به گزارش قدس آنلاین، رودخانه های آب شیرین پر از ماهی، به رویای روزهای دور شهرهای خوزستان تبدیل شده است؛ سالها قبل اگر از کودک جنوبی می خواستی نقاشی بکشد، یک قایق، قامت ایستاده مرد ماهیگیر و تور کوچکی در آب دریا مسلما سوژه اصلی او بود؛ پدرها می دانند قوت غالب آن روزها ماهی بود؛ نگینی در سفره برای میهمان نورچشمی؛ امروز نه تنها از ماهی های محلی چون صبور، بنی، زبیدی و... خبری نیست، بلکه دردناکتر از این مسئله، شیوه نسل کشی این ماهی ها با دستگاه الکتروشوکر (شوکر برقی) و سم است؛ شیوه های عهد باستانی برای از میان بردن موجودی که شاید تنها گناهش، بخشیدن برکت به سفره های مردم جنوب بود.

صیدی که از قبل مرده است

برای پیدا کردن علت از بین رفتن ماهی های جنوب و یا شیوه صیدهای غیر قانونی آنها به بازار ماهی فروشان خرمشهر  کنار رودخانه کارون،  روبروی درب خروجی بازار صفا می روم، اینجا ماهی گیران و ماهی فروشان دورهم جمعند، پسر بچه ۱۶ ساله چکمه پوشی با لهجه جنوبی می گوید: «یه چیزی میگم بهت بوام(بابام) نفهمه، اکثر ماهی‌های بازار قبل از بیرون آمدن از آب، مرده اند چون ...»، پدرش سر می رسد تا گفتگوی ما نیمه بماند؛ ظاهرا کسی اینجا حرفی ندارد، نزدیک های غروب یکی از ماهی فروشان با توصیه به اینکه دیگر آنجا نمانم، می گوید: صید ماهی ها تغییر کرده و دست قدیمی ها نیست، صیادان قدیمی بیشتر به دلال ماهی تبدیل شده اند، سود بیشتری دارد، اگر قبل از این ۱۰۰ کیلو ماهی می گرفتند حالا چندین تن ماهی می خرند؛  تازه این برای کسانی است که بازار ماهی دارند و یا از انبار داران قدیمی ماهی اند، اما بقیه خرده صیادها بیکار شده اند.

صبح روز بعد در اهواز زیر پل سفید، کنار یک قایق ایستاده ام، خبری از شرجی، حتی کنار آب نیست، مردم راضی اند اما محیط زیستی ها مدعی اند این کم شدن شرجی نشانه خوبی نیست و خبر از خشکسالی سالهای آینده دارد، پیرمرد ماهیگیر بالاخره می آید، شنیده ام به خاطر سالهای از دست رفته عمرش در این شغل، حق آب و گل دارد و کسی مزاحمش نمی شود.

ابوعادل شلوار محلی اش را بالا می دهد، دشداشه اش را جمع می کند و روی نشیمنگاه کنار موتور می نشیند، قبل از روشن شدن قایق صدایش می زنم، سخت همصحبتم می شود اما حرفهایش بیشتر بوی درد دل دارند، میان همان لهجه شیرین و فارسی دست و پاشکسته جواب سوالهایم را می گیرم.

ماهیگیران کاذب

او می گوید: سالهاست رونق بازار صیادان محلی از بین رفته است؛ خیلی از ماهیگیران قدیمی به دنبال شغلهایی رفته اند که اکثرا هم کاذبند؛ وقتی برای اولین بار شخصی پیشنهاد صیدهای غیر مجاز را به ماهیگیران داد تعجب کرده بودیم، این کسب درآمد حلال نبود متاسفانه عده ای وسوسه شدند صیدهایی که پیش از آن در خفا انجام می شد بیشتر و آشکارتر شد، و صیادان خوشنام را خانه نشین کرد؛  آن سالها شوکر برقی از عراق وارد می شد اما حالا در تمام بازارها هست.

قانون تلاش می کرد برخوردهای جدی داشته باشد و صیادان غیرمجاز، راه چاره را در مسلح شدن دیدند، حالا کار به جایی رسیده که دریا را ۶ دانگ صاحب شده اند، به راحتی محیط بانان را تهدید می کنند،  اجازه صید به صیادان قدیمی نمی دهند و نظم سالهای دور بندرها را به هم ریخته اند.

ابوعادل اضافه می کند: حوضچه های ماهی هم توازن این بازار ها را به هم ریخته اند، ماهی های درشتی دارند که بی کیفیت است، ماهی دریا تغذیه سالم دارد اما اکثر پرورشی ها با لاشه های مرغ بزرگ می شوند، هرچند مردم آنها را بیشتر می خرند و همین موضوع نیز به ضرر ماهی گیران محلی تمام شده، از طرفی تقسیم  آب برای این همه مزارع ماهی، آسیب جدی به رودهاست.

در بازار بزرگ شیلات اهوازکه محلی ها به آن شریعه می گویند جای خالی ماهی های محلی به ذوق می زند، از هرکسی سراغ _صبور_  را بگیری یک جواب دارد «دیدی، سلام ما را هم برسان»

پسر کوچکی که شبیه «باشو؛ غریبه کوچک است» داد می زند: ماهی سفید، بزرگ، تیغ کم داره، تازه بوی زفر هم نمیده، می پرسم؛ پرورشی اند؟ می خندد، ما که از ای ماهیا تو دِریا نِداریم، وقتی می فهمد خبرنگارم می گوید: ماهی اونِ که تیغ داره و بوی ماهی هم میده وِلی مال از ما بهترونِ!

صید ماهی با سم و شوک الکتریکی حرام است

آنچه مسلم است صیدهای نوین با شیوه هایی چون برق و باتری برای شوک وارد کردن به ماهی‌ها و یا سم ریختن در رودخانه ها، رشد قارچ گونه استخرهای پرورش ماهی و احداث سدها از عمده ترین دلایل  رشد روز افزون نابودی ماهی های طبیعی است؛  مراجع درباره مرگ ماهی ها با کابل، باتری و سم به صراحت اعلام کرده اند که این نوع صید شرعا حرام است.

مزارع ماهی علاوه بر میزان غیر متعارف کمر بر نابودی آب و حتی محیط زیست بسته اند و صیادان غیر مجاز هم متاسفانه کلکسیونی از هنجارشکنی ها را در ویترین کاری دارند، با اینهمه هنوز در خوزستان، خبرهای انقراض ماهی های جنوب، تکراری است و مسئولان اهمیت آنچنانی به آن نمی دهند.

قلع و قمع، ریز و درشت موجودات دریایی با شوکر برقی

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان درباره صید ماهی ها با برق ضمن تاکید بر اینکه این نوع صید تنوع زیست محیطی را از بین می برد و علاوه بر ماهی های ریز و درشت تمام موجودات ریز دریا را نیز قلع و قمع می کند؛ خاطر نشان می کند: دلیل کم شدن ماهی های جنوب همین نسل کشی هایی است که اتفاق می افتد، این شیوه نادرست حتی موجب تغییرات بر تخمک گذاری ماهیها شده و نسل آنها را به خطر می اندازد.

احمد رضا لاهیجان زاده با تاسف، خبر از مجهز بودن صیادان غیر مجاز ماهی و پرندگان مهاجر به اسلحه هایی چون کلاشینکف داده و عنوان می کند: وقتی محیط بانان برای سرکشی به هورها می روند این صیادان کمین کرده و به آنها حمله می کنند و عجیب است که به راحتی به روی محیط بانان اسلحه می کشند و کار به جایی رسیده که بازرسان محیطی ما مجبورند شبانه به سرکشی بروند.

او از مرزبانی، محیط زیست و نیروی انتظامی می خواهد با هماهنگی یکدیگر مناطق موردخطر را تحت نظر گرفته و ببندند تا بتوانند اسلحه بعضی صیادان را جمع کنند چرا که آنها با هیچ ترسی به قایق ها و ماموران محیط زیست حمله می کنند.

۹۰درصد مزارع ماهی غیر قانونی است

یکی از فعالان محیط زیست با ادعای اینکه ۹۰ درصد حوضچه های ماهی با لابی و سفارش و غیر قانونی ساخته شده، می گوید: تمام نیترات نمک و مواد مضر این حوضچه ها انباشته شده و داخل رودخانه ریخته می شود، از طرفی غذای اصلی ماهی های مزارع از کود مرغ و گاو است که حاوی نیترات سنگینند در حالی که تغذیه مورد نیاز آنها غذای دریایی است، به همین دلیل است که ماهی های بازار اکثرا بی کیفیت و بی مزه هستند و اگر ماهی های پرورشی را نگاه کنید سر آنها حاوی نیم کیلو چربی است، اینها همه غده ها مضرند و مردم هم  بی اطلاع آنها را مصرف می کنند.

شبنم قنوانی با اطلاع دادن این که در کنار رود مارد، ۴ کیلومتر مانده به بهمنشیر یک لوله عظیم وجود دارد که با لابی یک نماینده ۲۰ سال پیش بر خلاف عرف، آب برای مجتمع پرورش ماهی تامین می کند، مدعی می شود: بیشتر مجوزهای مزارع ماهی صوری است، هیچ کس اجازه ندارد از یک منبع ملی استفاده های خصوصی کند، آب را به استخرهای پرورش ماهی می دهند آنوقت رودخانه ها را خشک می کنند.

قنواتی با تاکید اینکه دو دلیل باعث انقراض ماهی های جنوب شده، اضافه می کند: ماهی صبور در آبادان از ۱۰ سال پیش منقرض شده، چون ماهی گیران هر ده کیلومتر تور می زدند و شما حساب کنید هر ماهی که از دریا به سمت رود حرکت کند همان ابتدای بهمنشیر در تور می افتد؛ بنابراین از ۱۵ سال پیش نسل ماهی ها شروع به افت کرد و حتی به ماهی های کوچک رحم نمی کردند، در کنار آن احداث سدها جلوی ورود و خروج ماهی را هم گرفت در حالی که سدها باید «پیشراه» داشته باشند تا ماهی ها از آن عبور کند، اهمیتی به آن داده نشد تا با این شرایط  فاتحه ماهی ها را کامل بخوانیم.

او درباره شیوه صیدهای غیر اصولی می گوید: برای صید با باتری داخل آب کابل می اندازند که درهمه جای خوزستان حتی اهواز دیده شده، صید دیگری با تور فلزی و موتور برقی که آن را شارژ می کند انجام می شود که از اهواز تا پایین دست آبادان، در رودخانه های آب شیرین مشاهده شده، دردناک تر آن است بعضی از صیادان، برای صید ماهی در رودخانه ها سم می ریزند که این کار به غیر از آسیب برای آبزیان نوعی فاجعه زیست محیطی است.

برای خلع سلاح صیادان غیر مجاز، دستگاه های امنیتی، قضایی و مرزبانی وارد کار شوند

سرپرست معاونت  آبزی پروری شیلات خوزستان با اعلام اینکه این شیوه های غیرمجاز علاوه بر به خطر انداختن محیط زیست آسیب جدی به انسان هاست، عنوان می کند: متاسفانه به طور مکرر شاهد چنین شیوه هایی هستیم تا جایی که حفاظت محیط زیست تقاضا کرده برای برخورد و گرفتن سلاح های صیادان، دستگاه های امنیتی، قضایی و مرزبانی وارد کار شوند.

کوروش میرزایی از دستگیری بسیاری از متخلفان خبر داده و اشاره می کند: ادوات صید و قایق های آنها بارها مصادره شده، بسیاری از آنها بازداشت شده و گاهی با محکومیت های طولانی مدت هم مواجه شده اند اما هنوز شاهد درگیری انها با محیط بانان حتی به صورت مسلحانه هستیم.

او با بیان این که به دلیل نقطه مرز بودن و تعامل این ماهیگیران غیر مجاز با صیادان عراقی مشکل مهار آنها کمی سخت تر است، تصریح می کند: آنچه مسلم است کار این صیادان غیرمتعهد با روشهای غیر متعارف ریشه کنی ذخیره آبزیان را به دنبال دارد و همین نسل کشی به راحتی نان سفره های صیدان مجاز را از بین می برد و از این لحاظ ضربه سختی بر پیکر اقتصاد و بازار عادی نیز به حساب می آید.

نوش دارو بعد از مرگ ماهی ها فایده ای ندارد

خبر تیر اندازی به محیط بانان برای اولین بار تعجب برانگیز بود، اما امروز صیادان غیر مجاز علاوه بر کوبیدن ضربات پی در پی بر اقتصاد، نابودی محیط زیست و جانداران دریایی به خود جرات داده و بر روی حافظان آن سلاح می‌کشند و از سویی بی اهمیتی به پر و بال گرفتن آنها در کنار احداث سدها و حوضچه هایی که تعداد غیر متعارف آنها تعادل بازار را بهم زده شرایط بغرنجی برای ماهیان محلی ایجاد کرده که اگر دیر بجنبند همان چند گونه باقی مانده از ماهی های بومی خوزستان را نیز از دست می دهیم.

تصاویر: طیبه قاسمی

انتهای پیام/