به گزارش قدس آنلاین، این شهر متاسفانه دارای جمعیت بالای حاشیه‌نشین است و به طور دقیق تر می‌توان اعلام کرد که حدود یک سوم از جمعیت «مشهد» حاشیه‌نشین هستند.

رویای زندگی در شهر امام هشتم(ع)، از سال‌های دور تاکنون باعث مهاجرت روستاییان و شهرنشینان از سایر استان‌ها به مشهد شده، اما پس از ورود به مشهد، افراد متوجه مشکلات زندگی در این کلانشهر شده و در نتیجه بسیاری به‌دنبال انواع مشکلات مالی پیش‌آمده برای این افراد، به ناچار در حومه شهر سکونت می‌گزینند.
زندگی در حاشیه شهر مشهد، حتی به مراتب سخت‌تر از محل سابق زندگی آنها است، اما این افراد حاضر به بازگشت نیستند و در نتیجه با مشکلات زندگی در حاشیه شهر مشهد مانوس می‌شوند.
آسیب‌های زندگی در مناطق حاشیه شهرهای بزرگ و کلان‌شهر مشهد، اکنون مرحله‌ای رسیده است که نمی‌توان بی‌اعتنا از کنار آنها عبور کرد. حاشیه‌نشینی به گسترش انواع آسیب‌های اجتماعی، بهداشتی و اخلاقی دامن می‌زند، چرا که اغلب افراد کم‌بضاعت از شهرهای کوچک و روستاها در این نقاط مستقر شده و به هر کاری برای به تامین حداقل هزینه‌های زندگی شهری دست می زنند.
به منظور بررسی دقیق‌تر و نگاهی جامع‌تر با مشکلات حاشیه‌نشینی در شهر مشهد با چند مسئول و کارشناس ذی‌ربط به گفتگو نشستیم ...

*طرح هادی روستاهای حاشیه‌ای با نرخ رشد جمعیت آن منطبق نیست
دهیار روستای حاشیه‌ای «کشف» با بیان اینکه این روستا ۱۴ هزار نفر جمعیت ساکن دارای مشکلات بسیاری است که گریبان‌گیر روستاییان شده، گفت: نرخ رشد جمعیت در این روستا ۱/۱۳ درصد بوده که متاسفانه  با طرح هادی منطبق نیست.
«محمد رحمانی» اظهار کرد: برای نخستین بار طرح هادی در سال ۱۳۹۰ برای روستای کشف تدوین شد، نرخ رشد جمعیت برای بازه ۱۰ساله سه‌درصد تا سقف ۱۰هزارنفر پیش‌بینی شده بود، در حالی که با گذشتن هفت‌سال از جمعیت کنونی روستا به ۱۴هزار نفر رسیده و مشکلات مشابهی به طور همزمان برای عمده روستاهای حاشیه ای وجود دارد.
او همچنین از مهاجرت معکوس به روستاهای حاشیه‌ای مشهد خبر داد و گفت: در روستاهای حاشیه مشهد قیمت زمین نسبت به مناطق داخلی شهر، بسیار مناسب است و با توجه به اینکه مردم از سراسر کشور به مشهد مهاجرت می کنند، به دلیل بضاعت محدود مالی، به سکونت در روستاهای حاشیه ای شهر جذب می شوند.
دهیار کشف با بیان اینکه در تدوین طرح های هادی بحث معیشت روستاییان مدنظر قرار نگرفته، خاطرنشان کرد: در گذشته منابع اقتصادی روستا، دامپروری و کشاورزی بود، در حال حاضر این فعالیت ها از روستاهای حاشیه ای حذف شده و نیاز است با استقرار کارگاه های صنعتی خرد، منبع درآمدی برای تامین زندگی روستاییان این مناطق ایجاد شود.

*رویکرد تهیه طرح‌های هادی در روستاهای حاشیه‌ای باید تغییر کند
عضو هیات علمی گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه رویکرد ما برای تهیه طرح‌های هادی در روستاهای حاشیه‌ای بلافصل باید تغییر کند، گفت: باید هم چشم‌اندازی از حوزه توسعه شهری داشته باشیم و هم نیازهای روستایی را مدنظر قرار دهیم.
گزارش دبیرخانه «علی‌اکبر عنابستانی» اظهار کرد: ضرورت تشکیل کارگروه ویژه برای رسیدگی به مشکلات روستاهای حریم شهر مشهد یک امر بدیهی است.
او تاکید کرد: توان سیستم دولتی در حدی نیست که بتواند به تمام نیازهای جامعه پاسخ بدهد و حضور سازمان های مردم نهاد در اینجا یک ضرورت اجتناب ناپذیر است که می تواند در مدیریت حریم شهر کمک شایان توجهی کند. این به گفته مدرس دانشگاه فردوسی مشهد، ضرورت دارد تا سازمان های مردم نهاد به کمک سیستم های دولتی و شهرداری ها و دهیاری ها بیایند.
وی با اشاره به آلودگی های زیست محیطی به عنوان یکی از مشکلات روستاهای حاشیه ای مشهد، عنوان کرد: این مورد باید به طور ویژه مورد توجه قرار گرفته و اقدامات موثری برای رفع مشکلات و معضلات زیست محیطی به خصوص در روستای حاشیه ای «کشف» صورت گیرد.
او افزود: ما برای اینکه بتوانیم پراکندگی را در سکونتگاه‌های پیرامونی و گسترش بافت در لبه‌های شهر مشهد را  کنترل کنیم، باید به دنبال شکل‌گیری لبه های قدرتمند اقتصادی و محیطی با استقرار نهاد های بزرگ اقتصادی در این محدوده ها باشیم تا مانع از توسعه های بی قاعده در این نواحی شوند.
عنابستانی خاطرنشان کرد: ارتباط تنگاتنگ بین دهیاران، مدیران حریم و شهرداری مشهد باید با نظارت بخشداری ها صورت گیرد تا مسایل و مشکلات همه دستگاه ها مورد توجه قرار گیرد.

*ضرورت ارایه برنامه مدون برای آینده روستاهای در حال الحاق به شهر مشهد
رییس هیات باشگاه کشاورزان جوان نیز گفت: تمامی دستگاه‌هایی که در حوزه روستایی مسئولیت دارند ضرورت دارد تا برای آینده روستاهایی که در حال ملحق شدن به شهر مشهد هستند، یک برنامه مدون و یک ساختار فیزیکی ایجاد کنند.
«محسن علوی مهر» با بیان اینکه برای جلوگیری از استمرار مواجهه با مشکلات حاشیه نشینی ضرورت دارد تا به صورت جدی به این مساله پرداخته شود، اظهار کرد: متغیر اصلی در تغییر و تحولات اجتماعی و اقتصادی مردم هستند و مردم بایستی سازماندهی شوند.
او با بیان اینکه سازمان یافتن مردم جز از طریق حاکمیت آن ها در قالب سازمان ها و تشکل ها امکان پذیر نیست، عنوان کرد: در دنیا «سازمان‌های مردم‌نهاد ملی» تحقق نظام اجتماعی را بر عهده دارند و مسوولان موفق آن هایی خواهند بود که بخش عمده ای از وظایف خود را از طریق همین سازمان ها جویا شوند.
این فعال سازمان‌های مردم‌نهاد روستایی ارتقای رتبه اجتماعی در یک جامعه سالم، شامل دسترسی به منابع فرهنگی، منابع مالی و منابع فناوری اطلاعات را جز از طریق سازمان های مردم نهاد امکان پذیر ندانست.
این دهیار نمونه کشوری با اشاره به وجود مشکلاتی در توسعه و توانمندسازی سازمان های مردم نهاد روستایی، گفت: متاسفانه ما در روستاها در زمینه ایجاد و گسترش سازمان های مردم نهاد نیز مشکلاتی داریم که این موضوع نیازمند بررسی دقیق و ایجاد راهکارهای مناسب از طرف مسوولان است.
علوی مهر وظیفه اصلی باشگاه کشاورزان جوان را توسعه و تسهیل‌گری کشاورزی و توانمندسازی کشاورزان در قالب های مختلف دانست.
دبیرخانه بررسی فرصت ها و چالش های پیش روی سکونتگاه های روستایی حریم کلان شهر مشهد ،در قالب چهار پانل تخصصی با حضور استادان دانشگاه ، مدیران شهری ،بخشداران و دهیاران و مسئولان مرتبط ملی و محلی به بررسی چالش ها و فرصت های این سکونتگاه ها پرداخته و نتایج آن را در اختیار مسئولان ذیربط ملی و مدیران شهری قرار خواهد گرفت .//