خاطرم هست که سالهای سال قبل خانه های بهداشت میان مردم تورتوزیع میکردند تا با نصب ان بر پنجره ها مانع ورود حشرات و بیماریهای ناشی از گزش باشند اما این روزها دیگر نه از تور خبری هست ونه ازپیشگیری بویژه درحاشیه شهرمشهدو روستاهای اطراف این کلانشهر.

همین چند روز قبل بود که همکارانم گزارشی از حمله پشه های عامل بیماری سالک به روستاهای شاندیز تهیه کردند که امروز خبر رسید روستاهای حوالی کشف رود و کال سیاسک هم درتهدید این پشه قرارگرفته اندو در صورتیکه اقدام عاجلی صورت نگیرد باید مردم این روستاها را هم به آمپولهای هندی و کم اثر بیماری سالک حواله داد. بیماری که علاوه بر درد ناگزیرش نشان خودرا بر صورت دختران وپسران حاشیه شهر میگذرد که تا آخرعمر یادشان بماند زندگی درحاشیه شهری که مسوولانش درخوابند چه دشوار است .

***هشدار جدی معاون دادستان

درهمین حال معاون دادستان مرکز خراسان رضوی میگوید: اگر تعیین تکلیف وضعیت کال سیاسک تا تابستان و رفع مشکلات بهداشتی منطقه صورت نگیرد این کال مستعد تبدیل شدن به کانون سالک است.مطابق قانون بستر کال متعلق به آب منطقه‌ای است که به دلیل عدم نظارت تصرف شده و ساخت و ساز گسترده‌ای در آن صورت گرفته است.

به گفته این مقام قضایی درشرایطی در کال سیاسک ساخت وساز صورت گرفته است که فاضلاب منازل عمدتاً به ممر عمومی و کال هدایت می‌شود واینها زمینه ساز تبدیل این منطقه به کانون سالک درمشهد است .

درهمین حال یک مقام مسوول در شهرداری مشهد از شناسایی 23 کانون سالک در این شهر خبر داد و گفت: ریشه‌کن کردن بیماری سالک در شهر امکانپذیر نیست.

وی اظهار داشت: یکی از بیماری‌هایی که با آغاز فصل تابستان در شهر مشهد افزایش پیدا می‌کند، بیماری سالک است. ریشه‌کن کردن این بیماری در شهر امکانپذیر نیست. اما پیشگیری از شیوع آن و جلوگیری از ایجاد شرایط  رشد پشه ناقل سالک از اهم برنامه‌های مدیریت شهری مشهد از سال‌های گذشته تاکنون بوده است.

این اظهارات درحالی است که طبق آخرین آمارها که در سال ۹۱ اعلام شد، خراسان رضوی رتبه ششم این بیماری را در کشور داشته که ۵۵.۲۲ درصد آن فقط در مشهد مشاهده شده است و همین میزان، حاد بودن این موضوع و توجه به آن و ارائه راهکار و اقدامات پیشگیرانه را بیش از پیش مورد تاکید قرار می دهد.

***سالک بیماری مشهدیها

درهمین راستا مدیرگروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: شیوع بیماری سالک در مشهد نسبتا زیاد است.

وی با بیان اینکه سالک یک بیماری انگلی است، اظهار کرد: شیوع این بیماری در مشهد نسبتا بالاست، اما در بعضی از شهرستان‌های استان هیچ موردی از سالک گزارش نشده، همچنین این بیماری در بسیاری از کشورهای خاورمیانه شیوع پیدا کرده است.

وی ادامه داد: سالک از طریق نوعی انگل و پشه‌های خاکی منتقل می‌شود و شیوع این بیماری در ایران و افغانستان بسیار زیاد است.

مدیرگروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه سالک از طریق تماس مستقیم افراد با یکدیگر منتقل نمی‌شود، در خصوص علائم این بیماری، ادامه داد: سالک در قالب زخم پوستی نمایان می‌شود، ممکن است درمان این بیماری تا یک سال نیز طول بکشد.

صادقی تصریح کرد: برجستگی‌های قرمز رنگ همراه با خارش علائم اولیه سالک است، به تدریج این برجستگی‌ها تبدیل به زخم‌های عمیق شده ‌و دامنه آن‌ها گسترده‌تر می‌شود.

وی با بیان اینکه سالک دو نوع دارد، اظهار کرد: سالک خشک مربوط به مناطق شهری و سالک مرطوب مربوط به مناطق روستایی است، مخزن اصلی این بیماری در شهرها،‌ انسان است و انتقال بیماری از طریق سگ‌ها نیز صورت می‌گیرد، در نوع روستایی سالک جوندگان علت اصلی این بیماری هستند.

صادقی گفت: دوره تدریجی درمان این بیماری در شهرها بین دو تا هشت ماه و در مناطق روستایی عمدتا تا چهار ماه است.

وی با اشاره به تشخیص این بیماری، عنوان کرد: سالک از طریق آزمایش خون و علائم ظاهری تشخیص داده می‌شود.

مدیرگروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: درمان اولیه این بیماری به وسیله آمپول است، آمپول مستقیما به مناطقی که زخم شده، تزریق می‌شود، اما در صورت گسترده بودن زخم‌ها آمپول به صورت موضعی تزریق می‌شود.

صادقی اظهار کرد: یخ درمانی روش دیگر درمان سالک است، با توجه به رایگان بودن درمان این بیماری در صورت مشاهده علائم افراد سریعا به مراکز درمانی مراجعه کنند.

***فقط پیشگیری کنید

وی با بیان اینکه با پیشگیری شیوع این بیماری کمتر می‌شود، گفت: سم‌پاشی، نصب توری، دفع صحیح زباله، ‌جمع‌آوری نخاله‌های ساختمانی و کنترل جوندگان روستایی از موارد پیشگیری سالک است.

مدیرگروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد فرهنگ‌سازی را امر مهمی در کاهش بیماری سالک دانست و گفت: آموزش چهره به چهره در مورد این بیماری بسیار کنترل‌کننده عمل می‌کند.

صادقی با اشاره به بیشترین ساعات گزش، تصریح کرد: نزدیک‌های غروب بهترین ساعت برای پشه‌های خاک جهت انتقال ویروس سالک است. وی ادامه داد: به همین دلیل کسانی که در حاشیه شهرها زندگی می‌کنند، باید سعی کنند کمترین رفت و آمد به خارج از منزل را در این ساعات داشته باشند.

مدیرگروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه ارتفاع پرش پشه‌های خاکی پایین است، گفت: طبقات اول و دوم هر ساختمان حتما باید توری نصب شود.

***کاهش 30درصدی بیماری

مسئول بیماری های واگیردار معاونت بهداشتی درباره ی نحوه  شیوع این بیماری گفت: عامل بیماری سالک پشه ی خاکی است و همیشه در ایران بوده است. دکتر نهبندانی افزود: . نخاله های ساختمانی و کال های بهسازی نشده و معابر خاکی می توانند در شیوع این بیماری تاثیر به سزایی داشته باشد.

وی با تاکیدبر مسئله ی حاشیه نشینی شهر مشهد، ادامه داد: یکی از عوامل مهم در افزایش پشه ی سالک، حاشیه ی شهر و وجود زباله ها و نخاله های ساختمانی در آن مناطق است. هرچه معابر بهسازی و نخاله های ساختمانی کم شوند، پیش گیری بهتر صورت می گیرد.

وی خاطر نشان کرد: این بیماری سال های سال است که نه تنها در مشهد، بلکه در همه ی ایران وجود دارد و نمی شود توقع ریشه کن شدن داشت؛ اما روند کنترل این بیماری طی سال های گذشته رو به کاهش بوده است.

نهبندانی اظهار داشت: سالهای گذشته نیز شهرداری مشهد با جمع آوری نخاله های ساختمانی و سم پاشی کوههای آب و برق و نه دره این شهر اقدامات خوبی برای مبارزه با این پشه خاکی که ناقل ویروس سالک انجام داده است . در این طرح ماموران شهرداری با طرح سم پاشی را یصورت خانه به خانه اجرا کردند،همچنین آموزش ها و جلساتی در پارک ها و بوستان ها در این باره گذاشته شده که مجموع این اقدامات موجب کاهش 30 درصدی بیماری سالک در مشهد شده است.