علی فرزانه موفق به اختراع گرافینیک نانو ساختاری شده است که همین اختراع بهانه گفتگوی قدس آنلاین با اوست. بخوانید:

  به عنوان اولین سوال بفرمایید در این مجموعه ای که در حال حاضر فعالیت دارید چه کارهایی انجام میدهید؟

در این مجموعه فعالیتهای متعددی از جمله تجاری سازی دستاوردهای رساله‌ی دکتری ام را با همکاری تعدادی دیگر از فارغ التحصیلان دکتری دنبال می کنیم. علاوه بر این به واسطه ی تخصص اعضاء و تجربه ی همکاری با پالایشگاه ها و واحدهای صنعتی کشور، پروژه های متعددی نیز در این حوزها در حال اجرا داریم که شاخص‌ترین آنها در حال حاضر پیاده‌سازی سامانه ی کاهش مصرف انرژی در پالایشگاه گاز شهید هاشمی نژاد است که سهم قابل توجهی در کاهش هزینه های عملیاتی و تولید آلایندهای زیست محیطی خواهد داشت.

با توجه به پاسخ این شوال میشود گفت احتمالا با این اختراع میتوانیم در آینده به وجود یک هوای پاک حداقل در خراسان و مشهد امیدوار باشیم؟

طرحی که برای پالایشگاه در حال اجرا داریم مستقل از این اختراع است. ولی در مورد اثر این اختراع بر کاهش الودگی هوا، امکان تولید رنگهای ترافیکی با خاصیت خودتمیزشوندگی که قابلیت حذف الاینده های گازی نظیر اکسیدهای نیتروژن را دارند، وجود دارد. بحث به کارگیری چنین رنگها یا پوششهایی در دیواره ی جانبی اتوبانها و یا تونلها در کشورهای توسعه یافته در حال گسترش است.

این چندمین اختراع شمااست؟

اولین اختراع. این نکته را باید اضافه کنم در پژوهش های علمی، اقداماتی که فاصله نزدیکی با فرایند تجاری سازی یا بازار را دارند، به صورت اختراع ثبت می کنند تا زمان کافی برای محقق جهت تجاری سازی نتایج وجود داشته باشد. در کنار این اختراع، چاپ سه مقاله ISI، همکاری در ۳ طرح پژوهشی برون دانشگاهی و همکاری در تالیف یک کتاب را در سوابق علمی خود دارم.

از کارکرد و هدف یک چنین اختراعی بگویید. اصولاً چه لزومی به یک چنین فنا وری وجود داشت؟

این اختراع که مربوط به بخشی از رساله دکتری بنده بوده به فرایند تولید یک نانوماده به نام گرافینیک می پردازد. این ترکیب نوظهور دارای کاربردهای متعدد در صنایع رنگ و پوشش، روان کننده، تصفیه آب و پساب، آرایشی-بهداشتی و کامپوزیتهای پلیمری و می‌تواند جایگزین بسیاری از ترکیباتی شود که در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرد که بعضا دارای اثرات سو بر انسان بوده و دارای سهم قابل توجهی در بهای تمام شده محصولات می باشند نظیر نانو دی اکسید تیتانیوم. کاربرد این ترکیب در صنایع روان کننده در یکی از شرکتهای قطعه سازی در شهرک صنعتی مشهد مورد بررسی قرار گرفت و نتایج بیانگر افزایش حداقل ۳۰ درصدی راندمان روان کننده مورد استفاده بود.

آیا برای اجرایی کردن این اختراع با سازمان یا نهادی هم صحبت کرده اید؟

 بله. در حال حاضر با شهرداری مشهد در زمینه ی توسعه رنگهای ترافیکی بادوام خود تمیز شونده مشغول مذاکره هستیم، امیدواریم به نتایج ثمربخشی در این حوزه برسیم.

با توجه به کم آبی که در کشور ما وجود دارد این صنعت چه نفعی می‌تواند در جهت کمک به این قضیه بکند؟

این ترکیب به دلیل دارا بودن خاصیت فتوکاتالیزوری و سطح فعال بالا قابلیت حذف آلاینده های آلی و فلزات سنگین موجود در پساب صنایع را دارد. مطالعات اولیه صورت گرفته در مجموعه نیز عملکرد این ترکیب در حذف آلاینده های صنایع رنگ را تایید نموده است. گروه های تحقیقاتی متعددی نیز از ترکیبات مشابه با این ترکیب فعالیتهای مشابهی در این حوزه انجام داده اند. در صورتی که حمایت یا سرمایه گذاری در این زمینه صورت پذیرد، آماده ی پیاده سازی فرایند تصفیه پساب به طور اقتصادی مطابق با استاندارهای زیست محیطی هستیم.

از حضورتان در نمایشگاه نانو بگویید. حضور دراین نمایشگاه چقدر به دیده شدن اختراعتان کمک کرد؟

نمایشگاه بین المللی نانو هر ساله با هدف ارائه اخرین دستاوردهای حوزه ی فناوری نانو توسط ستاد توسعه فناوری نانو برگزار میشود. از انجایی که طرح بنده در برنامه طرحهای نوآورانه ی ستاد نانو تحت عنوان نانومچ یکی از طرحهای برگزیده شناخته شده بود، در این نمایشگاه دعوت شده بودم. ارتباط نزدیک با کارشناسان صنایع و دریافت انتظارات انان بهترین دستاورد این نمایشگاه برای بنده بود. از همین رو در برنامه های جدی مجموعه خود حضور موثر در نمایشگاههای مرتبط را قرار داده ایم.

علم و به دنبال آن فناوری با سرعت شگرفی در حال پیشرفت و یا بهتر بگویم در حال دگرگونی است، روز به روز فرایندها و مواد جدیدی با قابلیتهای بهتر نسبت به موارد موجود در حال عرضه است. بروز رسانی صنایع همگام با این تغییرات لازمه ماندگاری در فضای رقابتی موجود می باشد. ایجاد بستر مناسب برای ارتباط صنایع با محققین صاحب ایده مسلما می تواند زمینه ساز شکلگیری همکاریهای برد-برد برای طرفین باشد. طبیعتا منافع ارزشمندی نیز از جمله افزایش بهره ‌وری صنایع و اشتغال فارغ التحصیلان برای دولت در بر خواهد داشت.

آیا برای ساخت و ارایه این اختراع حمایت هم شدید؟ این اختراع در چند نمایشگاه دیگر حضور داشته است؟

این طرح در جشنواره اختراعات رویش بنیاد ملی نخبگان و برنامه ی طرحهای نواورانه نانو تحت عنوان نانومچ، جز طرحهای برگزیده شناخته شده است، که هدف آنها حمایت از تجاری سازی طرحهای با پتانسیل است. حمایتهای ستاد توسعه فناوری نانو عمدتا از جنس توانمندسازی محققین صاحب دانش فنی نظیر دوره های آموزشی بوده که برای بنده بسیار مفید و افق ساز بوده است. هر چند برگزاری چنین دوره هایی ضروری است ولی برای ورود موفق یا بهتر بگویم تجاری سازی در حوزه ی فناوری های نوین که مستلزم صرف زمان و هزینه است، کافی نیست.

ایا برای حضور در نمایشگاه های بین المللی هم برنامه ای دارید؟

خیر متاسفانه، ولی به طور جدی به دنبال فرصتی برای حضور در یکی از نمایشگاههای بین المللی هستیم. به طور مسلم حضور در چنین نمایشگاههایی زمینه ی توسعه بازار و صادرات را در پی خواهد داشت.

به عنوان یک جوان نخبه به دست اندرکاران و جوانان مانند خود برای باور شدن بیشتر توصیه ای دارید؟

به عنوان فردی که طبق تعریف بنیاد ملی نخبگان استعداد برتر شناخته می شود و تجربه، ضمن تشکر از زحمات این عزیزان که خالصانه مشغول خدمت هستند، یک پیشنهاد به بدنه ی اجرایی این نهاد دارم، هر چند در آیین نامه های موجود به امر اشتغال استعدادهای برتر توجه شده است منتها در عمل اقدام خاصی صورت نمی‌گیرد. صحبت من بیشتر مربوط به حوزه ی کار آفرینی است و غفلت در این حوزه عملا جذابیت کارآفرینی برای استعدادهای برتر را کاهش می دهد. شعاع تاثیرگذاری یک استعداد برتر با شکل دهی یک کسب و کار هر چند کوچک بیشتر خواهد بود و عملا سرمایه گذاری صورت گرفته برای پرورش آن با بیشترین بازدهی به ثمر خواهد نشست. هر چند افرادی که روحیه کار افرینانه داشته باشند منتظر چنین حمایتهایی نخواهند نشست.