌های پیشنهادی گفت: پس از خروج آمریکا این سوال مطرح می‌شود که جنس و شکل تضامین اروپا برای ادامه حیات برجام چیست حال آن که موضع اروپایی‌ها در این خصوص متفاوت و گاه متناقض است لذا وجود یک طرح توافق و بسته‌ای مبتنی بر حقایق فنی تحریمی‌و مالی، کمک جدی به چارچوب و معنای گفت‌وگوهای پیش رو خواهد کرد.

وی افزود: اصول عمومی‌دیده شده در این بسته عبارتند از منافع باقی ماندن در برجام، نفت در برابر تکنولوژی، همخوانی امتیازات تعهد شده با تواناییهای فنی،توافق برای صلح در منطقه با پیشرانی منافع اقتصادی و کند کردن ابزار تحریم یک جانبه برای تقویت توافقات بین‌المللی.

دیگر عضو هیأت علمی ‌اندیشکده مبنا هم اظهار داشت: در یک ماه گذشته پیشنهادهای مختلفی برای نجات برجام از سوی اروپا و به صورت رسمی ‌و غیررسمی‌ مطرح شد اما عموم این پیشنهادها با اصل «همخوانی امتیازات تعهد شده با توانایی‌های  فنی» مطابقت ندارد.

مجید شاکری خاطر نشان ساخت: ایده محافظت از شرکت‌های خریدار نفت ایران و حمایت از بانکهای مرکزی اروپایی برای پردازش مطالبات ایران با پیشنهاد مصرف شدن این درآمد برای واردات از اروپا، مطرح شده است. باید توجه داشت که هدف تحریمی ‌برای محدود کردن واردات نفت ایران در بدو امر فرایند تسویه است و از این نظر محافظت از فرایند انتقال مالی به مراتب مهم تر از شرکت خریدار است. با این وجود اگر چه پیشنهاد گروه بحران مبنی بر استفاده از شرکتهای انرژی اروپایی با حداقل تعامل با اقتصاد آمریکا باعث می‌شود این شرکت‌ها بالذات حداقل تأثیرپذیری را از تحریم‌های نسل قبلی داشته باشد، توان آمریکا برای ایزوله کردن این شرکت‌ها از بقیه اقتصاد اروپا با قرار دادن در «اس دی ان لیست» را کمتر از واقعیت برآورد کرده است.

درهم تنیدگی مویرگی اقتصاد آمریکا و اروپا

به گفته وی سهم بالای مبادلات یورو/دلار و در هم تنیدگی مویرگی اقتصاد با آمریکا، اروپا را آسیب‌پذیر کرده است. شاکری افزود: درگیری یک بانک مرکزی در عملیات تسویه به صورت خرد با وظایف و رفتار سازمانی بانک مرکزی همخوانی ندارد و چند لایه بودن نظام بانک مرکزی در اروپا به پیچیدگی‌های این مورد اضافه می‌کند.

این پژوهشگر اقتصادی ادامه داد: تجربه دو سال اجرای برجام نشان داد علیرغم افزایش قابل توجه حجم مبادلات تجاریف عملاً کالای مصرفی یا واسطه ای اروپایی به لحاظ شاخص میانگین قیمت بالاتر از نمونه‌های شرق آسیاست. انقباض تقاضا در ایران با توجه به نرخ تشکیل سرمایه ثابت پایین و در صد بیکاری نسبتاً بالا باعث می‌شود این سطح از کالا و خدمات مطلوبیت لازم را در بازار ایران نداشته باشد و عملا برای تسهیل این روند ایران ناچار از ریفاینانس با نرخ‌های پایین روی درآمد نفت خود برای واردکنندگان بود تا این عدم مطلوبیت نسبی را جبران کند.

وی به دیگر ایده‌های اروپا برای تداوم برجام اشاره کرد و گفت: ارائه مجوز عمومی ‌استاندارد به شرکتهای اروپایی و ایجاد سپر قانونی برای شرکتهای اروپایی و مذاکره با آمریکا برای حمایت از شرکتهای تحت نظارت یا مالکیت طرف آمریکایی، تهدید به اعمال جریمه تعرفه‌ای علیه آمریکا در صورت عدم ارائه مجوزهای لازم به شرکتهای اروپایی و ایجاد یک بانک بازرگانی یورو پایه مخصوص ایران که هیچ یک از این ایده‌ها هم با اصل همخوانی امتیازت تعهد شده با توانایی‌های فنی مطابقت ندارد.

گزاره‌های عمومی پیشنهادی

وی در تشریح گزاره‌های عمومی ‌پیشنهادی برای ادامه برجام اظهار داشت: فروش تضمینی 680 هزار بشکه نفت به اتحادیه اروپا در ازای خرید خدمات فناورانه، کالاهای فناورانه و فناوری با اولویت توسعه میادین نفتی و افزایش استحصال میادین موجود، انرژهای نو، زنجیره نیروگاه‌های برق و آب شیرین کن در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان، تأسیس، تجهیز و مدیریت بندر ویژه تجارت با اتحادیه اروپا در حاشیه مکران و هواپیمای مسافری یکی از این گزاره‎‌هاست.

وی افزود: گزاره دوم این است که در صورت هدف تحریم قرار گرفتن شبکه اصلی انتقالات مالی ایران در اروپا ( با تأکید بر EIH ) به نحوی که حجم مبادلات ماهامه آن نسبت به میانگین ماهانه سال 2017 بیش از10 درصد افت کند، اتحادیه اروپا چند بانک دولتی با خدمات عمومی‌ و نه بانک تشکیل شده برای ایران را جهت انتقالات مرتبط با غذا، دارو و موارد بشردوستانه معرفی خواهد کرد تا این بانک به وکالت ایران تسویه پرداخت‌های فوق الذکر را انجام دهد و اگر امکان برداشت از سپرده بانک مرکزی ایران نزد بانک دولتی فوق وجود نداشته باشد، بانک ضامن پرداختهای تعهد شده توسط بانک مرکزی از منابع خود باشد.

وی گزاره سوم پیشنهادی را فروش تضمینی 800 هزار بشکه نفت ایران به چین عنوان کرد که در ابتدا دست کم 100 هزار بشکه از طرف ایران به عنوان پشتوانه قرارداد آتی یوانی نفت در بورس شانگهای استفاده شود.

 شاکری ادامه داد: روابط کارگزاری کنلن بانک با بانکهای استانی چین و چهار بانک اصلی این کشور همراه با ایجاد یک شعبه از کنلن بانک در کیش و بازگشایی حسابهای بسته شده در سال 2017 نیز باید اجرایی شود.

وی ایجاد شبکه ریلی برقی شرقی- غربی از محل فاینانس سه برابری مانده طلب نفتی ایران نزد چین، ایجاد شرکت مشترک چینی ایرانی برای ادامه خط ریلی در کشورهای عراق، سوریه و لبنان، سرمایه گذاری مشترک نفتی ایران و چین در قالب شرکت به نحوی که وظیفه فروش سهم هر دو طرف به عهده این شرکت مشترک باشد، تهاتر نفتی 200 هزار بشکه ای با روسیه با اولویت هواپیما، ادوات جنگی و گوشت گرم، ایجاد شرکت مشترک انتقال گاز برای خرید گاز ایران و فروش آن به اروپا با مشارکت 45 درصدی روسیه، 45 درصدی ایران، 5 درصدی عراق و 5 درصدی سوریه و تعهد ایران برای باقی ماندن در برجام و NPT  را از دیگر گزاره‌های پیشنهادی در بسته اندیشکده مبنا دانست.