به گزارش گروه اجتماعی قدس آنلاین، فرید گلکار، مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها در واکنش به اظهارات اخیر داود پرهیزکار، رئیس سازمان هواشناسی کشور مبنی بر لزوم توقف بارورسازی ابرها اظهار کرد: سازمان هواشناسی مرجع تصمیم‌گیری درباره اجرا یا عدم اجرای بارورسازی ابرها نیست. سال ۷۶ موافقتی بین معاونان وزارت نیرو و وزارت مسکن و شهرسازی وقت با وساطت معاون سازمان برنامه و بودجه صورت گرفته که بر اساس آن تحقیقات در زمینه بارورسازی ابرها به سازمان هواشناسی و مطالعه و اجرای طرح بارورسازی ابرها به وزارت نیرو و مرکز تحقیقات باروری ابرها سپرده شده است.

وی افزود: ما طی این ۲۱ سال، مطالعات و اقدامات گسترده‌ای انجام داده و نتایج آن را همواره اعلام کرده‌ایم. اما سازمان هواشناسی مطابق شرح وظایف سازمانی خود، در زمینه بارورسازی ابرها دارای تجربه و تخصص کافی نیست و کار تحقیقاتی خاصی انجام نداده است، اگر هم کاری انجام شده نتایج آن را اعلام نکرده است. بنابراین صحیح نیست به مرکز ملی باروری ابرها که سالها مطالعه، تحقیق و اجرا را در کارنامه خود دارد و نتایج را رسما منتشر می‌کند ایراد و انتقاد بدون استناد به تحقیق و مطالعه مقبول، وارد شود.

گلکار ادامه داد: همه چیز درباره طرح بارورسازی ابرها واضح است؛ تصمیم‌گیری درباره اینکه طرح متوقف شود یا ادامه پیدا کند منحصرا با وزارت نیرو است. اعتبار طرح از سوی وزارت نیرو و با تایید مجلس شورای اسلامی تعیین و از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تایید و تخصیص داده شده و توسط دیگر دستگاه‌های نظارتی رسمی کشور مورد بررسی و نظارت قرار می‌گیرد. این طرح، با برنامه‌ریزی کلان و هدفدار از سال ۷۶ تاکنون هرچند با فراز و نشیب، در مناطق مستعد کشور در حال اجرا است و این صحبت‌ها فقط باعث می‌شود که همگرایی موجود میان دستگاه‌ها به واگرایی و اتلاف انرژی همگی تبدیل شود.

وی با اشاره به اینکه تعداد کشورهای استفاده کننده از فن‌آوری بارورسازی ابرها و اقبال جهانی نسبت به این فن‌آوری روزبه‌روز در حال افزایش است و با اعلام سازمان جهانی هواشناسی در سال ۲۰۱۸ در حال حاضر ۶۰ کشور از این فن‌آوری بهره می‌برند گفت: در شرایط کنونی که کشورمان به شدت نیازمند تامین و تقویت منابع آب خود است، چه توجیهی وجود دارد که از میان ابزارهایی که برای تامین و مدیریت آب در اختیار داریم که یکی را که اتفاقا از همه ارزان‌تر هم هست حذف کنیم؟ قطعا نه بارورسازی ابرها و نه هیچ فن‌آوری دیگری به تنهایی ابرازی منحصربه‌فرد برای جبران کم‌آبی و یا رفع خشکسالی نیست اما در جعبه‌ابزاری که برای مدیریت آب در اختیار داریم، بارورسازی ابرها، فناوری موثری است که اثربخشی آن به لحاظ علمی اثبات شده و طبق تجربیات جهانی تایید شده که بارورسازی ابرها به طور متوسط بارش را ۱۵ درصد در مناطق هدف افزایش می‌دهد. قطعا مدیریت مصرف آب هم، یکی دیگر از راهکارهای بسیار موثر است اما اجرای آن، دلیلی برای کنار گذاشتن سایر ابزارها نیست و تضادی با موضوع افزایش بارش ندارد چرا که هر ابزاری، کارکرد و جایگاه خودش را دارد.

گلکار افزود: در حالی که استحصال هر متر مکعب آب، به این روش هوایی برای ما تنها حداکثر ۵۰۰ ریال ( ۵۰ تومان) هزینه داشته، در سال آبی ۹۴-۹۳ با بارورسازی ابرها در ایران مرکزی، حدود دو میلیارد مترمکعب استحصال آب اضافی ناشی از بارورسازی ابرها داشتیم. این رقم کوچکی نیست و می‌توان گفت نسبت به ارزش فوق‌العاده آب در این مناطق هزینه‌ای اندک دارد. در حالی که با استفاده از فن‌آوری بارورسازی ابرها می‌توانیم آبی که وجود ندارد را با نسبت سود به هزینه بسیار زیاد تولید کنیم چرا کسی باید با به‌کارگیری این فن‌آوری مخالفت کند؟! بجای مخالفت و یا تضعیف این برنامه مهم، ما از بقیه دعوت می‌کنیم به وزارت نیرو برای بهتر اجرا کردن این پرروژه و تدقیق آن کمک کنند.

مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها تصریح کرد: با توجه به همکاری‌های گذشته و فعلی، ما مشکلی با سازمان هوشناسی نداریم. هر دو از بدنه دولت و در خدمت کشور و مردم هستیم. اما متاسفانه برخی اوقات افرادی ناخواسته یا بدون آگاهی کامل نسبت به این موضوع که کاملا تخصصی و علمی است،  نظرات شخصی خود را در قالب موضع رسمی و کارشناسی اعلام می‌کنند. در سالهای گذشته نیز برخی کوشیده‌اند با مکاتبات گسترده و نابه‌جا و اطلاع‌رسانی‌های نادرست در امور این مرکز اخلال ایجاد کنند. همین اقدامات سبب شد اردیبهشت سال جاری با حضور برخی مسئولان و نمایندگان سازمان هواشناسی، سازمان حفاظت محیط زیست، شرکتهای آب منطقه‌ای، معاونت علمی فن‌آوری ریاست جمهوری، مرکز پژوهش‌های مجلس و استادان چند دانشگاه، به ریاست معاون محترم وزیر نیرو در آب و آبفا نشست بزرگی در وزارت نیرو برگزار کنیم. در این نشست مباحث متنوع مرتبط با موضوع بارورسازی ابرها کاملا شفاف و با مستندات علمی و نتایج تحقیقاتی مطرح و به بحث گذاشته و نتیجه گرفته شد که با توجه به شرایط و موقعیت کشور، ادامه بارورسازی ابرها به عنوان یکی از ابزارهای علمی و پرکاربرد در جهان برای انجام مدیریت آب ضروری است بنابراین لازم است که با کمک سایر دستگاه‌های کشور و همت وزارت نیرو ابزارهایی به‌روز و پیشرفته‌تر در اختیار مرکز ملی باروری ابرها برای پیشرفت و توسعه این فن‌آوری قرار گیرد. اما متاسفانه برخی به نتایج این نشست مهم چندجانبه که وقت و انرژی زیادی از ما گرفت بی توجهی می‌کنند.

وی افزود: مشکل اصلی ما اطلاعات نادرستی است که از سوی برخی افراد به صورت یک‌جانبه منعکس می‌شود و به فعالیت‌مان آسیب می‌رساند. به طور مثال دو سال پیش بنا بود مجلس مبلغ قابل توجهی را برای تامین تجهیزات جدید و مورد نیاز کشور در راستای به‌روزآوری و افزایش راندمان پروژه‌های افزایش بارش در اختیار این مرکز بگذارد که اتفاقا بخشی قابل توجهی از این اعتبار قرار بود برای تعامل با سازمان هواشناسی جهت همکاری آتی و افزایش راندمان کار صرف شود اما متاسفانه با انجام مکاتبات و اقدامات غیرمنصفانه و ارائه اطلاعات نادرست، موضوع منحرف و حتی منتفی شد و حاصل زحمات و تلاشه‌ای دو ساله که در جهت تامین منافع ملی در خصوص تامین آب بیشتر برای کشور بود به باد رفت. در نهایت با پیش آمدن بحث تحریم‌ها و شرایط ویژه اقتصادی دولت این فرصت ارزشمند از دست رفت و شاید دیگر تکرار نشود. در یک کلام و بدون تعارف متاسفانه منشاء بسیاری مشکلات ایجاد شده در روند کار این مرکز که جدیترین آسیب‌ها را به ما وارد می‌کنند داخلی هستند نه خارجی. یعنی برآیند فعالیتها با این وضعیت به حداقل آنچه باید باشد میل می‌کند.

گلکار از برنامه‌ریزی برای برگزاری نشست تخصصی دیگری در موسسه تحقیقات آب در وزارت نیرو با حضور برخی مسئولان سازمان هواشناسی، وزارت نیرو، نیروی هوافضا و استادان دانشگاه خبر داد و گفت: ما در حد ظرفیت و توانمان کوشیده‌ایم در جهت آگاهی همه اقشار جامعه و دستگاه‌های اطلاع‌رسانی مرتبط کنیم ولی هنوز این فعالیت باید ادامه داشته باشد. تاکنون کتاب، مقاله و گزارش‌های بسیاری منتشر کرده‌ایم. حتی در سه سال پیش فیلم علمی مستندی تهیه کردیم که در دو جشنواره کشوری  جوایزی کسب کرده و از رسانه ملی پخش شده است.

وی درباره دستاوردهای اخیر مرکز تحقیقات و مطالعات باروری ابرها گفت: با اینکه به لحاظ اعتبارات تحت فشار قرار داریم اما طی دو سال گذشته موفق شدیم اقدامات اساسی و خوبی در سطح ملی انجام دهیم. برای اولین بار نسبت به به‌روزآوری رادارهای مستعمل این مرکز که در نواحی مرکزی کشور مستقرند، اقدام کرده‌ایم. در همین راستا طی تحقیقاتی که نتایج آن به زودی اعلام خواهد شد با کمک متخصصان داخل کشور و فن‌آوری بومی، محققان این مرزو بوم موفق شده‌اند با نوآوری در زمینه پردازشگر و نرم‌افزار رادارهای هواشناسی به عنوان اولین کشور در خاورمیانه به توانایی ساخت رادار هواشناسی بسیار نزدیک شود که در آینده نزدیک نتیجه نهایی آن اعلام خواهد شد.

وی افزود: از دیگر موفقیت‌های اخیر مرکز، طراحی پهپاد مخصوص بارورسازی ابرها است که پرواز آزمایشی هم انجام داده و به زودی مورد استفاده قرار خواهد گرفت. بدین ترتیب ایران جزو نخستین کشورهایی خواهد بود که موفق به طراحی چنین پهپاد عملیاتی برای شرایط سخت جوی شده است. دیگر اینکه توانسته‌ایم طی پنج سال همکاری با صنایع دفاع کشور، مواد باروری‌سازی ابرها به شکل «پیروپاترون یدید نقره» که پرتابی هستند و تاکنون از خارج از کشور وارد می‌کردیم را در داخل تولید کنیم. این کار به عنوان ۱۰ طرح برگزیده فن‌آوری علمی-کاربردی وزارت نیرو در سال ۹۷ انتخاب شد. تولید فلیر هم که درجاسوز است و کاربردهای زمین پایه و هواپایه دارد را هم نیروی هوافضای سپاه به عهده گرفت و در سال ۹۶ با کمک پژوهشگران پرتلاش داخل کشور موفق به تولید آن شد. همه این کارهای اساسی برای نخستین بار است که در کشور و با همکاری نزدیک با دیگر نهادها برای وزارت نیرو مقدور شده است. در حوزه ارزیابی نتایج بارورسازی ابرها نیز تحقیقات بسیار خوبی با کمک موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران در جریان است که خود این پروژه سنگین، بسیار با اهمیت و موثر در موضوع بررسی نتایج پروژه های تعدیل وضع هوا خواهد بود. همچنین از سال گذشته نیروی هوافضای سپاه پاسداران برای در اختیار قراردادن توان ابزاری و فنی خود جهت اجرای این پروژه ملی با وزارت نیرو همکاری خود را آغاز کرده است که خود تحولی بسیار مهم است.

مدیر مرکز تحقیقات و مطالعات باروری ابرها با بیان اینکه ارزیابی باروری ابرها بسیار زمانبر و پیچیده است و بین یک و نیم تا دو سال زمان نیاز دارد گفت: با کمک موسسه آب در دانشگاه تهران کوشیده‌ایم ضمن تلفیق روشهای ارزیابی، دقت و سرعت ارزیابی عملکرد اجرای پروژه های افزایش بارش مرکز را بهبود ببخشیم.

وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به اظهارات رئیس سازمان هواشناسی مبنی بر اینکه بارورسازی ابرها توقع مردم را بالا برده و در مسیر مدیریت مصرف آب، اخلال ایجاد می‌کند، چند درصد از بارش‌های سال جاری در سطح کشور حاصل عملکرد مرکز باوری ابرهاست گفت: در سال جاری طی چند پرواز آزمایشی، پهپاد مرکز و پهباد نیروی هوافضای سپاه را که در اختیار ما قرارداده امتحان کرده‌ایم. اما هیچ پروژه‌ای در حد فراگیر اجرا نکرده‌ایم بنابراین تقریبا بارشهای سال جاری بدون بارورسازی بوده است. در ضمن لازم است مردم عزیز کشورمان توجه داشته باشند که مهمترین موضوع برای حفاظت از منابع آب کشور، استفاده صحیح و خردمندانه از آب در تمام حوزه‌ها اعم از کشاورزی، صنعت و شرب است که مسئولیت نظارت بر آن و اطلاع‌رسانی به مصرف کنندگان، کاری ملی است که بسیاری از وزارتخانه ها و نهادها را در بر می‌گیرد.

گلکار همچنین با این توضیح که پروژه‌های بارورسازی در برخی نقاط موفقیت‌آمیزتر هستند و در برخی نقاط متوسط و یا بدون اثر گفت: مستعدترین استانها که بهترین پاسخ را به بارورسازی ابرها می‌دهند استانهای کوهستانی مانند چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و وبویراحمد، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی و در نواحی کوهستانی بسیاری استانهای کشور هستند. مطابق تجربه ما به طور کلی در بیشتر رشته کوه زاگرس و بخشهایی از رشته کوه البرز، پاسخهای بسیار خوب و امیدوارکننده‌ای به بارورسازی ابرها می‌دهد که به طور متوسط  افزایش ۱۵ الی ۲۰ درصدی بارش در طول دوره عملیات در مناطق باروری شده تجربه و ارزیابی شده است.

وی در پایان با بیان اینکه در حال حاضر کشورهای پیشرفته و یا توسعه‌یافته و در حال توسعه بسیاری در جهان از فن‌آوری بارورسازی ابرهای بهره می‌برند گفت: ما هرگز درباره عملکرد و مسائل کلان و حتی جزیی سازمان هواشناسی اظهارنظر نمی‌کنیم چون تصمیم‌گیری و قضاوت درباره کار دستگاه‌های دولتی دیگر، جزو مسئولیت ما نیست و بدون اطلاع و هماهنگی با یکدیگر نیز اعلام نظر در این موارد حساس ملی کاری ناپسند و ناشایست و دور از شان سازمانی است. امیدوارم با افزایش تعامل و همکاری دستگاه‌های مختلف و ذینفع کشور این صحبتها و اقدامات اختلاف برانگیز پایان یابد. چرا که کشور ما با توجه به مسائل متعدد و متنوع تامین نیازهای آبی، ظرفیت و فرصتی برای پرداختن به این بحثها ندارد بلکه باید با تجمیع امکانات همه دستگاه‌ها و همسویی، بیشترین بهره را از فرصتهای در دسترس ببرد. در آخر لازم است به این مهم توجه شود که آب علاوه بر منبع زندگی، اکنون در جهان منشا تامین انرژی‌های پاک، محل ایجاد درآمد، عامل پایه توسعه و جذب نیروی انسانی برای فعالیتهای سودمند در تمام عرصهها است و حتی در اقلیم‌های با بارش‌های بسیار بیشتر از ایران، اهمیت آن در زندگی همه انسان‌ها و جایگاه آن بسیار راهبردی و خدشه‌ناپذیر است. لذا باروسازی ابرها به شیوه فعلی یا کلاسیک نیز باید به صورت پیوسته، علمی و گسترده در مناطق مناسب و مستعد کشور بعنوان یکی از روشهای تامین آب بیشتر از جو، مورد استفاده قرار گیرد.

داود پرهیزکار، رئیس سازمان هواشناسی کشور  در سفر اخیر خود به کرمان به رسانه‌ها گفت: بارورسازی ابرها عدد قابل توجهی به میانگین بارش سالانه اضافه نمی‌کند و فقط توقع را در سطح جامعه افزایش می‌دهد، باید کنار گذاشته شود و مدیریت و فرهنگسازی در مصرف آب صورت گیرد.

بارورسازی ابرها یا ابرآمایی، تعدیل آب و هوا، به وسیله افزودن مواد به داخل یک ابر با هدف تقویت تشکیل و رشد «بلورهای یخ» در ابرهای سرد و رشد قطرک‌های درون ابرهای گرم و در نتیجه افزایش بارش برف یا باران است. به عبارت دیگر باروری ابرها روشی برای تأثیرگذاری بر روی ابرهای طبیعی است که در آن با استفاده از مواد شیمیایی آب بیشتری از ابر به شکل باران یا برف درست می‌شود. بیشترین عواملی که در باروری ابرها برای تولید باران سرد و طرح‌های باروری ابرها برای تقویت بارش برف به کار می‌روند یدید نقره و  دی‌اکسید کربن منجمد هستند. در حال حاضر ۶۰ کشور از جمله اتریش، آلمان،اسپانیا، اسلونی، انگلستان، بلغارستان، فرانسه، یونان، مجارستان، ژاپن، روسیه، مالی، نیجر، مراکش، بورکینافاسو، الجزیره، آرژانتین، برزیل، کامبوجیا، شیلی، کوبا، گامبیا، گینه بیسائو، اردن، کره، لیبی، مکزیک، پاکستان، فیلیپین، چین، هندوستان، اندونزی، اسرائیل، سنگاپور، مالزی، عربستان،‌ ایالات متحده آمریکا، کانادا،‌ استرالیا، سنگال، آفریقای جنوبی، سوریه، تایلند، ازبکستان، ونزوئلا، زیمبابوه و چاد از فن‌آوری بارورسازی ابرها استفاده می‌کنند.

منبع: تسنیم

انتهای پیام/