به گزارش گروه فرهنگی قدس‌آنلاین، «نجات» دومین مستند از سه گانه‌ای است که پس از ساخت «پل» توسط امیرحسین نوروزی کارگردان و مستندساز جلوی دوربین رفته است. مجموعه مستندهایی که به گفته خودش قرار است آن‌ها را تبدیل به سه گانه‌ای درباره جنگ، مقاومت و زندگی کند. مستند تحسین شده «پل» اولین بخش این سه گانه است که پیشتر در جشنواره حقیقت و عمار به نمایش درآمده است و در همین مستند بود که یکی از همراهانش نیز به شهادت رسید و همین مسئله جرقه‌ای برای ساخت دومین بخش این سه گانه یعنی «نجات» شد. در خلاصه داستان مستند «نجات» آمده است: «اما... در میون این هیاهو، فریاد کمک و درخواست نجات، نقش‌های دیگه‌ای برای آدم‌ها رقم می‌زد؛ نقش‌هایی فراتر از جنگیدن». نوروزی که با مستند «پل» دیپلم افتخار بهترین کارگردانی مستند نیمه‌بلند و تندیس بهترین صداگذاری و تدوین را از نهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت دریافت کرد، در گفت وگویی اظهار داشت: «برای من فیلمسازی این نیست که فیلم بسازم تا جایزه بگیرم. فیلمسازی مانند مرگ و زندگی است، اگرچه دیده شدن و جایزه گرفتن اتفاقی لذت‌بخش و دوست‌داشتنی است، اما هدف مستندساز تنها دیده شدن نیست!» این کارگردان امسال با این مستند در بخش ملی و شهید آوینی در جشنواره سینما حقیقت حضور دارد. به همین انگیزه با او به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.

نوروزی در ابتدای سخنان خود با اشاره به مراحل ساخت این مستند اظهار کرد: ایده اولیه این کار همراهی دوباره با شخصیت اصلی مستند «پل» و گزارشگر آن سیدمرتضی موسوی است. پس از آن مستند یک دوستی میان ما ایجاد شد که ادامه پیدا کرد و در رفت و آمدهای من به عراق و ایشان به تهران همدیگر را می‌دیدیم. این دغدغه همیشه در ذهنم وجود داشت که یک بار دیگر پس از شهادت علی با وی همراه شوم و کار دیگری با هم بسازیم. شهید علی انصاری از کسانی بود که در مستند «پل» با او آشنا شدم و در آن مستند یک عملیات جنگی علیه داعش به تصویر کشیده شد که متأسفانه در پایان آن علی به شهادت رسید و مستند با صحنه شهادت او تمام شد. ضمن این که در ذهنم هست که پس از جنگ هم این سه گانه را تکمیل کنم و مستندی درباره فضای زندگی پس از جنگ هم بسازم.

وی درادامه افزود: اما بعد از فیلم «پل» به این فکر می‌کردم که با موسوی برای ساخت یک مستند دیگر همراه شوم که چند سالی این اتفاق نیفتاد، اما دو سه سال بعد از آن ماجرا در سفری به بخش‌هایی از موصل رفته بودم که به نتیجه‌ای نرسید، اما در نهایت زمانی که در مناطق عملیاتی در جست‌وجوی محلی بودم من و موسوی باز به هم رسیدیم و او مرا پیدا کرد و با هم راهی موصل شدیم. او این بار گروه جدیدی شکل داده بود و جای علی سه چهار جوان متخصص جایگزین کرده بود و در کل گروه تکمیل شده‌ای داشتند.

نوروزی یادآور شد: یک خاطره مشترکی که در پس زمینه ذهن من و سید وجود داشت، جراحت و شهادت و عدم توانایی ما برای نجات علی بود. این جراحت ناشی از عدم توانایی در نجات دادن یک دوست در روح همه ما وجود داشت. در ابتدای همان سفر هم قبل از ورودم به بغداد او یک فیلمی را به من نشان داد که در آن فیلم جوانی که شبیه علی تیر خورده را نجات داده بود در حالی که حتی نمی‌دانست که او چه کسی است و فقط می‌خواست او را نجات دهد. من احساس کردم مسئله‌ای مانند نجات دادن آدم‌ها برای سید خیلی جدی شده است و به دلیل مواجهه بسیار با چنین صحنه هایی به فردی بدل شده که جدا از شخصیت جنگی و گزارشگرش یک موجودیت دوست داشتنی برای مردم پیدا کرده است.

■ در دل سختی و ترس هم می‌توان به فرم رسید

وی ادامه داد: با همین پیش زمینه‌ها ما سفر را شروع کردیم و مسئله نجات زندگی انسان‌ها هم به عنوان یک دغدغه در ذهن ما بود. تا اینکه از چندین عملیات خاص گذشتیم و سعی من بر این بود تا مخاطب در نزدیک‌ترین حالت ممکن با این عملیات‌ها قرار بگیرد و اصطلاحاً رخ به رخ با عملیات‌ها روبه رو باشد. در نهایت با همان پیش زمینه نجات و زندگی بخشیدن به پایان فیلم برمی‌گردیم و در واقع ابتدا و انتهای فیلم یک حلقه ارتباطی با مقوله نجات دارد و در میانه فیلم هم در دل جنگ و درگیری و سختی‌های ظاهری جنگ می‌گذرد.

وی در خصوص فرم این مستند عنوان کرد: عموماً کارهایی با این سبک و سیاق به دلیل این که در دل جنگ و عملیات اتفاق می‌افتند به فیلمساز تنها معروف هستند و فیلمساز خودش به تنهایی فیلمبردار و صدابردار است و این موضوع ممکن است سبب شود گاهی فیلمساز را از حوزه‌های تکنیکی غافل کند و نتواند کاری انجام دهد، اما وقتی ممارست و تمرین داشته باشد ناخودآگاه قالب و فرمی ایجاد می‌شود که می‌توان آن را رعایت کرد و در دل سختی و ترس هم می‌توان با آن کار کرد. در این شرایط فرم دوربین روی دست استفاده می‌شود که در واقع مخاطب اتفاقات را از نگاه فیلمبردار می‌بیند و تجربه کسب کردن در آن می‌تواند منجر به خلق زاویه دید و ایجاد یک روایت تازه باشد و هم می‌تواند فرمی منطبق با داستانی که فیلمساز در پی روایت آن است را ارائه دهد.

■ وجه انسانی مفهوم مقاومت

این مستندساز درباره نقطه اشتراک مفهوم مقاومت در جنگ‌هایی مانند جنگ تحمیلی و جنگ‌هایی در منطقه عنوان کرد: آنچه که متمایزکننده نگاه ما نسبت به مقاومت و تمام تعاریفی که در حوزه مقاومت وجود دارد، وجه انسانی و فراعقیدتی آن است. در جنگ هشت ساله خودمان هم اتفاقات مشابهی پیش آمده و فقط با نگاه چیره شدن بر دشمن حرکت نکردیم و حتماً جاهایی با امان دادن و انسانی رفتار کردن از جمله رفتارمان با اسرا، جنگ را ادامه دادیم که البته بهایش را هم داده‌ایم. چناچه در خاطراتمان هم داریم که برخی از رزمندگان ما به خاطر همین مسئله به شهادت رسیدند، اما این نگاه انسانی در قاموس و مرامی که ما در حوزه مقاومت به آن معتقدیم وجود دارد و نگاهی در برخی کشورهای همسایه ما که رزمندگانش به آن هم معتقد هستند، وجود دارد و آن هم این است که ورای جنگیدن و غالب شدن به دشمن، ارزش‌های دیگری هم در حوزه مفاهیم انسانی وجود دارد که پایبند بودن به آن‌ها مهم‌تر از غلبه و چیره شدن بر دشمن است که البته این موضوع مورد سوءاستفاده دشمن هم قرار گرفته، اما بهایش را هم پرداختیم؛ بنابراین هرچقدر سعی کردیم انسانیت را حفظ کنیم همین مسئله سبب ماندگار شدن و قوام پیدا کردن مفهوم مقاومت شده است. این همان چیزی است که نمی‌گذارد واژه مقاومت از بین برود، ضعیف شده یا به معنای دیگری تبدیل شود. چرا که به جز چیره شدن ظاهری معنای دیگری هم در حوزه حرمت انسانی هم برایش مهم است.

■ جشنواره حقیقت مسیر رو به رشدی داشته است

نوروزی در پایان به جشنواره حقیقت اشاره کرد و گفت: خوشبختانه جشنواره جایگاه و قوام خوبی پیدا کرده و در همین روزهای برگزاری هم شاهد استقبال بسیار بالای مخاطبان از آن هستیم و اغلب فیلم‌ها با سالن‌های پر نمایش داده می‌شوند و حضور مخاطبان شگفت انگیز است و این مسئله بسیار امیدوارکننده است. این برای جشنواره‌ای همچون حقیقت امتیاز بزرگی است که توانسته به گونه‌ای عمل کند که مخاطب از دیدن این فیلم‌ها اینگونه استقبال کند و در کل می‌توانم بگویم جشنواره حقیقت همواره مسیر رو به رشدی را طی کرده است.
وی ادامه داد: اما پس از جشنواره به جز یکی دو برنامه‌ای که خود مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی برگزار می‌کند و آن هم نمایش منتخب‌های جشنواره است؛ به نظرم جا دارد که تلویزیون قدری بیشتر به نمایش آثار توجه کنند تا کسانی که امکان حضور در جشنواره را نداشتند هم بتوانند این آثار را ببینند. بویژه که امسال آثار جشنواره از سطح کیفی بسیار بالایی برخوردار است و قابلیت این را دارد که در تلویزیون، بخش‌های جانبی اکران‌های دانشگاهی، هنر و تجربه و دیگر فضاهای فرهنگی به نمایش درآید.

■نگاهی به دیگر آثار امیر حسین نوروزی

مبارزه فقط با تفنگ نیست

• متولد: 1359 در تهران
• تحصیلات: کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی
• فیلمشناسی: پل، بازی انگلیسی، قطعه 21، شاعر سپیده، شهربانو

امیر حسین نوروزی فیلمسازی را بعد از دانشگاه با مؤسسه روایت فتح تجربه کرده است. او مدتی در کرمانشاه زندگی کرده است و به همین خاطر فضای جنگ را پیش از این تجربه کرده است. «پل» ساخته امیرحسین نوروزی یکی از 6 نامزد تندیس هنر و تجربه در جشنواره فیلم‌های مستند سینماحقیقت در دوره‌های پیشین است. در این اثر مستندساز به همراه دوربینش با یک گروه از جنگجویان شیعه عراقی همراه می‌شود که در منطقه‌ای به نام المنصوریه جبل با نیروهای داعش درگیرند. آن‌ها باید از روی پلی کوتاه و کم‌عرض بگذرند و آن سوی نهر با نیروهای داعش درگیر شوند. کل منطقه در تیررس تک‌تیراندازهای داعش است و عبور از این پل خطرات زیادی دارد. دوربین در این مستند تکان‌دهنده و بسیار شجاعانه گاهی در دست مستندساز و گاهی روی کلاه یکی از نیروهاست و «پل» تجربه همراه شدن در جنگ علیه تروریست‌ها آن هم در اولین صف آن است. 
وی مخاطب جدی آثارش را بیشتر فیلمسازان و سپس مردم می‌داند و در این باره گفته است: به نظرم یک گروه که می‌تواند مخاطب جدی ‌این فیلم باشد، مستندسازانی هستند که اگر به اصل موضوع، یعنی به مبارزه کردن با یک سیاهی معتقد باشند و درک کنند که قسمتی از آن مبارزه تیر و تفنگ و فشنگ نیست، یک دوربین است که لحظه را ثبت می‎کند و برای تاریخ باقی می‌گذارد که یک روزگاری چگونه برما گذشته است. یک مخاطب جدی دیگرش همه ما ایرانی‌ها هستیم. من وقتی برگشتم از این ماجرا به تهران، تازه فهمیدم که خدایا امنیت چه چیز عجیبی است. جنگ شهری خیلی فرق دارد با جنگ کلاسیک. نمی‌فهمی از کجا دارند تو را می‌زنند. تازه وقتی برمی‌گردی می‌فهمی امنیت چه نعمت بزرگی است. خدا این امنیت را به همه مردم آن منطقه ببخشد و برای ما روزافزون کند و هیچ‌جایی جنگ نباشد.

انتهای پیام/