قدس آنلاین-وحید اکرمی: فاصله میان ۱۲ ربیع الأول که سالکَرد ولادت بیامبر اکرم (ص) بنا بر روایات أهل سنت تا ۱۷ ربیع الأول که تاریخ ولادت پیامبر گرامی اسلام(ص) بنا بر روایات موجود در شیعه است، بهانه ای شد که حضرت امام خمینی(ره)، بنیانگذار فقید انقلاب اسلامی ایران، فاصله بین این دو تاریخ را بعنوان «هفته وحدت» اعلام کنند. اما این اقدام مدبرانه امام خمینی(ره)، اکنون اهمیت بیشتری پیدا کرده است. امروزه با توجه به شرایطی که خاورمیانه بعنوان محل اصلی تجمع مسلمانان دارد، اهمیت و تاثیرگذاری وحدت روز به روز بیشتر مشخص می شود. از این جهت گفت و گویی با حجت الاسلام والمسلمین محمد رضایی تهرانی انجام دادیم که از منظر شما می گذرد.

تعریف شما از وحدت بین مسلمانان چیست؟

وقتی صحبت از وحدت اسلامی می شود مقصود این نیست که نه شیعه باشیم و نه سنی. هیچ کدام از علمای دو فرقه نمی گویند که مقداری از اصول تشیع و مقداری از اصول تسنن جمع آوری شود و با یکدیگر ترکیب شده و مثلا چیزی شبیه لائیک مذهبی درست شود. این موضوع مقصود هیچ کدام از علمای این دو فرقه و منادیان وحدت، نیست. قرار نیست چیز جدیدی بوجود بیاید. می خواهیم همان اصولی که موجود است با روشهای صحیح تبیین شده و نقاط قوت تقویت شود و نقاط ضعف بررسی و تا حد امکان برطرف شود.  

آیت الله سید احمد خاتمی خاطره ای را نقل کرده و می گوید: روزی به همراه فردی که اصول فقه مقارن نوشته بود و در واقع فقه شیعه و سنی را به صورت مقایسه ای بیان کرده بود، خدمت مقام معظم رهبری رسیده بودیم. ایشان فرمودند: من به واژه تقریب تاکید بیشتری دارم تا واژه وحدت. مقصود من از تقریب برادران اهل سنت و شیعه این است که هر دو طایفه با سه عنصر انصاف، برادری و روحیه تحقیق استدلالی، حقایق و موارد مورد اختلاف را به بحث بگذارند. مقصود من گذشتن از اعتقادات نیست. مقصود تاکید بیشتر بر مشترکات است تا در برابر دشمنان اتحاد بیشتری بوجود بیاید. در موارد اختلاف نه به سانسور اعتقاد دارم نه به تخریب. باید در فضایی منصفانه و برادرانه و محققانه محورهای اختلاف باید بررسی شود و مورد نظر قرار بگیرد.

به عبارتی دیگر ایشان معتقدند که علمای هر گرایشی از اعتقادات خودش با تمسک به این سه عنصر دفاع کند. مردم هم می بینند و خودشان با توجه به ملاک هایشان انتخاب می کنند.

آیا مراجع دینی در سالهای گذشته نیز به تقریب اعتقاد داشته اند یا این واژه اخیرا مطرح شده است؟

موضوع تقریب از گذشته مطرح بوده است و مربوط به سالهای اخیر نیست. امام خمینی (ره) در مقدمه وصیت نامه سیاسی الهی شان به تقریب تاکید داشته اند.

مرحوم آیت الله بروجردی دست به کار عملی زدند و دارالتقریب را در مصر برپا نمودند. ثمره آن صدور فتوایی از مرحوم شیخ شلتوت بود که در آن فقه شیعه به همراه چهار فقه اهل سنت به عنوان فقه های قابل پذیرش و مورد تایید است و مردم می توانند از آن استفاده کنند. امروزه نیز این تاثیرات هنوز در الازهر وجود دارد.

به عنوان مثال خبرنگاری به شیخ احمد طیب، رئیس جدید الازهر مصر،  گفت: در دوره کنونی من برای جوانهایمان بسیار نگرانم. هر روز تعداد زیادی از جوانان به آیین شیعه گرایش پیدا می کنند. شیخ احمد طیبب می گوید: اصلا جای نگرانی نیست. مرحوم شیخ شلتوت گفته اند که فقه شیعه یکی از فقه هایی است که در کنار ۴ فقه دیگر اهل سنت قابل استناد است.  خبرنگار می گوید شیعیان سه خلیفه ابتدایی را قبول ندارند. او می گوید: خب ایرادی ندارد. این سه خلیفه که جزء اصول دین نیستند. شیعیان سه تن از خلفا را قبول ندارند، ما قبول داریم. این موضوع به اسلامیت فرقه ها ضرری نمی رساند.

خبرنگار می گوید: شیعیان معتقدند که امامشان بیش از هزار سال عمر دارد و زنده است. او می گوید: این برای خدا کاری ندارد. ما هم به ظهور امام زمان اعتقاد داریم. شیعیان می گویند او به دنیا آمده و بعدا قیام خواهد کرد، ما می گوییم که بعدا به دنیا خواهد آمد و قیام خواهد نمود. خبرنگار می گوید: شیعیان معتقدند که یکی از امامانشان در ۸ سالگی به امامت رسیده است و لازم است که از اوامر او پیروی شود. او می گوید: چه مانعی دارد، حضرت عیسی هم در گهواره ادعای نبوت کرد. این کارها برای خدا آسان است.

 خبرنگار می گوید: شیعه به قرآن نگاه تحریفی دارد و اعتقاد دارد که قرآن تحریف شده است. او می گوید: این حرف دروغ است. ما قرآن های آنها را می بینیم. با قرآنهای ما حتی یک حرف واو هم تفاوت ندارد. حتی رسم الخط های ما در بین شیعیان وجود دارد و دارند از آن استفاده می کنند. خبرنگار می گوید: ۲۳ نفر از علمای عربستان فتوا داده اند که شیعه کافر است. او می گوید: جایی که برای جهان اسلام باید حرف بزند و فتوا دهد الازهر است. علمای عربستان برای خودشان فتوا داده اند و ما قبول نداریم.

این موضوع نمونه بارزی از تقریب است. یعنی ما در کنار هم بر اصول مشترکمان تاکید نموده و اختلافاتمان را با استفاده از سه عنصر انصاف، برادری و تحقیق، بررسی و حل نماییم.

مهمترین اختلاف بین شیعه و سنی قضیه جانشینی بعد از پیامبر(ص) است. در این مورد چه کاری می توان انجام داد؟

 این موضوع واضح است که علمای شیعه و سنی در مورد نحوه مدیریت جامعه پس از وجود مبارک پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) اختلاف دارند. اما این اختلاف را می توان با نشستن در کنار هم، به بحث و گفت و گو نشست و هر کدام با ادله از اعتقادات خود دفاع کنند. هر چه این موضوع بیشتر اتفاق بیافتد و برادری ها بیشتر شود، مسلمانان بیشتر پیشرفت خواهند کرد.

پرداختن به موضوع خلافت پس از نبی اکرم (ص) به این نیت نیست که ماجرای ۱۴۰۰ سال پیش را مطرح کنیم و فقط درباره آن صحبت کنیم. به این نیت است که بدانیم برای طی مسیر و رسیدن به سعادت باید پس از پیامبر از ماجرای غدیر استعانت بگیریم یا از ماجرای سقیفه. این موضوع روشن کننده راه و روش زندگی است. هیچ گستاخی و توهینی هم نباید صورت بگیرد و مسلمانان باید محترمانه و در نهایت ادب به اعتقادات خود برسند و بدان عمل کنند.

آیا می توان از سیره امامان معصوم نیز متوجه موضوع وحدت بین فرق مختلف اسلامی شد؟

بله. در نهج البلاغه به نقل از امیرالمومنین(ع) آمده است «که در زیر این آسمان هیچ کس بیشتر از من داعیه وحدت ندارد.» این امام همام ۲۵ سال سکوت کردند تا آن وحدت عملی در جامعه اتفاق بیافتد. معانی تولی و تبری کاملا مشخص است و مسلمانان باید با هوشیاری کامل روز به روز بر وحدت خود بیافزایند.

امام حسن عسکری(ع) به پیروانشان امر می کنند «که به دیدن آنها بروید. به عیادت آنها بروید. در تشیع جنازه آنها حضور پیدا کنید. وقتی این کارها را انجام دهید آنها می گویند این شیعه است و مرا خوشحال می کند.» شاید کسی بگوید آنها در هیچ کدام از مراسمات ما حضور پیدا نکرده اند. خب ممکن است اهل تسنن دستوری از بزرگانشان نداشته باشند. اما ما که دستور داریم و باید به آن عمل کنیم.

در مقابل دشنمان هم دست  به کار شده اند و با تغییر نام هفته وحدت، آنرا هفته برائت اعلام می کند و به شخصیت های مورد احترام فرق مختلف مذاهب اهانت می کند تا اجازه وحدت به مسلمانان ندهند. طبیعتا هر که بدنبال آنها به راه بیافتد به دام دشمن افتاده است. امام حسن عسکری(ع) به پیروانشان می فرمایند: «همه مودت ها را به سمت ما بکشید.»  چگونه فردی که به ارزشهای طرف دیگر اهانت می کند می تواند دوستی و محبت طرف دیگر را به سمت تفکر خود جلب کند. با این روش فرمایش امام حسن عسکری (ع) اجرا نخواهد شد.

واقعیت این است که در این مدت، پیشرفت وحدت بین مسلمانان بسیار کم بوده است. دلیل اصلی آن هم به تلاشهای بیشمار دشمنان اسلام بر می گردد. آنها با تشکیل گروه های متعصب و خشن مثل طالبان و داعش و النصره و ... و ریختن خون زنان و کودکان و افراد بیگناه در تلاشند تا روز به روز فاصله بیشتری بین اهل تسنن و تشیع بیاندازند. این گروه ها حتی حاضر نیستند یک ترقه در اسرائیل پرتاب کنند. مقصود اصلی آنها از تکاپو در بین مسلمانان بسیار مشهود است.

اما ما هم نباید دست از کار فرهنگی بکشیم. باید در فضای رسانه ای و در قالب فیلم و سریالهای دامنه دار، رفتارهای شیرین جبهه واحد اسلامی را به تصویر بکشیم. حتی بیان امورات معمول زندگی در جوامعی که شیعه و سنی در کنار هم زندگی می کنن، مفید است. این ها مواردی است که به وحدت و تقریب بین مسلمانان کمک شایانی می کند.

انتهای پیام/