به گزارش گروه اقتصادی قدس آنلاین، طی سال‌های متمادی، زنجیره ارزش نفت و گاز کشور بر اساس تفکیک صنایع پالایشی و صنایع پتروشیمی توسعه یافته است. در این مدل، هدف توسعه صنایع پالایشی تامین سوخت است و تمامی طرح‌های توسعه‌ای با این منطق طراحی و اجرا می‌شود. بنابراین اقتصاد پالایشگاه در تولید سوخت خلاصه می‌شود و در نتیجه مزیت سرمایه‌گذاری در این بخش را بطور قابل توجهی کاهش می‌دهد.

در این رویکرد به طور طبیعی زنجیره ارزش مربوط به پتروشیمی‌های خوراک مایع کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و توسعه این پتروشیمی‌ها بدلیل عدم تامین پایدار خوراک، متزلزل می‌شود. این مدل توسعه همگام با قیمت پایین گاز برای پتروشیمی‌های گازی، مزیت توسعه پتروشیمی‌های گازی را افزایش داده و در نتیجه توسعه نامتوازن صنعت پتروشیمی کشور (بین پتروشیمی ها گازو مایع) را به ارمغان آورده‌است.   

در مقایسه با این مدل که بر اصل تفکیک پالایش از پتروشیمی استوار است، مدل‌های پیشرفته‌تری وجود دارد که مبتنی بر نگاه یکپارچه و پیوسته به زنجیره ارزش نفت و گاز است. در این مدل‌ها که امروزه در اغلب کشورهای پیشرفته مورد توجه قرار گرفته است، با نگاه یکپارچه به زنجیره ارزش نفت و گاز، واحدهایی تحت عنوان «پتروپالایشگاه» ایجاد می‌شود که خوراک آن‌ ترکیبی از نفت و گاز و محصولات آن طیف گسترده‌ای از سوخت و مواد شیمیایی است. در واقع صنعت نفت دنیا در دو دهه اخیر به دلایل مختلفی به سمت ادغام صنایع پتروشیمی و پالایشگاه حرکت کرده‌است به طوری که ۱۲ درصد اتیلن، ۵۵ درصد پروپیلن و ۷۹ درصد پارازایلن دنیا که از جمله مهم ترین محصولات اصلی و پایه‌ای پتروشیمی محسوب می‌شوند، در مجتمع هایپتروپالایشگاهی تولید می شود.

ساخت پالایشگاه یا پتروپالایشگاه؟

محمد حاتمی، کارشناس حوزه انرژی در گفتگو با خبرنگارمهر با بیان اینکه احداث یک واحد پتروپالایشگاه در مقایسه با یک پتروشیمی و پالایشگاه که جدا فعالیت می‌کنند دارای مزایای متعددی است، گفت: از جمله این مزایا می‌توان به افزایش حاشیه سود فرآورش نفت، کاهش آلودگی و مدیریت یکپارچه و هماهنگی آسان تر اشاره کرد.

وی ادامه داد: حاشیه سود پتروپالایشگاه برابر است با مجموع حاشیه سودهای یک واحد پالایشی و یک واحد پتروشیمی که در نتیجه از هر یک از این دو بیشتر است. به علاوه اینکه در مجموعه پتروپالایشی اشتراک برخی از واحدها، جریان‌های مواد، نیروی انسانی و سرویس های مختلف، هزینه‌های فرآورش یک بشکه نفت در مقایسه با مجموع هزینه‌های پالایشگاه و پتروشیمی کاهش یافته و در نتیجه سودآوری این مجموعه بطور قابل توجهی افزایش می‌یابد.

حاتمی  گفت: طبق شبیه سازی انجام شده در یک مرکز پژوهشی بین المللی، حاشیه سود یک پالایشگاه ۲۰۰ هزار بشکه ای در حالتی که به تنهایی راه اندازی شود با حالتی که ادغام با یک کراکر بخار ۶۵۰ هزار تنی شده و به صورت پتروپالایشگاه در آمده باشد، مقایسه شده است. در نمودارهای ۱ تا ۳، حاشیه سود فراورش نفت خام در هر بشکه این پتروپالایشگاه در مقایسه با پالایشگاه مذکور در نقاط مختلف دنیا ارائه شده است. همان طور که ملاحظه می‌شود حاشیه سود پتروپالایشگاه در مقایسه با حاشیه سود پالایشی بطور میانگین تقریبا بین ۲ تا ۲.۵ برابر است.

حاشیه سود فرآورش یک بشکه نفت در پالایشگاه ها و پتروپالایشگاه های غرب اروپا

حاشیه سود فرآورش یک بشکه نفت در پالایشگاه ها و پتروپالایشگاه های آمریکا

حاشیه سود فرآورش یک بشکه نفت در پالایشگاه ها و پتروپالایشگاه های آسیا 

 این کارشناس حوزه پالایش با اشاره به اینکه البته حاشیه سود فرآورش بیشتر الزاما به معنای نرخ بازگشت سرمایه بیشتر نیست، اظهار داشت: این حاشیه سود بستگی به این دارد که میزان سرمایه انجام شده برای هر پروژه نیز مشخص شود. میزان سرمایه گذاری برای پالایشگاه مرجع در این گزارش یک پالایشگاه ۲۰۰ هزار بشکه ای است ـ با فرض هر بشکه ظرفیت معادل ۱۵ هزار دلار برابر ۳ میلیارد دلار می ­شود.

وی در پایان گفت: هزینه احداث پتروپالایشگاه هم با توجه به اینکه تنها یک کراکر بخار ۶۵۰ هزار تنی در سال بیشتر از پالایشگاه دارد برابر ۵۰۰ میلیون دلار می شود. بنابراین می توان گفت که وقتی با افزایش سرمایه ۱۷درصدی می توان به حاشیه سود فرآورش نفت خام ۲ تا ۲.۵ برابر افزایش داد، باید به توسعه پتروپالایشگاه ها در کشور اهتمام ویژه ای داشت. 

منبع: مهر

انتهای پیام/