به گزارش قدس آنلاین «فدک در تاریخ» اثری که با نگاهی اسلامی و فرامذهبی به این واقعه تاریخی پرداخته و منابع آن در محتوا به طور کلی مورد پذیرش جامعه اسلامی است و بیش از آن که دعوای کلامی و تاریخی درباره ماجرای فدک باشد، بیشتر تبیین فلسفه دینی از برداشت اسلامی درباره دینی است و قرار است سطح عمیق تر و ریشه ای تر در خصوص نوع نگاه به دین و نقش آن داشته باشد، اینها بخشی از سخنان حجت الاسلام امید موذنی؛ معاون پژوهشی پژوهشگاه تخصصی شهید صدر بود که به عنوان کارشناس مجری نشست نقد و بررسی کتاب«فدک در تاریخ» مباحثی را در ارتباط با این اثر عنوان کرد.

به گزارش روابط عمومی به‌نشر، یکی دیگر از سلسله نشست های تبلیغی-ترویجی«در پناه کلمات» در مشهد به مناسبت دهه فاطمیه به بررسی کتاب «فدک در تاریخ» اثر شهید آیت الله سیدمحمد باقر در فروشگاه کتاب و محصولات فرهنگی به‌نشر (انتشارات آستان قدس رضوی) برگزار شد.

«فدک در تاریخ» اثبات می کند منطق غاصبان هیچ پشتوانه شرعی و عقلی نداشته است

در ادامه محمد حسین رجبی دوانی؛ مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام در ارتباط با شخصیت شهید آیت الله سید محمدباقر صدر اظهار کرد: شهید آیت الله صدر شخصیت کم نظیری بود که در حوزه های گوناگون دینی صاحب نظر بود و در هر حوزه ای که وارد می شد بحث های دقیق و کم نظیری ارائه می نمود.

وی ادامه داد: از بررسی عنوان این اثر چنین بر می آید که بیان کننده سرگذشت فدک در تاریخ است در حالی که چنین نیست و فدک در قضاوت تاریخ بیان شده است، بحث بسیار جامع، ارزشمند و عالمانه ای در این کتاب مطرح شده است که فکرنمی کنم نمونه دیگری داشته باشد و پیوندی میان فدک و سقیفه زده شده است که واقعه سقیفه و غصب خلافت موجب شد حضرت زهرا(س) در پوشش مطالبه فدک اصل خلافت به تاراج رفته را مطالبه نماید.

این مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام عنوان کرد: شهید آیت الله صدر در کتاب «فدک در تاریخ»بسیار دقیق و بدون هیچ گونه حب و بغضی و بر مبنای اصول علمی و پژوهشی استناداتی را مطرح کرده که برای هر کس با هر دین و مذهبی عالمانه است و فکر نمی کنم کسی نمی تواند نقد قابل توجهی برای رد مبانی کتاب داشته باشد چرا که اگر کسی رد بر این کتاب بنویسد، رد بر عقل و فکر و فهم زده است.

وی تصریح کرد: نویسنده در مجموع می خواهد عنوان کند فدک که توسط خلفا در جهت حقی که برای آنها در خلافت برای محروم کردن اهل بیت(ع) از پشتوانه مالی و اقتصادی غصب شده، تک تک واژه ها و عبارات را مورد بررسی قرار داده و عالمانه عباراتی که از خلفا در این موارد ذکر شده مورد بررسی قرارداده و رد کرده است.

این مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام با اشاره به اینکه در «فدک در تاریخ» در حقیقت برای خلافتی که توسط غاصبان با عنوان اینکه ما قریشی هستیم و قریش به جایگاه پیامبر سزاوارتر است مطالبی را ارائه می کند که اثبات می کند که منطق غاصبان هیچ پشتوانه شرعی نداشته است و یک ارتجاعی قبل از اسلام است و باعث ضربه خوردن اسلام شده و حضرت زهرا(س) با ایستادگی در برابر چنین غصبی، انقلابی ایجاد کرده و ضمن به چالش کشیدن منطق خلفا، حقیقت اهل بیت(ع) و راه آنها را تبیین و مشخص کرده است.

رجبی دوانی خاطرنشان کرد: شهید صدر در این کتاب که نبوغ این مرد بزرگ را می رساند مباحث عمیق فقهی، فسلفی و ادبی و تاریخی را مطرح کرده که مجموعه ای از علوم و معارف گوناگون است و این شهید بزرگوار تلاش کرده با بحث پیرامون فدک، خلافتی که غاصبانه از دست اهل بیت(ع) بیرون شده و سعادت امت اسلامی را هدف قرار داده بازخواست کند و اسلام را به مسیر اصلی واقعی خود برگرداند.

وی «فدک در تاریخ» را اثری عالمانه دانست که شهید صدر در این اثر خیانتی که انصار مرتکب شدند و آغازگر بحث جانشینی پیامبر بودند را مطرح می کند که چگونه آنها با نادیده گرفتن حضرت علی(ع) از دفاع از حق جا ماندند و همچنین جعل حدیث توسط ابوبکر که به پیامبر نسبت می دهد را از ابعاد گوناکون مورد بررسی قرار می دهد و منطق ابوبکر را ابطال می نماید و اثبات می کند حضرت زهرا(س) انقلابی را برای برگرداندن حقیقت به جای خود و دفاع از حضرت علی(ع) آغاز کرده است و این انقلاب ادامه دارد.

نگاه نظام مند کتاب «فدک در تاریخ» برگرفته از تفکر جامع نگر شهید آیت الله صدر است

در ادامه رئیس میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی قم با اشاره به ماجرای فدک اظهار کرد: واقعه غصب فدک از سه منظر قابل بررسی است، ابتدا از منظر تاریخی به عنوان یک رخداد تاریخی، دوم به عنوان یک شاخص برای پیشرفت و انکار یک حق حقیقی و سوم مناظره فقهی بر سر حدیث منصوب به پیامبر اکرم(ص)می باشد.

حجت الاسلام مجتبی الهی خراسانی افزود: درباره خطبه فدکیه اگرچه اصالت آن تقریبا مورد توافق است اما هر از چندگاه انکاراتی ابراز شده و پاسخ به این انکارات چون چندان جدید است ما را به این باور می رساند که اصل خطبه مورد توافق است، لذا موج جدیدی از نگارش پیرامون حضرت فاطمه(س) بعد از تعامل اجتماعی میان جریان های نواندیش شیعه و سنی در عراق، مصر، لبنان و سوریه و ایران درباره قیام حضرت، بحث عفاف و فدک حتی از سوی غیرمسلمانان نوشته می شود.

وی با بیان اینکه به یمن تفکر جامع نگر که تقریبا در تمام آثار شهید آیت الله صدر مشهود است، این اثر فوق العاده نیز با یک نگاه نظام مند و چندوجهی به قضیه فدک نگریسته است، یادآور شد: به گونه ای حیرت آور این اثر تقریبا واجد تمام دیدگاه هایی است که در خلال چند قرن درباره این رویداد ابراز شده و این افکار و اندیشه ها بوی کهنگی نمی دهد.

به گفته الهی خراسانی کتاب «فدک در تاریخ» با یک نوع بی طرفی برآمده از سبک علمی شهید صدر تدوین شده است و این شهید بزرگوار اقامه فدک را اقامه دعوای شخصی تلقی نمی کند و سعی دارد با تحلیل چند زاویه ای قضاوت را به خواننده واگذار کند که اساسا آنچه در ماجرای فدک رخ داد علنی شدن یک نبرد وسیع تر در این ماجرای به ظاهر حقوقی است، این نگاه کلام نگر و نظام مند، شهید صدر در موقعیت یک متفکر دارای فکر نظام مند نشانده به گونه ای که در تمام موضوعاتی که سخن گفته وضعیت ما بعدالصدر را پدید آورده است.

وی با بیان اینکه با گذشت نیم قرن از آثار شهید صدر مشاهده می کنیم که این فکر بسیار جلوتر از زمان خود حرکت می کرده و از ورای آن اندیشه معاصر نسبت به آینده اندیشه اسلامی پیش بینی هایی کرده که می توان او را جزء نخستین آینده پژوهان مسلمان دانست.

رئیس میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی قم ترجمه مناسب کتاب در جهت حفظ حس و حال ادبی کتاب را از جمله نقاط مثبت آن عنوان کرد و ادامه داد: اگر چه معتقدم با همه تلاشی که حجت الاسلام ابوالقاسم حسینی ژرفا به عنوان مترجم انجام داده است طراوت شهید صدر در نثر عربی به طور کامل منتقل نشده است.

وی با اشاره به دیگر ویژگی های این اثر اظهار کرد: کتاب از منظر عاطفی و شناختی با حفظ مقام عصمت حضرت زهرا(س) به وجه عاطفی واقعه توجه کرده است و هنگامی که بخش نخست کتاب را مطالعه می کنید باور نمی کنید این کتاب چنان روانکاوانه از منظر یک باشد ولی در ادامه با یک اثر علمی رو به رو هستید و در این بخش نخست شور و تحلیل عاطفی به زیبایی ارائه شده است.

الهی خراسانی ادامه داد: تحلیل سیاسی از موقعیت حضرت زهرا(س) و خطبه فدک که در این تحلیل حضرت فاطمه(س) نه به معنای کسی که دارای انگیزه های سیاسی است بلکه او را کنشگر و بازیگر آن مرحله سیاسی می داند و موقعیت مناسبی است برای آنکه از این حادثه حقوقی بحث را به کل نظام امامت و جریان تداوم بخش نهضت پیامبر اسلام ببرد.

وی تاکید کرد: «فدک در تاریخ» همچنان که از شورعاطفی برخوردار است اما مراقب است مخاطب به دام احساسات نیفتد و از دل وابستگی ها این موضوع را مطرح می کند که حقیقت بالاتر از عواطف است، همچنان که در این اثر تحلیل زبان شناختی جامعی آورده می شود.

الهی خراسانی بیان کرد: یافته های خرد و نظرات خاص در کتاب «فدک در تاریخ» در یک هندسه که همان اقدام صدیقه کبری(س) یک انقلاب بوده است، آورده می شود و ابعاد یک انقلاب و رفتار مواجهه با یک انقلاب را توضیح می دهد.