جامعه / اعظم طیرانی: امسال ۸۵ هزار و ۲۰۰ نفر از کشورمان به حج تمتع مشرف می‌شوند. عاشقانی که بیشتر آن‌ها حدود ۲۰ سال انتظار کشیده تا در کوچه‌ پسکوچه‌های مدینه پا جای پای رسول خدا و ائمه بقیع بگذارند و دل و روح خود را صیقل دهند و «حاجی» یا «حاجیه» شوند.

اگرچه هدف اصلی حجاج برای حضور در این مراسم، تقرب به خدای متعال، تزکیه نفس و هم‌افزایی و وحدت میان امت اسلامی است، اما در برگزاری این مراسم، توجه به مسئله کلان «اقتصاد حج» نیز مهم است.

«اقتصاد حج» شامل جزئی‌ترین تا مهم‌ترین مسائل برگزاری این مراسم نظیر هماهنگی هتل برای اسکان و حمل و نقل هوایی و همچنین تهیه غذا و... است. براساس اعلام سازمان حج درخصوص هزینه‌های این سفر در سال جاری پایین‌ترین قیمت کاروان‌ها حدود ۱۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان و قیمت گرانترین کاروان حدود ۱۷ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان است.

این در حالی است که هزینه تمام شده برای سفر حج بالاتر از این ارقام فوق است، اما در راستای تأمین رفاه حجاج بیت‌الله الحرام با پیگیری سازمان حج و زیارت و مساعدت بانک ملی ایران، مبلغ یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان با عنوان مساعدت بانک به زائرانی که طی سال‌های گذشته در بانک ملی ثبت‌نام کرده بودند، از سرجمع هزینه‌های تمام شده کسر و به رقم حداقل ۱۲ میلیون و ۱۰۰ و ۱۷ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان رسیده است.

در واقع اگر به طور میانگین هزینه اعزام هر شخص را ۱۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان در نظر بگیریم در واقع برگزاری حج در سال جاری بیش از ۱۱۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد که بخش عمده آن جزو درآمدهای کشور عربستان است.

** ضرورت پیشگیری از خروج ارز از کشور

نماینده ولی فقیه در امور حج وزیارت و سرپرست حجاج ایرانی در گفت و گو با ما با بیان اینکه چند سالی است که موضوع ساماندهی خرید سوغات از داخل را شروع کرده‌ایم، می‌گوید: طی دو، سه دهه قبل، زائران همراه خود وسایل و اقلام حجیم مانند یخچال، تلویزیون و... از عربستان می‌آوردند، ولی با کار گسترده‌ای که انجام گرفت، ورود کالای حجیم به ایران منتفی شد و امروز دیگر از خریدهای آنچنانی خبری نیست.

حجت الاسلام والمسلمین سید علی قاضی عسکر ادامه می‌دهد: به دنبال اعلام شعار سال و بیانات مقام معظم رهبری درخصوص حمایت از کالای ایرانی، کارگروهی متشکل از مسئولان بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت هم از اواخر سال ۹۶ تشکیل شده تا برای زائران حج ۹۷ این امکان را فراهم کند با استفاده از توان موجود در کشور و با بهره گیری از فضای مجازی سوغات خود را از داخل تهیه کنند. از این رو، نشستی با مسئولان شرکت هایی که در فضای مجازی در این زمینه فعال هستند، برگزار شد و در برنامه ریزی‌ها ساماندهی خرید سوغات زائران مورد توجه قرار گرفت. درصورت تحقق این هدف و ایجاد بستر مناسب برای تأمین سوغات می‌توان ضمن جلوگیری از خروج ارز از کشور به دستاوردهای مختلفی نیز دست یافت.

حجت الاسلام والمسلمین قاضی عسکر همچنین می‌گوید: با توجه به شعار سال نیاز است رونق اقتصادی و اشتغال در داخل بیشتر مورد توجه قرار گیرد و با اقدام هایی که صورت گرفته امیدوار هستیم که زائران خریدهای خود را بیشتر از داخل کشور انجام دهند و از فرصت یک ماهه حضور در سرزمین وحی حداکثر استفاده معنوی را ببرند. البته ما قصد نداریم در حریم خصوصی افراد دخالت کنیم و همیشه هم گفته‌ایم سوغات مستحب است، لیکن درمورد تسهیلات فراهم شده به زائر توضیح می‌دهیم و تحمیلی در کار نیست، به نظر می‌رسد با توجه به شعار سال حتماً مردم نظر مقام معظم رهبری را مورد توجه جدی قرار می‌دهند.

وی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر حج سفری است که ممکن است دیگر تکرار نشود. بنابراین زائران نباید فرصت‌های معنوی این سفر را از دست بدهند، کالاها همه جا هست، ولی حرمین شریفین هیچ کجا نیست و می‌توان خرید را در ایران انجام داد و از فرصت حضور در سرزمین وحی و بیت‌الله الحرام حداکثر بهره را برد و از بازارگردی پرهیز نمود.

به گفته وی، در نظرسنجی که از زائران در گذشته داشته‌ایم و از دلیل خرید از بازارهای عربستان در زمان حج سؤال شده بود آن‌ها پاسخ‌های مختلفی داده‌اند از جمله جبران سوغات هایی که از دیگران گرفته بودند یا متبرک بودن آن، پاسخ ما این بود که آب زمزم و خرمای عجوه که مورد علاقه پیامبر بوده، می‌تواند سوغات متبرک قلمداد شود، اما مثلاً عروسک‌های ساخت یک کشور دیگر غیر مسلمان به سوغات متبرک ربطی ندارد. از این رو نیاز به کار فرهنگی گسترده است و به نظر می‌رسد، سطح فکر و معلومات و بینش مردم ما به شدت افزایش یافته و آن‌ها با درک موقعیت کنونی به دنبال دستیابی به اهداف معنوی حج هستند.

** حمایت از کالای با کیفیت ایرانی

حجت الاسلام والمسلمین قاضی عسکر اضافه می‌کند: بسترسازی مناسب برای تأمین سوغات زائران نیازبه همکاری‌های گسترده دارد. سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری با برخی شرکت‌های فعال در فضای مجازی در این خصوص رایزنی هایی انجام داده‌اند. رویکرد ما حمایت از کالای با کیفیت ایرانی است تا زائران بتوانند نیاز خود را از بازار داخل تهیه کنند.

وی ادمه می‌دهد: با توجه به رایزنی‌های صورت گرفته، فهرستی از کالاهای ایرانی برای زائران تهیه و اطلاع رسانی شده و انواع سوغات با قیمتی مناسب و کیفیتی مطلوب با تخفیف تا ۵۰ درصد به اضافه پنج درصد به زائران ارائه شده است.

به گفته این مسئول بعضی از شرکت‌ها هم که فروش اینترنتی دارند وارد کار شده‌اند و مردم می‌توانند کالاهای مورد نیاز خود را در سایت این شرکت‌ها مشاهده و مقایسه کرده و سپس به شکل اینترنتی خرید کنند و آن کالا پس از سه یا چهار روز در منزل تحویل زائرخواهد شد. این کار روان و ساده و خوبی است که در دنیا نیز مرسوم است، به نظرم این تجربه خوبی است و حتی در موسم حج نیز اگر زائران می‌خواهند خریدی انجام دهند، بلافاصله می‌توانند از طریق همان سایت قیمت‌ها را مقایسه کرده و خرید کنند.

وی تصریح می‌کند: البته این کار باید در سال‌های آینده توسعه یابد و تلاش شود با ورود شرکت‌های مختلف بازار رقابت نیز ایجاد و کالاهای متنوع عرضه شود. راه اندازی هرچه سریع‌تر ترمینال حج و فراهم کردن امکان خرید کالا برای زائران در این ترمینال نیز از مواردی است که می‌تواند در کنار استفاده از ظرفیت بازارهای دیجیتالی، به ساماندهی سوغات زائران کمک کند.